یک کارگردان مستند: «پشت کوه‌های علی زنگی» الگویی از تلاش، فداکاری و وفاداری به وطن است

مستند «پشت کوه‌های علی زنگی»، که به زندگی شگفت‌انگیز حسن بسکابادی، فوق تخصص نوزادان پرداخته، در اختتامیه جشنواره مردمی فیلم عمار موفق به کسب جایزه شد. این مستند نه تنها داستان یک فرد موفق، بلکه روایتگر مسیری پر از مشکلات، فداکاری و تلاش است که از دل یک روستای محروم به اوج علم پزشکی می‌رسد. در گفت‌وگویی با علیرضا باغشنی، کارگردان این مستند، به بررسی چگونگی شکل‌گیری این پروژه و دلایل انتخاب این داستان جذاب پرداخته‌ایم. 

زندگی شگفت‌انگیز حسن بسکابادی: از روستا تا قهرمانی علمی
باغشنی ضمن تشریح چگونگی ساخت مستند «پشت کوه‌های علی زنگی» گفت: : حدود یک سال و نیم پیش، گروهی از اعضای هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد به سوریه سفر کردند تا تبادلات علمی با دانشمندان این کشور داشته باشند و از محور مقاومت بازدید کنند. من به‌عنوان کارگردان مستند به این سفر پیوستم تا گزارشی از فضای درمانی مقاومت تهیه کنم. در این سفر بود که با حسن بسکابادی آشنا شدم و متوجه شدم که او نه‌تنها یک پزشک برجسته است، بلکه داستان زندگی‌اش از هر نظر شگفت‌انگیز و الهام‌بخش است. 

وی ادامه داد: دکتر بسکابادی به هیچ‌وجه یک شخصیت معمولی نیست. او از دل یک خانواده روستایی فقیر و بی‌سواد برخاسته، جایی که حتی حق تحصیل نداشتند و مجبور به کارگری بودند. اما با اراده‌ای قوی و عزمی راسخ، توانست همه سختی‌ها را پشت سر بگذارد و امروز به یکی از بهترین فوق تخصص‌های نوزادان در کشور تبدیل شود. این داستان نه فقط یک روایت علمی، بلکه داستان مردی است که با تمام موانع دست و پنجه نرم کرد و توانست از دل محرومیت‌ها به موفقیت برسد. 

باغشنی در ادامه توضیح می‌دهد که هدف او از ساخت این مستند، به تصویر کشیدن زندگی یک انسان معمولی است که با پشتکار و فداکاری می‌تواند به قهرمانی در عرصه‌های مختلف تبدیل شود: داستان دکتر بسکابادی نه تنها به خاطر دستاوردهای علمی‌اش جذاب است، بلکه بیشتر به خاطر مسیر سخت و پرچالش زندگی‌اش مورد توجه قرار گرفت. این مستند به بینندگان این پیام را می‌دهد که حتی در سخت‌ترین شرایط نیز می‌توان بر مشکلات غلبه کرد و به موفقیت رسید. 

کارگردان مستند «پشت کوه‌های علی زنگی» با اشاره به اهمیت این نوع داستان‌ها برای مخاطبان گفت: این مستند می‌تواند الهام‌بخش افرادی باشد که در شرایط مشابه با دکتر بسکابادی قرار دارند و به آن‌ها نشان می‌دهد که هیچ‌چیز غیرممکن نیست. این‌گونه داستان‌ها باید برای مردم مطرح شود تا همگان بدانند که موفقیت تنها به افراد خاص و مشهور محدود نمی‌شود، بلکه در دل روستاها و در میان مردم عادی هم می‌توان قهرمانانی پیدا کرد. 

دکتر بسکابادی برخواسته فعل خواستنا معنا کرده است
باغشنی در خصوص پیام این مستند برای نسل‌های مختلف اظهار کرد: یکی از اهدافی که ما مستند را ساختیم این بود که بهانه را از دست مردم مناطق محروم بگیریم. بسیاری از افراد در این مناطق معتقدند که محرومیت مانع پیشرفت آن‌هاست و ما می‌خواهیم این دیدگاه را تغییر دهیم. ما می‌گوییم که دولت باید وظیفه خود را انجام دهد، نهادها باید به وظایف خود عمل کنند و محرومیت‎‌زدایی باید صورت بگیرد، اما وقتی شما داستان دکتر بسکابادی را می‌بینید، دیگر نمی‌توانید از محرومیت به‌عنوان بهانه‌ای برای‌عدم پیشرفت استفاده کنید. دکتر بسکابادی از دل همان محرومیت‌ها برخاسته و توانسته با تلاش و پشتکار خود به موفقیت‌های چشمگیری برسد. 

