آشفته‌بازار نان؛ هر نانوایی برای خودش یک قیمت دارد

در ماه‌های اخیر، بازار آشفته نان، افزایش قیمت‌های چندباره و قیمت‌های متفاوت نان در محله‌ها و نانوایی‌های مختلف به یکی از دغدغه‌های اصلی مردم تبدیل شده است. با وجود نرخ‌نامه مصوب دولتی که قیمت نان سنگک را ۵ هزار تومان، بربری ۳ هزار و ۵۰۰ تومان، لواش ۹۰۰ تومان و تافتون را یک هزار و ۵۰۰ تومان تعیین کرده، عملاً کمتر نانوایی‌ این قیمت‌ها را رعایت می‌کند. 

حتی نانوایی‌های دولتی‌پز نیز با بهانه‌ کافی‌نبودن یارانه، با عنوان نانوایی آزادپز، نان را با قیمت‌های بالاتری می‌فروشند.

از ۸۲ هزار نانوایی سطح کشور ۸۰ هزار نانوایی دولتی‌پز بوده و تنها ۲ هزار نانوایی به‌صورت آزادپز فعالیت دارند، اما اکثر نانوایی‌ها ادعا می‌کنند که آزادپز هستند.

یکی از دلایل اصلی افزایش غیررسمی انواع نان، قطع یا تعلیق پرداخت‌های سامانه یارانه‌ای نان است. نانوایان تاکنون بخشی از هزینه‌های تولید خود را از طریق سامانه «نانینو» دریافت می‌کردند که به‌صورت روزانه مبالغ یارانه‌ای را به حساب آنها واریز می‌کرد. با این حال، برخی از نانوا‌ها از توقف کامل این پرداخت‌ها از سه هفته گذشته خبر می‌دهند.

این درحالی است که براساس بودجه سال ۱۴۰۴ دولت مبلغ ۲۵۰ هزار میلیارد تومان یارانه برای نانوایی‌ها درنظر گرفته است تا نان با نرخ مصوب به دست مصرف‌کننده برسد، اما هم رقم یارانه مصرف می‌شود و هم هزینه‌های نانوایان از جیب مردم جبران می‌شود.

بازدید از چند نانوایی در سطح شهر نشان می‌دهد که نان در نانوایی‌های مختلف قیمت‌های متفاوتی دارد که این امر نیز مورد گلایه مردم است؛ به‌طوریکه در برخی از نانوایی‌ها قیمت نان حتی تا ۳ برابر نرخ مصوب نیز فروخته می‌شود.

نانوایان: یا باید گران بفروشیم یا از کیفیت کم کنیم

یک نانوا در محدوده شرق تهران به میزان گفت: با قیمت مصوب، حتی هزینه گاز و دستمزد کارگران هم تامین نمی‌شود؛ ما مجبوریم یا نان را با قیمت بالاتر بفروشیم یا از کیفیت بکاهیم.

نانوای دیگری در محله شیخ‌هادی در مورد افزایش قیمت نان به میزان می‌گوید: دولت یارانه آرد را می‌دهد، ولی هزینه‌های دیگر مثل اجاره و حقوق را محاسبه نکرده است به همین دلیل مجبوریم با افزایش قیمت هزینه‌های خود را جبران کنیم.

خانمی که مشتری این نانوایی است می‌گوید هر بار که با افزایش قیمت نان روبه‌رو می‌شویم و اعتراض خود را به فروشنده اعلام می‌کنیم افزایش هزینه‌ها را بهانه می‌کنند.

یک نانوا در محدوده میدان بهارستان نیز به میزان می‌گوید: با قیمت مصوب، حتی هزینه یک روز گاز را هم نمی‌توانیم پرداخت کنیم؛ مجبوریم یا قیمت را بالا ببریم یا از وزن نان بکاهیم.

