کتاب «آدلا هنوز شام نخورده» خاطراتی طنز از عملیات کربلای ۴

خبرگزاری میزان- مجموعه خاطرات طنز رزمندگان که به قلم یاسر سیستانی‌نژاد نوشته و در انتشارات سوره مهر منتشر شده است.

یاسر سیستانی نژاد در گفت‌وگو با میزان درباره مضمون کتاب «آدلا هنوز شام نخورده» گفت: این اثر برآمده از خاطرات طنز ۱۰ رزمنده دفاع مقدس است که در سال ۱۳۹۷ همزمان با پروژه جمع‌آوری خاطرات رزمندگان گردان غواصی ۴۰۸ با موضوع خاطره «اولین شب اول عملیات کربلای ۴» کلید خورد به همین دلیل بیش‌تر راویان حاضر در این مجموعه از رزمندگان این گردان هستند.

وی ادامه داد: اغلب این مصاحبه‌ها توسط نجمه سعیدی انجام شد و بخش طنز این خاطرات در اختیار من قرار گرفت. من نیز کار تدوین و نگارش و پردازش این خاطرات را بر عهده گرفتم که ماحصل آن کتاب حاضر است.

سیستانی نژاد در مورد خاطرات مستند جمع آوری شده به منظور تدوین کتاب «آدلا هنوز شام نخورده» تصریح کرد: ده تن ازرزمنده حاضر در این کتاب جمعاً۲۷ خاطره را روایت کرده اند. در ابتدای هر بخش راوی با زبان طنز معرفی شده و سپس خاطرات طنزآمیز هر رزمنده در ادامه بخش آمده است.

وی تاکید کرد: بسیاری از توضیحات پاورقی‌های کتاب نیز با زبان طنز هستند. در تدوین خاطرات، تلاش شده که لهجه (واژگان و اصطلاحاتی که بر زبان رزمندگان، که همه کرمانی هستند) جاری شده در متن مورد توجه قرار گیرد و معانی واژگان و اصطلاحات نیز بنا به ضرورت در پاورقی ذکر شود.

این نویسنده کتاب، درباره نحوه نگارش کتاب «آدلا هنوز شام نخورده» بیان کرد: زاویه دید اغلب روایت‌ها «اول شخص» است. به این دلیل که راوی به عنوان اول شخص در اغلب روایت‌ها حضور و نقش دارد و از نظر داستان نویسی، این زاویه دید احساسات و عواطف را نیز بهتر منتقل می‌کند. اما در برخی موارد بنا به فضا و محدوده عمل شخصیت‌های حاضر در روایت از زاویه دید سوم شخص نیز استفاده شده است.

سیستانی نژاد تاکید کرد: شخصیت‌های روایت‌های موجود در این کتاب، واقعی هستند. حوادث اصلی روایت نیز واقعی است، اما از آن جایی که خاطرات و روایت‌ها داستان‌وار مطرح شده و باید در قالب داستان کوتاه پیش برود، لازم بود تا به خاطرات نظم داده و بین آن‌ها پیوند و تسلسل ایجاد کرد. همچنین باید خاطرات را با اطلاعات مربوط به آن زمان پررنگ کرد تا موقعیت روایت برای خواننده مشخص شود. با این حساب، خاطره ذکر شده، گسترش می‌یابد؛ اما هسته اصلی و حوادث عمده آن دستخوش تغییر نمی‌شود. بدین ترتیب خاطره و روایت به مرز‌های داستان نزدیک می‌شود؛ اما از واقعیت هم فاصله نمی‌گیرد. شاید بتوان به این نوع نوشتار، عنوان مستند داستانی داد. روایت‌ها به برهه‌ای از تاریخ می‌پردازد و اطلاعات فرهنگی، جغرافیایی و شخصی افراد حاضر در روایت را نیز نشان می‌دهد.

وی بکار گیری زبان طنز در ادبیات دفاع مقدس را مورد بررسی قرار داد و اظهار کرد: یکی از ظرفیت‌های جنگ ثبت و ضبط خاطرات طنزآمیز و شوخی‌ها و بذله‌گویی‌های متناسب با فضای جنگ است که به دلیل بافت سنّیِ جوانِ رزمندگان از فراوانی قابل توجهی برخوردار است. ظرافت و شیرینی خاطرات طنز می‌تواند در جهت تبیین شخصیت رزمندگان و شناساندن روحیات و فرهنگ آن‌ها به نسل آینده مفید باشد.

وی افزود: دفتر فرهنگ و مطالعات پایداری حوزه هنری کرمان تصمیم گرفت مجموعه‌ای از خاطرات رزمندگان کرمان را با وجه اشتراک «طنزآمیز بودن» تولید و ارائه کند. در همین راستا در کنار مصاحبه‌هایی که با رزمندگان درباره شب اول عملیات کربلای چهار انجام شد، از آن عزیزان خواسته شد که خاطرات طنز خود را نیز تعریف کنند، از بین حدود ۴۰ نفر مصاحبه شونده، عده‌ای خاطرات طنز خود را تعریف کرده بودند که از بین آن‌ها تعدادی خاطره، گزینش، منظم و نگارش شد و توسط کارشناسان طنز حوزه هنری مورد بررسی قرار گرفت و سرانجام به چاپ رسید.

سیستانی نژاد به علت نام‌گذاری کتاب «آدلا هنوز شام نخورده» اشاره و بیان کرد: نام کتاب بر اساس یکی از خاطرات داخل کتاب انتخاب شده است. یکی از شوخی‌های مشهوری که رزمندگان در جبهه انجام می‌داده اند، عملیات «پتوفنگ» بوده. بدین ترتیب که پتو را روی سر یک نفر می‌انداخته و با مشت و لگد به جان او می‌افتاده اند. جمعی از رزمندگان جوان کرمانی پتوی گلداری را برای این کار انتخاب کرده بوده اند. نام گل وسط پتو را «آدلا» گذاشته بوده اند. اسم رمزشان هم برای گیرانداختن همرزمان و اجرای عملیات پتو فنگ «آدلا هنوز شام نخورده» بوده است.

این نویسنده در پایان خاطرنشان کرد: «آدلا هنوز شام نخورده» هم نام فیلمی کمدی است که در سال ۱۹۷۷ به کارگردانی «اولدریخ لیپسکی» در کشور چک تولید شد. در این فیلم گُلی به نام «آدلا» وجود دارد که گوشت می‌خورد و موجودات زنده را می‌بلعد. این فیلم در دهه ۶۰ خورشیدی از شبکه دو سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش شده است.
انتهای پیام/