امام رضا(ع) چه سبک زندگی را به مومنان توصیه می‌کند؟
حجتالاسلام والمسلمین محمد علی رضاپور استاد برجسته حوزه علمیه در گفت‌وگو با میزان در مورد سبک زندگی که امام رضا(ع) برای مومنان ترسیم کردند به نامه امام به حضرت عبدالعظیم الحسنی(ع) اشاره و اظهار کرد: امام رضا علیه السلام به عنوان یک امام بزرگوار که سبک زندگی مومنین می‌بایست بر اساس سیره و گفتار و تقریر این حضرت باشد، الگوی بسیار مناسبی را برای زندگی معمولی خانواده‌های مومن و مسلمان و شیعه بیان کرده است. برای مثال نامه‌ای را به حضرت عبدالعظیم حسنی رضوان الله علیه نوشتند که خطاب این نامه در اصل شیعیان‌شان هستند و از حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) خواستند که این پیام را به شیعیان‌شان برسانند.
وی ادامه داد: در این نامه عموم آن چیزی که امام رضا(ع) از حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) خواستند که به شیعیان برسانند سبک و سیره و آداب زندگی مومنان است. اولاً حضرت رضا(ع) در ابتدای این نامه یک سلام گرم رساندند و فرمودند «سلام مرا به دوستان و به شیعیان ما برسانید و بگویید در زندگی خودشان برای شیطان راه باز نکنند». براساس این توصیه شیطان نمی‌تواند وارد تصمیمات، گام‌ها و قدم‌هایی که برای زندگی خودمان برمی‌داریم شود و جای ما تصمیم بگیرد، لذا اولین توصیه حضرت مثل یک استاد اخلاق توصیه به میدان ندادن به شیطان در زندگی است.
این استاد حوزه خاطرنشان کرد: امام رضا(ع) در ادامه این نامه فرمودند «در زندگی‌تان جز راست چیزی نگویید.» این جمله امام به این معناست که راستگو بودن مومنان باید در زندگی‌شان، در مناسبات فردی و اجتماعی‌شان، در کارمند بودن‌شان، در سیاست‌مداری‌شان، در خانواده‌داری‌شان و در همه امورشان در ارتباط با خودشان و خداوند و مردم با راستی و صداقت باشد.
حجتالاسلام رضاپور یادآور شد: در بخش دیگری از این نامه حضرت از ما خواستند که امانت‌دار باشیم، اما امانت‌دار بودن فقط این نیست که ما اموالی که به امانت نزد ماست، درست نگه داریم بلکه یک وقتی هم آبروی دیگری یا اسرار زندگی دیگران را هم باید حفظ کنیم، اینکه آبروی کسی را نبریم یا اخبار کسی را منتشر نکنیم یا حتی زندگی کسی را فاش نکنیم، امانتداری محسوب می‌شود.
وی افزود: در بخش دیگری از این نامه امام رضا(ع) روی زیاد حرف نزدن تاکید دارند، ایشان در واقع تاکید دارند که مومنان اهل حرف زدن زیاد نباشند و بیشتر اهل سکوت باشند. امام به نکته ظریفی در این نامه اشاره کردند، معمولا حرف زدن زیاد آفت است چون آدم وقتی زیاد حرف می‌زند حرف‌های خوبش تمام می‌شود و آنگاه مجبور است به سراغ حرف‌های نامربوط، غیبت، تهمت و دروغ برود و برای اینکه حرفی داشته باشد به سراغ بازارگرمی یا تمسخر می‌رود.
این سخنران برجسته ابراز کرد: در بخش دیگری از این نامه امام رضا(ع) فرمودند «به شیعیان بگویید در اموری که تخصص ندارند یا در موردش اطلاع درستی ندارند با هم مباحثه و مجادله نکنند و وارد بحث نشوند.» امروزه یکی از آفت‌هایی که در زندگی ما وجود دارد این است که در مورد همه چیز اظهارنظر می‌کنیم، حتی اگر اطلاعات راجع‌به چیزی نداشته باشیم خودمان را کارشناس همه چیز می‌دانیم. گاهی اوقات در مهمانی‌های فامیلی، صف نانوایی، تاکسی و حتی محیط کار با همکارمان در مورد همه چیز اظهارنظر می‌کنیم، فکر می‌کنیم اگر در مورد همه مسائل نظر ندهیم امتیاز آن مرحله را از دست می‌دهیم. پس آن مسئله‌ای که امام رضا(ع) از ما خواستند این است که در مورد موضوعاتی که در آن تخصص و اطلاعات دقیقی نداریم اظهارنظر نکنیم.
