نویسنده کتاب «روح الله»: بعد عرفانی شخصیت امام کشور را از سال‌های بحرانی انقلاب و جنگ عبور داد
هادی حکیمیان نویسنده کتاب «روح الله»، کتابی که به روایت مستند زندگی «سید روح الله موسوی خمینی» رهبر انقلاب اسلامی ایران می‌پردازد در گفت‌وگو با میزان اظهار کرد: کتاب «روح الله» زندگینامه مستند امام خمینی در قالب داستان‌واره و به صورت شبه رمان است.
وی ادامه داد: پیش از این کتاب نیز کتاب‌های زیادی در مورد امام خمینی (ره) نوشته شده که آثار بسیار خوبی هم هستند، اما عمده کتاب‌هایی که نوشته شده کارهای دانشگاهی و پژوهشی صرف هستند، یعنی می‌شود در نهایت آن را به یک دانشجو به عنوان یک متن علمی در مراکز علمی دانشگاهی ارائه داد؛ مانند کتاب تاریخ معاصر و تاریخ انقلاب اسلامی که در دانشگاه‌ها تدریس می‌شود، ولی در این کتاب سعی شده که از یک سری تکنیک‌های معمول در فن زندگینامه‌نویسی، داستان و رمان هم استفاده شود تا کتاب نثر روان‌تری داشته باشد، خوش‌خوان باشد و طیف وسیعی از مخاطبان بتوانند با آن ارتباط برقرار کنند.
حکیمیان با بیان اینکه علاقه‌مند بوده کتابی که می‌نویسد برای یک خانم خانه‌دار، دانش‌آموزان سال‌های آخر دبیرستان و دانشجویان جذابیت داشته باشد، ادامه داد: کتاب تصویرسازی، شخصیت‌پردازی و فضاسازی شده و دیالوگ دارد و تا جایی که امکان داشته فضای کتاب به داستان و رمان نزدیک شده و از به کاربردن لغات سخت و دور از ذهن دوری شده است.
نویسنده کتاب «روح الله» با اشاره به اینکه شخصیت محوری کتاب، امام خمینی (ره) است، بیان کرد: کتاب با سخنرانی تاریخی امام در عصر عاشورای سال ۴۲ شروع می‌شود، سپس یک فلش بکی به دوران کودکی و نوجوانی امام در خمین زده می‌شود که مصادف با زمان جنگ جهانی اول و اشغال ایران توسط قوای بیگانه است که در این قسمت از کتاب، خاطرات امام خمینی از زبان خودشان مرور می‌شود. بعد از آن مهاجرت امام از خمین به اراک و تحصیل ایشان در حوزه علمیه اراک و سپس مهاجرت دوم امام از اراک به قم در دوران جوانی ایشان و در زمان ریاست حاج حداد کریم حائری بر حوزه علمیه قم، اساتید امام، هم دوره‌های ایشان و فضای حوزه‌های علمیه در آن زمان، شرایط جامعه مذهبی ایران در دوران سلطنت پهلوی اول (رضا شاه) و سیاست‌های سختگیرانه و مذهب‌ستیزانه رضا شاه و موضع‌گیری‌های امام در مقابل این سیاست‌های ضد مذهبی، سپس دوران پهلوی دوم که مصادف با اشغال ایران توسط قوای بیگانه در زمان جنگ جهانی دوم و فعالیت‌های سیاسی، اجتماعی امام در این دوران و سال‌های مصادف با ملی شدن صنعت نفت مورد اشاره قرار می‌گیرد.
وی ادامه داد: بعد از ذکر این مقاطع تاریخی هم به دهه ۴۰ و زمانی که لوایح شش‌گانه انقلاب سفید؛ انقلاب شاه و مردم مطرح می‌شود و آغاز نهضت روحانیت به رهبری امام خمینی، قیام ۱۵ خرداد، تبعید امام خمینی به ترکیه و سپس به نجف و فعالیت‌های تدریس امام در حوزه علمیه نجف و طرح تئوری ولایت فقیه در حوزه علمیه نجف در زمان اقامت ایشان در نجف و در همین فضا، دوران مبارزه، سال‌های انقلاب و در نهایت پیروزی انقلاب اسلامی و بازگشت امام خمینی به کشور می‌رسیم.
