پرواز تا بی‌نهایت؛ حک شدن جنایت‌های حقوق بشری آمریکا در حافظه تاریخی ملت ایران

خبرگزاری میزان – در ۱۳ جولای ۱۹۸۸ (۱۲ تیر ۱۳۶۷) یک فروند هواپیمای ایرباس A۳۰۰B۲-۲۰۰ شرکت هواپیمایی ایران‌ایر با شناسه IR۶۵۵ از فرودگاه بین‌المللی مهرآباد تهران از زمین برخاست و پس از توقف بین راهی در فرودگاه بین‌المللی بندرعباس، به مقصد فرودگاه بین‌المللی دبی امارات به پرواز درآمد، اما این پرواز تا بی‌نهایت ادامه یافت.

پرواز ۶۵۵ در مسیر حرکت به سمت دبی در ارتفاع ۱۲ هزار پایی بر فراز خلیج فارس هدف شلیک دو موشک ریم – ۶۶ از ناو یو‌اس‌وینسنس نیروی دریایی آمریکا قرار گرفت و همه ۲۹۰ سرنشین آن از جمله ۴۶ مسافر غیرایرانی (اماراتی، یوگسلاو، پاکستانی، هندی و ایتالیایی) و ۶۶ کودک زیر ۱۳ سال جان خود را از دست دادند.

آمریکا که از حمایت تمام‌عیار خود از رژیم بعث عراق تحت هدایت صدام در جریان هفت سال جنگ علیه ایران طرفی نبسته بود، در اواخر سال ۱۹۸۷ شاهد تبادل آتش نیرو‌های ایرانی با نیروی دریایی خود و آسیب دیدن ناو ساموئل‌بی‌رابرتز بر اثر برخورد با یک مین دریایی ایرانی بود؛ این روند برای آمریکای ناتوان از دست یافتن به اهداف نامشروع از مسیر حمایت از رژیم بعث عراق در جنگ علیه ایران قابل تحمل و باور نبود.

از این رو ناو جنگی وینسنس آمریکا مجهز به انواع موشک زمین به هوای هدایت لیزری، هدایت راداری و ... با برد بیش از ۴۰۸ کیلومتر در هفتم خرداد ۱۳۶۷ وارد خلیج فارس شد؛ این ناو در روز ۱۲ تیر ۱۳۶۷ با دستور ویلیام راجرز، فرمانده ناو وینسنس به سمت پرواز ۶۵۵ شلیک کرد؛ پس از این شلیک، هواپیمای مسافربری ایرانی از صفحه رادار زمینی محو شد و به آب‌های خلیج فارس سقوط کرد.

تلاش برج مراقبت فرودگاه بندرعباس در تماس با دبی برای آگاهی از سرنوشت پرواز ۶۵۵ بی‌فایده بود و همین امر سبب آغاز فعالیت جست‌وجو در پی شناسایی دقیق محل سقوط هواپیما شد؛ عملیات جمع‌آوری پیکر قربانیان با اعزام ۸۰ غواص، ۲ فروند ناو، ۲ فروند هواناو و چهار فروند بالگرد، پس از واقعه آغاز شد و پس از آن جمع‌آوری قطعات هواپیما در دستور کار قرار گرفت؛ دو عملیات به‌صورت شبانه‌روزی و در مجموع به‌مدت ۵۲ روز در دمای هوای ۵۰ درجه انجام شد.

براساس گزارش‌ها، قطعات پیکر‌های قربانیان که به‌دلیل باقی ماندن در آب ورم کرده بودند، در تابوت جا نمی‌شدند؛ صحنه‌های دل‌خراش و تکان‌دهنده‌ در جریان این عملیات زیاد بودند؛ تکه‌های بدن مسافران بی‌گناه به دست و بدن غواصان می‌چسبید؛ در نهایت فقط پیکر و قطعات بدن ۱۷۸ نفر از ۲۹۰ مسافر هواپیما پیدا شد.

