کدخدایی: اجرای قانون اساسی وظیفه‌ای جمعی است

عباسعلی کدخدایی عضو حقوقدان و رئیس پژوهشکده شورای نگهبان در نشستی با موضوع «تفسیر قانون اساسی» که عصر روز شنبه ۱۰ آذر ۱۴۰۳ بمناسبت سالگرد تصویب قانون اساسی و با حضور دانشجویان و اساتید در دانشکده حقوق دانشگاه مازندران برگزار شد، به بیان دیدگاه‌های خود درباره ضرورت تفسیر اصول قانون اساسی، چالش‌های موجود در این حوزه و رویکرد شورای نگهبان در این زمینه پرداخت.

وی با اشاره به پیچیدگی تفسیر اصول قانون اساسی گفت: تفسیر قانون اساسی، فرآیندی است که نیازمند کشف نیت قانون‌گذار و تحلیل الفاظ متن است. این امر اغلب با دشواری‌هایی همراه است. زیرا ابزار‌های محدودی برای کشف این نیت وجود دارد و در بسیاری موارد تنها می‌توان به اسناد مکتوب یا مذاکرات تدوین قانون اساسی مراجعه کرد.

این عضو حقوقدان شورای نگهبان افزود: شورای نگهبان در تفسیر اصول قانون اساسی، گاه با محدودیت‌هایی روبه‌روست که نتیجه نظام رأی‌گیری و تفاوت دیدگاه‌های اعضاست. حتی در مواردی که تفسیر یک اصل به تصویب اکثریت اعضا می‌رسد، ممکن است همچنان تردید‌هایی درباره صحت استنباط‌ها وجود داشته باشد.

کدخدایی در بخش دیگری از سخنان خود به تغییرات احتمالی در تفاسیر و نظرات اعضای شورای نگهبان اشاره کرد و گفت: گاهی تفسیر‌های شورای نگهبان در طول زمان تغییر می‌کند. این تغییرات ناشی از ورود اعضای جدید و تفاوت استنباط‌هاست. اما باید تلاش کنیم این رویه‌ها به‌صورت مستند و شفاف ثبت و منتشر شود تا مخاطبان به سیر تغییرات و مبانی استدلالی آگاه شوند.

رئیس پژوهشکده شورای نگهبان با اشاره به انتقاداتی که نسبت به نبود شفافیت در آرای تفسیری شورای نگهبان مطرح می‌شود، بیان کرد: یکی از مشکلات موجود، فقدان استدلال‌های تفصیلی در برخی آرای تفسیری است. البته شورای نگهبان تلاش کرده با انتشار مذاکرات و شرح تفصیلی نظرات، این کمبود را جبران کند. از چند سال پیش، پژوهشکده شورای نگهبان شرح مبسوطی از نظرات تفسیری تهیه و منتشر کرده است تا به این نیاز پاسخ دهد.

استاد حقوق دانشگاه تهران در ادامه تأکید کرد: باید نظام‌مندتر عمل کنیم تا رویه‌های تفسیری شورای نگهبان، ثبات و انسجام بیشتری داشته باشد. این امر نیازمند مشارکت اساتید حقوق و سایر کارشناسان در تحلیل و بازبینی این رویه‌هاست.

در بخش پایانی نشست، کدخدایی به سؤالاتی درباره اجرای قانون اساسی پاسخ داد. او در پاسخ به این پرسش که آیا نهادی خاص مسئول اجرای قانون اساسی است، گفت: اجرای قانون اساسی وظیفه‌ای جمعی است و نمی‌توان آن را به یک نهاد خاص محدود کرد. البته نهاد‌هایی همچون معاونت اجرای قانون اساسی در ریاست‌جمهوری، نقش مهمی در این زمینه دارند، اما باید هماهنگی بیشتری میان قوای سه‌گانه در این خصوص وجود داشته باشد.

این نشست با استقبال دانشجویان حقوق و علوم سیاسی همراه شد و فرصتی برای تبادل نظر میان دانشجویان، اساتید و سخنران فراهم آورد.

انتهای پیام/