حکیمیان با بیان اینکه دو فصل آخر کتاب به دوران بعد از پیروزی انقلاب مربوط می‌شود، خاطرنشان کرد: یکی دیگر از ویژگی‌های این کتاب که آن را متمایز از دیگر آثاری که درباره امام خمینی نوشته شده می‌کند، این است که عمده آثاری که تا به امروز درباره ایشان نوشته شده است، وقتی به تاریخ ۲۲ بهمن سال ۵۷ می‌رسند، تمام می‌شوند؛ یعنی با پیروزی انقلاب اسلامی، کتاب و زندگینامه امام نیز به پایان می‌رسد درحالی که دو فصل پایانی این کتاب، فضای بعد از پیروزی انقلاب را ترسیم می‌کند. فصل نهم با عنوان «امت و امامت» نقش امام در اداره جامعه و عبور دادن جامعه از سال‌های بحران ابتدایی دهه ۶۰، سال‌های انفجار و ترور و جنگ خیابانی را که بعضی از گروهک‌ها علیه انقلاب راه انداخته بودند، تبیین می‌کند و فصل دهم نیز با عنوان «ملکوت» به نقش امام در مدیریت جنگ و عبور دادن جامعه از آن سال‌ها و تحریم‌های شدید اقتصادی اشاره دارد و در نهایت کتاب با تشییع جنازه باشکوه امام خمینی در خرداد ۶۸ در بهشت زهرا تمام می‌شود.
وی در خصوص لزوم شناخت شخصیت امام (ره) نیز اذعان کرد: شناخت شخصیت امام و بازخوانی اندیشه‌های ایشان نه تنها برای مدیران و مسئولین و فعالان سیاسی و مذهبی بلکه برای آحاد مردم نیز موثر است. بدون شک همه ما که در ایران زندگی می‌کنیم، در اتمسفری هستیم که به شدت متاثر از شخصیت و اندیشه‌های امام خمینی (ره) است یعنی جامعه ما جامعه‌ای است که ایشان آن را بنا کرده است، در حقیت ایشان بودند که پایه‌گذار حکومت دینی جمهوری اسلامی و تئوریسین نظریه ولایت فقیه بودند.
حکیمیان ادامه داد: زمانی که بنده برای نگارش کتاب تحقیق می‌کردم تازه با ابعاد مختلف زندگی امام خمینی (ه) آشنا شدم و پی بردم که ایشان شخصیت خیلی بزرگی داشتند، زندگی ایشان ابعاد مختلفی داشته است، ایشان فقیه، خطیب، مدرس، شاعر، فیلسوف، حکیم، عارف و سیاستمدار بودند و مهمترین و جذاب‌ترین بُعد شخصیتی ایشان بُعد عرفانی ایشان بوده است. این بُعد آنقدر قوی است که بر دیگر ابعاد شخصیتی ایشان سایه می‌اندازد و حتی انقلاب اسلامی و یا دفاع مقدس هم متأثر از شخصیت و اندیشه‌های عرفانی امام (ره) است.
وی یادآور شد: زمانی که حاج آقا مصطفی فرزند ایشان فوت می‌کند؟ داغ فرزند آن هم پسر بزرگی که ایشان برای او هزاران امید و آرزو دارند، بسیار سخت است. ما شخصیت‌های بزرگ و برجسته‌ای داشتیم که وقتی فرزندشان فوت می‌کند کلاً خانه‌نشین شدند یا دو، سه سال همه فعالیت‌هایشان را تعطیل کردند. زمانی که فرزند امام فوت می‌کنند خیلی‌ها گمان می‌کردند که قرار است ایشان مدت طولانی تدریس‌شان در حوزه علمیه نجف را تعطیل کند یا قرار است خللی در فعالیت‌های سیاسی امام ایجاد شود ولی وقتی به تاریخ و سیره امام مراجعه می‌کنیم، می‌بینیم شخصیت ایشان آنقدر بزرگ است که حتی نصف روز هم فعالیت‌هایشان تعطیل نمی‌شود و هیچ خللی در آن به وجود نمی‌آید و در یادداشت‌هایشان از مرگ فرزند به عنوان الطاف خفیه الهی یاد می‌کنند. این نگاه یک عارف به زندگی است که داغ فرزند را مصیبت نمی‌داند بلکه از آن به عنوان خفیه الهی یاد می‌کند و همین نگاه عرفانی ایشان است که می‌تواند جامعه ما را از آن سال‌های بحرانی انقلاب و جنگ عبور دهد و به یک نقطه ثبات و بی‌بازگشتی برساند که الان در آن قرار داریم.
نویسنده کتاب «روح الله» افزود: همچنین وقتی کشور یک سیاستمدار، رئیس جمهوری یا یک نخست وزیر مورد حمله ارتش بیگانه قرار می‌گیرد، دچار بحران می‌شود و آن را یک مصیبت می‌داند، ولی امام جنگ را یک نعمت می‌دانست. این نگاه یک عارف به قضایا است که باعث می‌شود جنگ را یک نعمت ببیند. فضای فرهنگی جامعه ایران در اواخر دهه ۵۰ به سمت مادی‌گرایی رفته بود، اما نگاه عرفانی امام باعث شد که جامعه دوباره به سمت معنویات برگردد.