حجتالاسلام رضاپور ابراز کرد: امام رضا(ع) در بخش دیگری از این نامه تاکید دارند که به دیدار همدیگر بروید و با هم ارتباط برقرار کنید. آنگونه که از سخن امام مشخص است منظور ایشان این است که نسبت به اطرافیان‌تان بی‌خیال نباشید و این هم‌نوع می‌تواند دوست یا نزدیکان شما باشد. امام رضا(ع) تاکید دارند که انسان باید به دیدار عزیزانش اعم از دوست و اقوام برود و این کار را ترک نکند. سپس ایشان فرمودند هر کسی نسبت اطرافیانش توجه کند و دید و بازدید داشته باشد به ما نزدیک خواهد شد.
وی در ادامه به یکی از مهم‌ترین بخش‌های نامه امام رضا(ع) به حضرت عبدالعظیم الحسنی(ع) اشاره کرد و گفت: حضرت در بخشی از این نامه فرمودند «اگر همدیگر را قبول ندارید و به هم نقد دارید تمزیق همدیگر را انجام ندهید.» تمزیق به معنای این است که انسان وقتی می‌خواهد انتقاد یا مخالفتی کند به سمت سیاه‌نمایی یا لجن‌پراکنی نرود و به اصطلاح عامیانه پنجه در صورت دیگری نکشد، متاسفانه امروز در فضای مجازی و حقیقی، در داد و ستدهای کلامی، مباحثات سیاسی و اختلاف نظرها مخصوصاً در ایام انتخابات و امثالهم چقدر این تمزیق اتفاق می‌افتد.
این استاد حوزه علمیه ابراز کرد: به بهانه اینکه من طرفدار فلانی هستم، به اصطلاح امروز به صورت هم پنجه می‌کشیم و می‌خواهیم همدیگر را بدریم، یعنی اینکه رعایت آداب و اخلاق مخالفت و نقد را نداریم.
حجتالاسلام رضاپور خاطرنشان کرد: پس از بیان این نکته در ادامه این نامه لحن امام رضا(ع) خیلی توبیخی می‌شود و هرچند خیلی باورش سخت است که لحن ائمه عصبانی باشد، اما امام در ادامه این نکته با لحنی عصبانی بیان می‌کنند که اگر کسی تمزیق کند و به واسطه این تمزیق دلی از دوستان ما را بشکند و او را ناراحت کند، به عزت و جلال خدا قسم می‌خورم که هم در این دنیا و هم در آخرت بدترین عذاب‌ها و اجرها نصیب آن فرد می‌شود.
وی بیان کرد: موضوع تمزیق به قدری مسئله مهمی است که امام رضا(ع) این کار را به عنوان مزد عذاب دنیا و آخرت می‌داند و می‌فرماید اگر انسانی این کار را با کسی انجام دهد از شیعیان ما نیست و من از خدا می‌خوام که او را در دنیا و آخرت دچار عذاب کند.
این استاد برجسته حوزه در پایان تصریح کرد: امام رضا(ع) در این نامه درس بزرگی را به ما داده و در اصل سبک زندگی درست را به ما آموزش می‌دهند، امام در این نامه کوتاه خیلی پر مغز همگان را به مسئله تقوا، راه ندادن شیطان به امور مختلف، صداقت، امانتداری، سکوت، اظهارنظر نکردن در مسائل مختلف، صله رحم و دیدار دوستان و اقوام و مسئله تمزیق نکردن در نقدها و گفت‌وگوها و جدال‌ها توجه می‌دهند.
انتهای پیام/