عوارض بلع اجسام خارجی توسط کودکان؛ اقداماتی که باید پس از خوردن دارو و مواد سوزاننده توسط والدین انجام شود

امیرحسین حسینی در گفت‌وگو با میزان درباره اصلی‌ترین و شایع‌ترین اورژانس‌های گوارشی کودکان و راه‌های پیشگیری از آن‌ها گفت: یکی از مهم‌ترین مشکلات گوارشی کودکان که در کشور ما زیاد است بلع اجسام خارجی است که در بسیاری موارد خطرناک است و می‌تواند عوارض جدی بر جای بگذارد و مورد دیگر بلع مواد سوزانده یعنی مواد جامد و مایعی (مثل جرم گیر، لوله بازکن و...) است که وقتی وارد دستگاه گوارش می‌شوند می‌توانند موجب سوختگی و عوارض شدیدی شوند.

بیشترین بلع اجسام خارجی در سنین ۶ ماهگی تا ۳ سالگی برای کودکان اتفاق می‌افتد

وی ضمن اشاره به اینکه بیشترین بلع اجسام خارجی در سنین ۶ ماهگی تا ۳ سالگی برای کودکان اتفاق می‌افتد، ادامه داد: علت این اتفاق این است که کودکان جست‌وجوگر هستند و هر چه را روی زمین ببینند فکر می‌کنند خوردنی است و از این رو آن را داخل دهانشان می‌گذارند و بلع می‌کنند. از جمله بیشترین اجسامی توسط کودکان بلع می‌شود می‌توان به سکه، آهن ربا‌های داخل اسباب بازی‌ها، باطری‌های دیسکی داخل اسباب بازی و ساعت، اجسام نوک تیز نظیر سنجاق قفلی و سوزن و اجسام برنده اشاره کرد.

این فوق تخصص گوارش، کبد و اندوسکوپی کودکان و نوجوانان با بیان اینکه گاهی ممکن است این اجسام به گونه‌ای باشند که در عکس‌های رادیولوژی دیده نشوند و این مسئله کار را برای ما سخت‌تر می‌کند، افزود: هنگامی که پدر و مادر اعلام می‌کنند که فرزندشان جسمی را خورده با عکس رادیولوژی می‌توان اثبات کرد که جسم خارجی بلع شده کجای دستگاه گوارش قرار دارد، اما برخی از اجسام نظیر شیشه، چوب، آلومینیوم، استخوان و تیغ ماهی و استخوان مرغ که ممکن است شبیه استخوان بدن کودک باشد، به راحتی در عکس قابل مشاهده نیستند.

این پزشک فوق تخصص افزود: هنگامی که پدر و مادر و یا مراقبان کودک متوجه شدند کودک یکی از اجسام مذکور را بلع کرده  نباید او را تحریک به استفراغ کرد و باید هر چه سریع‌تر به مراکز درمانی مراجعه کنند و از زمانی که متوجه این موضوع شدند نباید هیچ خوراکی به کودک بدهند چرا که یکی از اقدام‌هایی که باید در این موارد انجام شود انجام آندوسکوپی است و برای انجام کار نیاز است کودک  بر حسب سنش بین ۴ تا ۸ ساعت ناشتا باشد.

حسینی با بیان اینکه بر حسب نوع جسم خارجی که توسط کودک بلع شده باید عکس رادیولوژی متعددی گرفته شود، توضیح داد: پس از آن پزشک فوق تخصص گوارش کودکان بر حسب ضرورت، زمان بلع و نوع جسم خارجی اقدام به انجام آندوسکوپی در زمان مناسب می‌کند و جسم خارجی را بیرون می‌آورد. گاهی ممکن است این جسام عوارضی نظیر پارگی مری و آسیب به عروق اصلی داخل قفسه سینه را به وجود آورده باشند که در این موارد ممکن است تنها آندوسکوپی کمک کننده نباشد و نیاز به جراحی کودک نیز باشد.

