چگونه پدر و مادر می‌توانند سلامت روان فرزندانشان را در شرایط بحرانی تقویت کنند؟

به گزارش وبدا، سارا ده‌بزرگی، فوق تخصص روانپزشکی اطفال و نوجوان و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز به بیان راهکار‌های درست برای پدر و مادر‌ها در مدیریت استرس کودکان و نوجوانان، در شرایط بحرانی پرداخت.

این متخصص روانپزشکی با اشاره به اینکه کودکان در مواجهه با صحنه‌های استرس زا بسته به سن و ویژگی‌های فردی واکنش‌های متفاوتی نشان می‌دهند، افزود: برخی از این واکنش‌ها در کودکان شامل گریه، تحریک پذیری بیش از حد، لجبازی، پرخاشگری، نگرانی و سردرگمی، غمگینی‌های بیش از حد و حتی وابستگی بیش از حد به پدر و مادر است.

ده‌بزرگی حتی بروز نشانه‌های جسمی مانند دل درد، سردرد و تغییر در خواب و اشتها، مشکلات در تمرکز و توجه، دوری کردن از فعالیت‌های لذت‌بخش قبلی و رفتار‌هایی برای جلب توجه پدر و مادر را از دیگر واکنش‌های کودکان در مواجهه با موقعیت‌هایی بحرانی و استرس‌زا دانست.

وی بروز این واکنش را در نوجوانان به شکل رفتار ترس، نگرانی از امنیت سلامت‌خود و اطرافیان، تغییر الگوی خواب و اشتها، انجام رفتار‌های پرخطر، مصرف‌الکل و دخانیات یا بیخیالی افراطی و اهمیت ندادن به پروتکل‌های امنیتی برشمرد.

نقش پدر و مادر‌ها

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز با اشاره به اهمیت نقش پدر و مادر‌ها در حمایت و کمک به رشد مهارت‌های مقابله با استرس در کودکان اظهار کرد: بهتر است پدر و مادر با دادن اطلاعات صحیح متناسب با سطح تکامل کودکان، به زبان ساده و قابل فهم، به کاهش سردرگمی و استرس کودک کمک کنند.

ده‌بزرگی بیان کرد: برای این کار بهتر است ضمن انتخاب زمان مناسب، والدین و کودک آرامش نسبی داشته باشند تا زمان لازم برای جواب دادن به سوالات کودکان وجود داشته باشد.

وی با بیان اینکه لازم نیست بیش از حد اطلاعات به کودکان داده شود، توضیح داد: در ابتدا بهتر است با پرسشی از خود کودک شروع شود و میزان اطلاعات آنها در مورد موضوع مورد بررسی قرار داده شود تا در صورت داشتن اطلاعات اشتباه آن را تصحیح کنیم.

پرهیز از وعده‌های غیرواقعی

به توصیه این عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز، بهتر است از دادن وعده‌های غیر واقعی به کودکان بپرهیزیم، همچنین به کودکان و نوجوانان زمان کافی برای پرسش سوالاتشان بدهیم.

ده‌بزرگی اظهار کرد: اگر پاسخ سوالی را نمی‌دانیم صادقانه پاسخ دهیم که «نمی‌دانم» و یا سعی کنیم پاسخ سوال را از منابع معتبر پیدا کنیم. 

تشویق به بیان احساسات 

وی از پدر و مادر‌ها خواست که موقعیت‌هایی را برای تشویق کودکان به بیان احساسات اختصاص دهند؛ چرا که گاهی کودکان احساسات خود را نمی‌شناسند و می‌توانیم در راستای شناخت این احساسات به آنها کمک کنیم، آنچه از صحبت های‌شان برداشت می‌کنیم را برای آنها بازگو کنیم.

این استاد دانشگاه علوم پزشکی شیراز، گوش دادن به صحبت‌های کودکان و پذیرش احساسات آنان را حائز اهمیت دانست و افزود: سعی کنیم به صحبت‌های کودک گوش‌دهیم و احساسات او را بپذیریم؛ همچنین از کوچک‌نمایی نگرانی‌ها و قضاوت او دوری کنیم.

ده‌بزرگی در ادامه به مفهوم «اینجا» و «اکنون» اشاره کرد و افزود: از نوجوان بخواهیم که از گذشته و آینده جدا شود و در لحظه حال تمرکز کند؛ حتی گاهی لازم است بدخلقی‌ها، خطا‌های جزئی آنها را نادیده گرفته و ضمن تقویت رفتار‌های مثبت، توجه بیشتری به نوجوانان داشته باشیم.