وی با اشاره به باور امام خمینی به قدرت مردم نیز اذعان کرد: از سخنرانی عصر عاشورا در سال ۴۲ تا سال ۵۷ که انقلاب اسلامی به پیروزی می‌رسد مخاطب امام (ره) مردم هستند، حتی بعد از انقلاب هم خطاب امام به طبقات پایین جامعه، محرومین و مستضعفان است. چرا این طبقات این قدر طرفدار امام هستند و ایشان را دوست دارند؟ برای اینکه در تاریخ معاصر برای اولین بار است که طبقات محروم جامعه مورد خطاب قرار می‌گیرند. تا قبل از آن سیاستمداران کاری به طبقات محروم جامعه نداشتند. در انقلاب مشروطیت طبقه بازرگان و روشنفکر نقش داشتند ولی طبقه محروم جامعه، کارگر و رعیت هیچ نقشی ندارند، در حالی که در انقلاب اسلامی بیشترین نقش را طبقات محروم جامعه دارند و بیشترین شهدای انقلاب و جنگ را هم این طبقه هستند که تقدیم انقلاب می‌کنند و بزرگ‌ترین حامیان امام خمینی و آرمان‌های ایشان هم تا به امروز همین طبقه بودند.
حکیمیان لازمه توجه دوباره به قدرت مردم از سوی دست‌اندرکاران و مسئولین نظام را یادآوری و بازخوانی اندیشه‌ها و آرمان‌های امام (ره) را واجب دانست و گفت: لازم است همواره اینکه اندیشه‌های امام و جایگاه مردم و طبقات پایین جامعه در تحولات سیاسی و اجتماعی چه بوده است، یادآوری شود. اندیشه‌های ایشان هیچگاه فراموش نخواهد شد و این امر وظیفه رسانه‌ها، فعالان فرهنگی و صداوسیما است که اندیشه‌های ایشان را در سطح جامعه اشاعه دهند به خصوص برای کسانی که بعد از فوت ایشان به دنیا آمدند و دوران رهبری ایشان را درک نکردند.
وی ادامه داد: زمانی که به تاریخ معاصر خود مراجعه می‌کنیم شاهد آن هستیم که در جنگ جهانی اول و دوم کشور ما توسط قوای بیگانه اشغال شد و نه تنها مردم بلکه حتی دولتمردان ما هم نتوانستند عکس‌العملی مقابل بیگانه نشان دهند. جنگ هشت ساله ما با عراق اولین جنگ در تاریخ معاصر ما است که ایران در جنگی نابرابر یک وجب از خاک خود را از دست نداد، از مستشاران خارجی کمک نگرفت و روی پای خود مردانه ایستاد و در صنایع دفاعی به خودکفایی رسید و خود را به عنوان قدرتی که می‌تواند پشتوانه مستضعفان جهان باشد، تثبیت کرد. دفاع سرافرازانه‌ای از کشور داشتیم که این از برکات دفاع مقدس است.
نویسنده کتاب «روح الله» بیان کرد: اندیشه‌های امام و انقلاب تاثیراتی هم در منطقه داشته است که اثرات آن را در مبارزات مردم فلسطین، لبنان، یمن و عراق می‌بینیم. حتی اندیشه‌های امام در کشورهای غیر مسلمان، کشورهای آمریکای لاتین، برخی کشورهای آفریقایی یا کشورهای شرق آسیا نیز تاثیرگذار بوده است و آن‌ها هم شخصیت امام را به عنوان یک شخصیت ظلم‌ستیز و استقلال‌طلب که توانست جلوی استعمارگران و قدرت‌های بزرگ جهانی بایستد، می‌شناسند و حتی امام برای غیرمسلمانان هم به عنوان یک الگو مطرح شده است. امام شخصیتی بود که نشان داد قدرت‌های بزرگ شکست‌ناپذیر نیستند و ابر قدرت‌ها را می‌شود شکست داد و این باور یک الگویی برای کشورهای ضعیف در سراسر دنیا شد.
حکیمیان در پایان به علت نگارش این کتاب اشاره کرد و گفت: توجه به اینکه رشته تحصیلی بنده در دانشگاه تاریخ بود و از طرفی علاقه‌مند به شناخت اندیشه‌ها و شخصیت امام بودم و از آنجا که مقام معظم رهبری نیز سال‌ها قبل فرموده بودند دلم می‌خواهد کتابی مانند «مهاتما گاندی» اثر رومن رولان در مورد امام خمینی نیز نوشته شود، ترغیب به نوشتن این اثر شدم؛ البته بنده مدعی این نیستم که کتابی که نوشته شده در حد و اندازه اثر رومن رولان است اما این آغاز راه است و رهبری هم چنین مطالبه‌ای دارند که مطالبه به حقی است تا نسل جوان بتوانند شناخت دقیق‌تری از امام خمینی و انقلاب داشته باشند. ما باید به سراغ خلق آثار اینچنینی برویم و ادبیات را به عنوان دستمایه‌ای به یاری و کمک بطلبیم که باعث خواهد شد مخاطبان ما راحت‌تر با شخصیت امام و حوادث انقلاب و تاریخ معاصر ارتباط برقرار کنند.
انتهای پیام/