وی در ادامه توضیح داد: ما دکتر بسکابادی را به عنوان یک نابغه نمی‌شناسیم، اما باید اذعان کنیم که ایشان بهره هوشی بالایی دارند که به ایشان این امکان را داده تا در مسیر پیشرفت علمی و حرفه‌ای خود گام بردارد. با این حال، آنچه بیش از هر چیز در موفقیت ایشان نقش داشته، سخت‌کوشی، پشتکار و عزم راسخی است که هیچ‌گاه از حرکت بازنایستاده و همواره برای رسیدن به اهداف خود تلاش کرده است. به همین دلیل، وقتی مردم زندگی او را می‌بینند، بهانه‌ای برای‌عدم پیشرفت نخواهند داشت. 

باغشنی سپس به یکی از نکات کلیدی مستند اشاره کرد و گفت: یکی از بخش‌های مهم داستان فیلم، مواجهه دکتر بسکابادی با فرزندانش است. فرزندان دکتر پیشنهاد می‌دهند که می‌توانند به هرجای جهان بروند و زندگی بهتری داشته باشند؛ شرایط کاری بهتر، حقوق بیشتر و امکانات بهتر اما دکتر به‌صراحت می‌گوید من ایران را انتخاب کرده‌ام و هیچ جای دیگری نمی‌روم. ایران خط قرمز من است. من برای ایران زحمت کشیده‌ام و الآن که به موفقیتی رسیده‌ام، نمی‌توانم این موفقیت را به دیگر کشورها بدهم. 

وی ادامه داد: این برای دکتر یک مسئله بسیار مهم است که میوه‌ای که خود او با تلاش و زحمت به آن رسیده، نباید به سادگی به خارجی‌ها تعلق بگیرد. دکتر بسکابادی نه تنها در فضای کاری خود در دانشگاه، بلکه خارج از آن هم به‌طور فعال در کارهای جهادی و اجتماعی مشارکت می‌کند. او به روستاهای مختلف می‌رود و به ساکنان آن روستاها خدمت می‌کند، بدون هیچ چشم‌داشتی و تنها به خاطر علاقه‌اش به کشور و مردمش. این نوع نگاه و کار جهادی برای دکتر بسیار ارزشمند است و در مستند ما، این نکته برجسته می‌شود. 

جایزه جشنواره عمار؛ مأموریتی برای مستند سازان
باغشنی در خصوص دریافت جایزه در جشنواره مردمی عمار اظهار کرد: این اولین بار نیست که از جشنواره عمار جایزه دریافت می‌کنم. برای ششمین بار بود که به روی سن این جشنواره می‌روم، اما هر بار که فانوس را دریافت می‌کنم، احساسی خاص و سرشار از خوشحالی به من دست می‌دهد. 

وی ادامه داد: زمانی که در سال‌های اول این جایزه را می‌گرفتم، فکر می‌کردم که هر فانوسی که دریافت می‌شود، به معنای یک مأموریت جدید است. این جایزه به‌طور معنوی برای من بسیار مهم‌تر از جوایز مادی است. هرچند مبلغ آن از برخی جشنواره‌های دیگر کمتر است، اما از نظر معنوی و تأثیرگذاری، یکی از بهترین جشنواره‌ها به شمار می‌آید. این جایزه به من انگیزه بیشتری می‌دهد تا در تولیدات بعدی‌ام به‌ویژه از نظر فنی و محتوایی، تلاش بیشتری کنم و صرفاً کار هنری تولید نکنم، بلکه تلاشم بر این باشد که اثری خلق کنم که بتواند دردی از مخاطب ایرانی را درمان کند و تأثیر مستقیمی روی او بگذارد. 