وی توصیه کرد: بهتر است تا حد امکان در دسترس کودکان باشیم تا در صورت نگرانی و استرس کودک با یک تماس تلفنی ساده نیز احساسات و نگرانی‌های او را بشنویم؛ همچنین بهتر است سعی کنیم تمهیداتی ایجاد کنیم که کودکان کمتر در معرض پوشش رسانه‌ای اخبار قرار بگیرند.

توجه به جنبه‌های مثبت بحران

 این متخصص روانپزشکی با اشاره به اینکه سعی کنیم موقعیت‌هایی فراهم کنیم که توجه کودک به جنبه‌های مثبت بحران جلب شود، افزود: جلب کردن توجه کودک به کمک کردن مردم به هم‌دیگر در شرایط می‌تواند کمک کننده باشد. دکتر ده‌بزرگی همچنین از پدر و مادر‌ها خواست به کودک اطمینان دهیم که حفظ امنیت او وظیفه ما است و در این راستا تمام تلاش خود را می‌کنیم.

وی برای ایجاد فضای مثبت در خانواده نیز پیشنهاد داد با بیان داستان‌ها و خاطرات امیدوار‌کننده و چگونگی غلبه بر مشکلات گذشته حس امنیت رادر کودکان تقویت کنیم؛ البته حواسمان باشد که منظور از این راهکار‌ها این نیست که نگرانی آن‌ها کم اهمیت جلوه داده شود یا توانایی خودمان را به رخ آنها بکشیم.

استرس‌های جدید را کاهش دهیم 

این استاد گروه روانپزشکی در دانشگاه علوم پزشکی شیراز با تاکید بر اینکه سعی کنیم در زمان بحران کودک را در معرض استرس‌های جدید قرار ندهیم، توصیه کرد که بهتر است در صورت امکان روتین‌ها و فعالیت‌های روزمره قبل بحران مانند ساعت خواب و بیداری و تفریح قبلی را مجدد برقرار کنیم.

ده‌بزرگی ایجاد برنامه‌های خلاقانه جدید برای توجه و ارتباط بیشتر با کودکان را از راهکار‌های مناسب مدیریت استرس برشمرد و گفت: برای بازی و ارتباط با کودکان زمان بیشتری صرف کنیم و فعالیت‌های مشترک با خانواده مانند دیدن فیلم، ورزش و گوش دادن به موسیقی را تقویت کنیم.

احترام به خواسته‌های نوجوانان 

وی با بیان اینکه گاهی نوجوانان نیاز دارند که مستقل از دیگران با بحران مواجه شوند و کمتر از دیگران کمک بگیرند، این تمایل را در نوجوانان جدی بگیریم و همزمان حمایت‌های عاطفی خودمان را در قالبی دیگر برای آنها فراهم کنیم.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز از پدر و مادر‌ها خواست به کودکان و نوجوانان کمک کنند تا نگرانی‌های افراطی خود را با خودگویی‌های مثبت جایگزین کنند و افزود: ایجاد حس مسوولیت در انجام کارها، فضای همکاری با تقسیم مسوولیت ضمن تقویت حس خود کارآمدی، موجب کاهش استرس می‌شود.

کمک گرفتن از متخصص

ده‌بزرگی توصیه کرد: در صورت تشدید علائم در کودک و نوجوان از جمله اختلال خواب مداوم، افکار مزاحم که با اطمینان بخشی برطرف نمی‌شود، ترس‌های مکرر و پایدار و یا وابستگی‌های زیاد می‌توانیم از کمک تیم درمان که متشکل از روانشناس، روانپزشک و مددکار اجتماعی است برای غربالگری زودهنگام و انجام مداخلات به موقع استفاده کنیم.

والدین به سلامت روان خود توجه کنند

 وی با اشاره به اینکه به‌زیستی کودکان وابسته به سلامت والدین و مراقبان آنها است، یادآور شد: پدر و مادر سعی کنند ضمن توجه به سلامت روان خود با اختصاص زمان‌هایی برای استراحت، انجام فعالیت‌های مورد علاقه و ارتباط با دیگران، الگوی خوبی برای مدیریت استرس در کودکان باشند.

انتهای پیام/