اگرچه بخش بزرگی از واقعیت از طریق جعبه سیاه ناو وینسنس آشکار شد، اما حافظه تاریخی ملت ایران جعبه سیاه مهم‌تری است که جنایت‌های حقوق بشری آمریکا را به خوبی به خاطر سپرده است؛ جنایت‌هایی که همچنان ادامه دارند.

مقام‌های آمریکایی پس از هدف قرار گرفتن هواپیمای مسافربری ایرانی از سوی ناو وینسنس بلافاصله ادعا کردند که یک فروند جنگنده اف ۱۴ ایران را هدف قرار داده‌اند.

• بیشتر بخوانید:
• بازخوانی یک جنایت حقوق بشری آمریکا؛ پرواز بی‎فرود ۶۵۵
• پرواز ۶۵۵؛ مدال نقض حقوق بشر بر سینه استکبار جهانی است

مقام‌های آمریکایی طی روز‌ها و هفته‌های بعد از جنایت هیچ‌گاه توضیح ندادند که چرا بابت چنین اشتباهی نه فقط به ویلیام راجرز بلکه به همه سربازان ناو وینسنس مدال شجاعت دادند.

در عین حال مقام‌های آمریکایی هیچ‌گاه به‌صورت رسمی بابت هدف قرار دادن پرواز ۶۵۵ و به شهادت رساندن سرنشینان آن عذرخواهی نکردند و ریگان، رئیس‌جمهور وقت آمریکا گفت که ابراز تاسفش بابت این حادثه به معنای عذرخواهی نیست!

در عین حال، آش پوشش جانبدارانه خبر هدف قرار دادن هواپیمای مسافربری ایرانی در رسانه‌های آمریکایی تا حدی شور شد که اعتراض اهالی رسانه آمریکا از جمله رئیس وقت موسسه دیپلماسی همگانی و ارتباطات جهانی این کشور را به دنبال داشت.

جنایت آشکار آمریکا علیه پرواز ۶۵۵ که نمودی قابل تامل از حقوق بشر آمریکایی و نمادی از ادعا‌های بی‌اساس این کشور در حفظ، پیشبرد و ارتقا حقوق بشر است، با رویداد‌هایی دنبال شد که نشان داد حقوق بشر آمریکایی اصلی‌ترین بخش واقعیت استفاده ابزاری غرب از این مفهوم و اصل ارزشمند است.

این موضوع را می‌توان در مکاتبه بلافاصله مارگارت تاچر، نخست‌وزیر انگلیس با رونالد ریگان، رئیس‌جمهور وقت آمریکا مشاهده کرد که حتی در این مکاتبه مدعی پیامد‌های مثبت این جنایت شده بود.

در نمونه دیگر، شورای امنیت سازمان ملل در جلسه فوق‌العاده‌ای که به درخواست ایران جهت رسیدگی به موضوع حمله آمریکا به هواپیمای مسافربری ایران تشکیل داد، اقدام به صدور قطعنامه ۶۱۶ در در ۲۹ تیر ۱۳۶۷ کرد؛ این قطعنامه به ابراز تاسف و همدردی با بازماندگان و خانواده‌های قربانیان بسنده کرده بود.

رویکرد‌ها و موضع‌گیری‌های شورای ایکائو (سازمان هوانوردی بین‌المللی کشوری) و دیوان بین‌المللی دادگستری به شکایت ایران نیز تفاوت چندانی با رویکرد شورای امنیت نداشت؛ با وجود این، ایران همواره تاکید کرد که آنچه آمریکا در قبال پرواز ۶۵۵ انجام داد نه یک تصادف بلکه جنایتی بین‌المللی است.

اگرچه روز‌های ۶ تا ۱۲ تیر در تقویم ایران به‌عنوان هفته بازخوانی و افشای حقوق بشر آمریکایی نامگذاری شده و روز پایانی آن همزمان با رقم خوردن جنایت علیه پرواز ۶۵۵ است، اما گستردگی جنایت‌های بشری آمریکا به‌ویژه علیه کشور و مردم ایران به حدی است که فراتر از این هفته قابل بررسی است.

انتهای پیام/