انتظار دریافت جایزه برای مستند «نفس» را بیشتر داشتم
باغشنی در خصوص پیش‌بینی خود از موفقیت مستند «پشت کوه‌های علی زنگی» در جشنواره عمار اظهار کرد: امسال پنج کار به جشنواره عمار فرستاده بودم که بیشتر به دو اثر امیدوار بودم. یکی مستند «نفس» بود که درباره سقط جنین ساخته شده بود و دیگری همین مستند «پشت کوه‌های علی زنگی». من بیشتر فکر می‌کردم که مستند «نفس» جایزه بگیرد؛ چون این مستند در دو جشنواره دیگر هم جایزه گرفته بود. اما مستند «پشت کوه‌های علی زنگی» چون در جشنواره حقیقت هم حضور داشت و نظرات مثبتی از سوی مردم دریافت کرده بود، امیدوار بودم که در عمار هم موفق باشد. 

جذابیت شخصیت دکتر بسکابادی در «پشت کوه‌های علی زنگی» 
باغشنی در توضیح عواملی که موجب شد مستند «پشت کوه‌های علی زنگی» مورد توجه هیأت داوران و مخاطبان جشنواره قرار گیرد، بیان کرد: به نظر من، شخصیت دکتر بسکابادی در این مستند بسیار ویژه است. بسیاری از افراد به من می‌گفتند که شخصیت فیلم شما از خود فیلم جذاب‌تر است. زندگی ساده و روستایی ایشان که هنوز هم آن را حفظ کرده‌اند، به‌ویژه در فضای مستند، به‌طور قابل توجهی برای مخاطب جذابیت ایجاد کرده است. 

تأثیر جشنواره عمار در رشد مستندسازان و پروژه‌های اجتماعی
این مستندساز در خصوص تأثیر جشنواره عمار، به‌عنوان یک جشنواره مردمی، بر دیده شدن و حمایت از مستندهای اجتماعی و فرهنگی بیان کرد: طبیعتاً جشنواره عمار چون جشنواره مردمی است، مردم هم قضاوت می‌کنند و هم بیننده اثر هستند. سایر جشنواره‌ها ممکن است بیشتر برای هنرمندان باشد، اما عمار از مساجد کشور گرفته تا خانه‌های مختلف سینماها و جاهای مختلف اکران دارد. 

وی تأکید کرد: این نوع از نمایش عمومی، نظرات مردم را به دنبال دارد که هم برای فیلم‌ساز تأثیرگذار است و باعث تشویق او به ساخت آثار با کیفیت‌تر می‌شود، و هم برای مسئولین اهمیت زیادی دارد. مسئولین متوجه می‌شوند که مستندسازی در کشور چنین کارهایی انجام می‌دهد و به آن‌ها توجه می‌شود. این توجه می‌تواند فرصت‌هایی برای فیلم‌ساز فراهم و او را به تولید آثار دیگر و بهتر ترغیب کند. به‌طور کلی، جشنواره عمار نه تنها به مستندساز کمک می‌کند تا دیده شود، بلکه به تحولی در نوع تولیدات و کیفیت آثار اجتماعی و فرهنگی منجر می‌شود. 

مستندسازی به‌عنوان وظیفه شرعی و تأثیرگذاری بر جامعه
باغشنی در پاسخ به پرسشی درباره ادامه مسیر ساخت مستندهای اجتماعی و فرهنگی و برنامه‌های آینده‌اش در این حوزه می‌گوید: مستندسازی برای ما فقط یک شغل یا کار هنری نیست، بلکه آن را به‌عنوان یک وظیفه شرعی می‌بینیم. مستند «نفس» که ساختیم، باعث نجات زندگی چندین کودک شد. این نشان می‌دهد که مستندها می‌توانند تأثیرات واقعی و ملموسی داشته باشند. 

وی در ادامه در رابطه با مستند «پشت کوه‌های علی زنگی» که توسط مرکز مستند سوره تولید شده است، توضیح داد: برای ما مهم است که بدانیم تکلیف‌مان چیست و بر اساس آن تکلیف، آثار خود را تولید کنیم؛ گاهی این تأثیرگذاری از طریق منبر است، گاهی از طریق مستند، فیلم یا حتی فضای مجازی. باید تشخیص دهیم که در کدام فضا می‌توانیم اثرگذارتر باشیم و بهترین تأثیر را بگذاریم. هدف ما این نیست که فقط برای جوایز جشنواره‌ها فیلم بسازیم یا برای دیده شدن آثارمان کار کنیم. هدف اصلی ما این است که فیلم بسازیم که تأثیری واقعی بر جامعه داشته باشد و در راستای تکلیف‌مان قدم برداریم. 

انتهای پیام/