بررسی‌ها نشان می‌دهد تطابق‌نداشتن قیمت مصوب با هزینه‌های واقعی نانوایان، قاچاق آرد یارانه‌ای و ضعف نظارتی دلایل اصلی این مشکل محسوب می‌شود. برخی نانوایان نیز به «سامانه نا‌نینو» اعتراض دارند و می‌گویند این سیستم به‌جای کمک، محدودیت ایجاد کرده است.

 اصلی‌ترین علت افزایش قیمت‌ نان چیست؟

حمیدرضا رستگار، رئیس اتاق اصناف تهران در گفت‌و‌گو با میزان به تشریح علل افزایش قیمت نان و راهکار‌های حل این معضل پرداخت.

رستگار با اشاره به اختلاف قیمت میان نانوایی‌های آزادپز و دولتی‌پز، مدیریت ناقص در حوزه نان را عامل اصلی مشکلات فعلی دانست و گفت: موضوع نان باید توسط یک سازمان واحد اداره شود. بر اساس قانون، اتحادیه صنفی و اتاق اصناف به‌عنوان مراجع اصلی رسیدگی به امور صنفی تعریف شده‌اند.

رئیس اتاق اصناف تهران با بیان اینکه در گذشته مشکلات فعلی وجود نداشت، گفت: زمانی اتحادیه‌ها مسئول پیگیری، اجرا، بازرسی، نظارت و قیمت‌گذاری بودند، اما متأسفانه به‌مرور زمان نقش آنها کم‌رنگ شده است. ورود دستگاه‌های مختلف به امور صنفی باعث خارج شدن اختیارات از دست اتحادیه‌ها شده است.

برای جلوگیری از چندنرخی‌شدن قیمت‌ نان چه باید کرد؟

رستگار در ادامه به موضوع قیمت‌گذاری دستوری نان اشاره کرد و افزود: در چند سال گذشته قیمت نان به‌صورت دستوری تعیین شده، در حالی که این قیمت‌ها با شرایط واقعی تطابق ندارد. این امر باعث شده مردم یا نان بی‌کیفیت دریافت کنند یا مجبور به پرداخت قیمت‌های بالاتر باشند.

وی با تأکید بر لزوم واقعی‌شدن قیمت نان، پیشنهاد کرد: دولت باید تنها نقش نظارتی داشته باشد و اجرای کار به اتحادیه‌ها و اعضای صنفی سپرده شود. قیمت نان باید واقعی شود و یارانه مستقیماً به مردم پرداخت شود. این راهکار می‌تواند از چندنرخی‌شدن قیمت‌ها و قاچاق آرد جلوگیری کند.

رئیس اتاق اصناف تهران با اشاره به معضل قاچاق آرد گفت: وجود قیمت‌های مختلف برای آرد نوع یک، نوع ۲ و نوع ۶ زمینه سوءاستفاده را فراهم کرده است. این موضوع باید توسط اتحادیه‌ها هماهنگ شود.

رستگار با اشاره به برگزاری جلسات متعدد برای حل مشکلات بخش نان، اظهار کرد: با پیگیری‌های انجام شده و توجه ویژه ریاست جمهوری به این موضوع، امیدواریم به‌زودی شاهد ساماندهی وضعیت نان در کشور باشیم.

وی تأکید کرد: تنها راه حل پایدار این مشکل، سپردن امور به اتحادیه‌ها، آزادسازی قیمت نان و پرداخت مستقیم یارانه به مردم است. این اقدام باعث ایجاد رقابت سالم میان نانوایان و نظارت مؤثر خواهد شد.

با ادامه روند فعلی، به نظر می‌رسد قیمت نان همچنان افزایش یابد، مگر اینکه دولت یا یارانه را به مصرف‌کننده نهایی پرداخت کند یا قیمت‌گذاری را واقعی‌تر انجام دهد. تا آن زمان، مردم و نانوایان همچنان درگیر این چرخه معیوب خواهند بود.

انتهای پیام/