بلع مواد سوزاننده می‌تواند آسیب زیادی را به دستگاه گوارش از مخاط دهان تا داخل معده وارد کند

وی با اشاره به اینکه بلع مواد سوزاننده که یا به شدت اسیدی و یا به شدت قلیایی هستند می‌تواند آسیب شدید و گاهی غیر قابل جبرانی را به دستگاه گوارش از مخاط دهان تا داخل معده وارد کند، بیان کرد: به محض اینکه فردی مواد سوزاننده را بلع کرد باید این اقدامات به ترتیب و بر حسب اولویت انجام شود؛ اول اینکه نباید کودک را به استفراغ کردن تحریک کنیم چرا که استفراغ کردن هم می‌تواند آسیب مجددی را در مری ایجاد کند و هم احتمال ورود مواد سوزاننده به مجاری تنفسی را بالا ببرد. خنثی کردن مواد اسیدی با مواد قلیایی و یا برعکس به هیچ توصیه نمی‌شود. اگر بخواهند مواد سوزاننده را رقیق کند مقدار کمی آب یا شیر میتوان به کودک داد  و بلافاصله پس از آن نیز کودک باید هر چه سریع‌تر به بیمارستان منتقل شود تا بقیه اقدامات درمانی در آنجا صورت گیرد.

این فوق تخصص گوارش، کبد و اندوسکوپی کودکان و نوجوانان گفت: بیمار در بیمارستان تحت نظر پزشک متخصص کودکان و فوق تخصص گوارش کودکان برای آندوسکوپی آماده می‌شود البته قبل از آن انجام اقداماتی لازم است که در بخش اورژانس یا بخش کودکان صورت می‌گیرد و نهایتا با توجه به درجه آسیب و سوختگی که در آندوسکوپی مشاهده می‌شود پیش آگهی کودک در آینده مشخص می‌شود. این کودکان بایستی پس از ترخیص از بیمارستان بر حسب شدت سوختگی ۳ هفته بعد مجدد به مراکز درمانی مراجعه کنند تا بررسی‌های بیشتری در مورد بررسی  عوارضی مثل تنگی مری انجام شود و اگر مری دچار تنگی شده بود اقدا‌م‌های درمانی از طریق آندوسکوپی و یا جراحی صورت گیرد.

حسینی ضمن بیان اینکه عارضه گوارشی دیگری که ممکن است در کودکان ایجاد شود نوشیدن تصادفی مایعاتی نظیر نفت و بنزین است، عنوان کرد: هنگامی که این مواد وارد دستگاه گوارش می‌شوند به این دلیل که تبخیر بسیار زیادی دارند، استنشاق این مواد می‌تواند مشکلات بیشتری را در دستگاه تنفسی ایجاد کند و پس از حدود ۸ ساعت موجب بروز علائم تنفسی شدیدی شوند و ممکن است در عکس رادیولوژی درگیری ریه مشاهده شود از این رو توصیه می‌شود به محض بروز چنین اتفاقی به مراکز درمانی مراجعه شود و نیاز است بیمار حداقل چند ساعت و یا حتی یک روز از نظر علائم تاخیری که ممکن است در راه‌های هوایی به وجود آید تحت نظر باشند.

این پزشک ضمن اشاره به اینکه مورد دیگر بلع زیاد دارو‌ها توسط کودکان است که ممکن است با مصرف قرص یا شربت‌ها در دوزاژ چند برابر مقدار درمانی ایجاد شود، توضیح داد: برخی از دارو‌ها می‌تواند در صورت ایجاد مسمومیت عوارض غیرقابل برگشت یا حتی کشنده به جا گذارد، که باید بر حسب مورد بررسی شود. یکی از مهم‌ترین و شایع‌ترین بلع داروها، مصرف  داروی استامینوفن است که ممکن است این دارو به مقدار زیاد برای کنترل تب به کودک داده شده باشد و یا اینکه کودک به اشتباه مقدار زیادی از آن را خورده باشد. یکی از عوارضی که این دارو ایجاد می‌کند آسیب جدی به کبد است و حتی ممکن است به پیوند کبد نیاز باشد. از این رو هنگام بروز چنین اتفاقی باید هر چه سریع‌تر به مراکز درمانی که بخش مسمویت کودکان دارند مراجعه شود تا اقدامات لازم در این زمینه انجام شود.

انتهای پیام/