بدعهدی برجامی تروئیکای اروپایی در ایستگاه تهدید فعالسازی ماشه
قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل مصوب سال ۲۰۱۵ همزمان با توافق برجام چارچوب حقوقی بینالمللی برای اجرای این توافق را فراهم کرده است؛ سازوکار حلوفصل اختلاف طرفین در این قطعنامه با نام سازوکار ماشه (اسنپبک) گنجانده شده است.
این سازوکار در ماههای باقیمانده به روز خاتمه برجام (انقضای تحریمهای سازمان ملل در ۱۸ اکتبر) برای تروئیکای اروپایی به ابزاری برای تهدید ایران تبدیل شد، بهویژه آن که آمریکا در سال ۲۰۲۰ تلاش ناموفقی برای فعال کردن این سازوکار در شورای امنیت سازمان ملل داشت.
این در حالی است که اروپا نه تنها پس از خروج آمریکا از این توافق به تعهدهای قانونی خود در قبال ایران عمل نکرد و نتوانست سازوکار کارآمدی برای حفظ منافع اقتصادی ایران ایجاد کند، بلکه پس از اقدام تجاوزکارانه رژیم صهیونیستی و آمریکا علیه مراکز هستهای ایران، با موضعی آشکار در تضاد با قوانین بینالملل و مفاد برجام، از محکوم کردن آن خودداری و حتی از آن حمایت کرد.
تهدیدهای سریالی تروئیکای اروپایی که در روزهای اخیر به ارسال نامه به شورای امنیت با اشاره به فعال سازی سازوکار ماشه در صورت از سر گرفته نشدن مذاکرات ایران و آمریکا هم رسید، از منظر حقوقی بازگشت تحریمها مغایر با روح برجام، اصل وفای به عهد و تعهد اروپا به اجرای کامل قطعنامه ۲۲۳۱ است.
ضمن اینکه وضعیت حقوقی ایجادشده پس از خروج آمریکا از برجام در سال ۲۰۱۸ مشروعیت ابزار ادعایی تروئیکای اروپایی را زیر سوال برده است.
موضوع قابل توجه اقدام اروپا به پوشاندن جامهای نو به تهدیدی قدیمی است؛ تردیدی وجود ندارد که اروپا به دلیل نداشتن استقلال عمل در موضوعهای مختلف بینالمللی در موقعیتهای خاص به بازیگری تبدیل میشود که در زمین آمریکا بازی میکند، اما در مورد عجلهای که تروئیکای اروپایی برای فعالسازی سازوکار ماشه نشان میدهد، تا حدی تلاش برای نمایش قدرت به آمریکای دوران دونالد ترامپ است که اروپا را از بسیاری از معادلات ازجمله در مذاکرات غیرمستقیم با ایران به حاشیه رانده بود.
ایران همواره موضع خود در برابر این تهدیدها و واکنش خود به اجرای احتمالی این تهدیدها را بهصراحت اعلام کرده است؛ در نامه سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه به دبیرکل و رئیس شورای امنیت سازمان ملل، دلایل عدم صلاحیت تروئیکای اروپایی برای فعال کردن سازوکار ماشه توضیح داده شده است.
در این نامه همچنین نمونههایی از موارد عدم اجرای تعهدها براساس برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ توسط تروئیکای اروپایی در چند سال گذشته بهویژه در دوران تجاوز رژیم صهیونیستی به ایران تشریح شده است.
سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه پیشتر درباره تهدید تروئیکای اروپایی به استفاده از سازوکار ماشه با تاکید بر اینکه این تروئیکا هیچ پایه حقوقی یا اخلاقی برای فعال کردن ماشه ندارد، هشدار داد که ایران در صورت اجرای این روند، کشورهای اروپایی را از مذاکرات هستهای آینده کنار خواهد گذاشت.
وزیر امور خارجه همچنین با اشاره به اینکه تروئیکای اروپایی به تعهدهای برجامی خود عمل نکرده است، تهدید این کشورها به فعالسازی ماشه را فاقد اهمیت خواند.
رئیس دستگاه دیپلماسی ایران، با اشاره به اینکه ناتوانی اروپاییها در لغو تحریمها دلیلی برای مذاکره با آنها باقی نگذاشته است، گفت که اقدام تروئیکای اروپایی در فعال کردن سازوکار ماشه به معنای رسیدن آنها به پایان راه است.
عراقچی درباره اقدام ایران در قبال سناریوی فعال شدن سازوکار ماشه، گفت: ما واکنش نشان خواهیم داد و بعدا در زمانش تصمیم خواهیم گرفت.
در عین حال، مجید تخت روانچی، معاون سیاسی وزیر امور خارجه تاکید کرد که تروئیکای اروپایی به دلیل عمل نکردن به تعهدهای برجامی خود در جایگاهی نیستند که بتوانند سازوکار ماشه را فعال کنند.
معاون سیاسی وزیر امور خارجه با اشاره به اعلام این رویکرد تهران به طرف مقابل در مذاکرات اخیر ایران و تروئیکای اروپایی در استانبول ترکیه، گفت: ما بر این باور هستیم که آنها نباید سراغ سازوکار ماشه بروند و به همین دلیل ما با دیگر اعضای جامعه بینالملل ازجمله اعضای شورای امنیت در مورد این موضوع در تماس هستیم.
اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه نیز تهدید تروئیکای اروپایی به استفاده از سازوکار ماشه بهعنوان تهدیدی برای فشار علیه ایران را رویکردی شکستخورده خوانده و در تشریح این سازوکار گفت: مبنای سازوکار ماشه این است که اگر یکطرف از ایفای تعهدهای خود باز بماند، طرف مقابل میتواند اجرای تعهدهای خود را متوقف کند؛ اقدامهای ایران در کاهش تعهدها، واکنشی کاملا قانونی براساس خود برجام به خروج غیرقانونی آمریکا و عدم پایبندی طرفهای اروپایی به تعهداتشان بوده است.
به گفته سخنگوی وزارت امور خارجه، ابزارسازی سازوکار ماشه برای اعمال فشار بر ایران نشانه تمایل ۳ کشور اروپایی برای عدم نقشآفرینی سازنده در موضوع هستهای ایران است.
تروئیکای اروپایی در حالی آتش تنور تهدیدهای خود برای فعالسازی سازوکار ماشه را تند کرده است که ایران با تاکید بر حقوق هستهای خود بهعنوان عضو متعهد آژانس و معاهده منع اشاعه هستهای (انپیتی) خواهان حرکت در مسیر دیپلماسی و باتعریف روابط و تعامل خود با آژانس بینالمللی انرژی اتمی است؛ در عین حال، هشدار میدهد اروپا با فعال کردن سازوکار ماشه ضربه مهلکی نهتنها به خود، بلکه به اعتبار باقیمانده معاهدههای منع اشاعه و معماری کنترل تسلیحات هستهای خواهد زد.
- بیشتر بخوانید:
- مردودی غرب مدعی دیپلماسی در آزمون تاریخی تجاوز رژیم صهیونیستی به ایران
- بقایی: تروئیکای اروپایی هیچ حقی برای توسل به مکانیسم ماشه ندارند
انتهای پیام/

