نقض حقوق بشر؛ بخش اصلی هویت اعمال‌کنندگان تحریم

خبرگزاری میزان – استفاده ابزاری از تحریم به ویژه از سوی کشور‌های غربی در سال‌های اخیر رشد قابل توجهی داشته است؛ این روند به نوبه خود نقض گسترده‌تر حقوق بشر را در پی داشته و مرگبارتر از اقدام‌های نظامی جان انسان‌ها و غیرنظامیان بی‌گناه را به گروگان گرفته است.

استفاده ابزاری از تحریم

تحریم به عنوان یک ابزار ماهیتا اجباری در سیاست بین‌المللی به محل بحث‌های جدی تبدیل شده است؛ این ابزار سیاست بین‌المللی که در ابتدا با هدف جلوگیری از درگیری نظامی طراحی شد، اکنون به عنصر اصلی سیاست خارجی برخی از کشور‌ها تبدیل شده است.

استفاده‌کنندگان از این ابزار که عمدتا کشور‌های غربی هستند، ادعا می‌کنند که استفاده از تحریم‌ها همواره با صلح مرتبط و جایگزین جنگ است.

براساس ادعای مذکور، تحریم‌ها منابع لازم برای درگیری مسلحانه را کاهش می‌دهند؛ منابع موجود برای تامین مالی درگیری‌های نظامی را محدود می‌کنند؛ و برای بازیگران جوامع آسیب دیده انگیزه لازم جهت مخالفت با ادامه درگیری را رقم می‌زنند.

آمریکا، نخستین کاربر فعال تحریم‌ها و اقدام‌های محدود کننده در جهان است و اتحادیه اروپا در جایگاه دوم قرار دارد.

استفاده از تحریم علیه کشورها، افراد، سازمان‌ها، شرکت‌ها و ... از پایان جنگ جهانی اول آغاز شد؛ با گذشت زمان نه تنها استفاده از تحریم‌ها بلکه اهداف استفاده از آن‌ها بیشتر و متنوع‌تر شد.

اکنون تحریم به ابزاری مبهم در سیاست بین‌الملل تبدیل شده که به صورت گسترده علیه کشور‌هایی اعمال می‌شود که گرفتار درگیری‌های مسلحانه نیستند.

به نظر می‌رسد که سیاست استفاده از تحریم به بخشی از هویت برخی از کشور‌ها به عنوان یک بازیگر در سیاست بین‌المللی تبدیل شده است.

اعمال تحریم؛ یک مشکل بین‌المللی

اعمال تحریم‌های بین‌المللی در سه دهه اخیر رشد چشمگیری داشته است؛ تعداد کشورها، دولت‌ها، شرکت‌ها، افراد و گروه‌های سازمان یافته تحت تحریم‌های بین‌المللی به بالای هزار مورد رسیده است.

تحریم‌های بین‌المللی در حال حاضر به ابزار بسیار محبوب در سیاست خارجی تبدیل شده‌اند؛ در سال‌های اخیر تحریم‌های زیادی به بهانه نقض حقوق بشر، توقف فروش تسلیحات به طرف‌های درگیری‌های مسلحانه و حمایت از مذاکرات صلح، اعمال شده‌اند.

اعمال کنندگان این تحریم‌ها ادعا می‌کنند که تاثیرگذاری چنین تحریم‌هایی در دراز مدت رخ می‌دهد؛ این رویکرد در کنار استفاده بیش از حد از تحریم‌ها، به نوبه خود سبب می‌شود تا تحریم‌های اعمال شده که ناکارآمدیشان در دستیابی به اهداف اعلامی ثابت شده، بیش از هر زمان دیگری به نقض حقوق بشر و پیچیده‌تر شدن شرایط در درگیری‌های مسلحانه منجر شوند.

بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران بر این باورند که اعمال تحریم‌های‌بین المللی بیش از آن‌که راه‌حلی برای نظم بین‌المللی انسانی و صلح‌آمیز باشد، به یک مشکل روزافزون در سطح جهان تبدیل شده است.

گسترش استفاده از تحریم‌ها سبب شده تا اصول حقوقی مانند حق اعتراض برای کشور‌های هدف نیز از بین برود؛ این واقعیت که تحریم‌ها ابزار سیاسی هستند و نه قانونی نیز بستر لازم برای این زمینه را فراهم کرده است.

بنابراین، تحریم‌شدگان برای اعتراض یا گزینه‌ای ندارند یا گزینه‌های محدودی دارند.

از دیگر مشکلاتی که گسترش استفاده از تحریم‌ها ایجاد کرده است، می‌توان به نقض حقوق بشری افراد مورد تحریم یا مردم کشور‌های مورد تحریم، اعمال تحریم بر اساس اطلاعات نادرست و متعاقب آن قربانی شدن بی‌گناهان و ارائه نتیجه معکوس اشاره کرد.

بررسی‌ها نشان می‌دهند که اعمال تحریم‌ها علیه دولت‌ها به ویژه به بهانه نقض حقوق بشر وضعیت حقوق بشر در این کشور‌ها را بدتر کرده است.

مدعیان حقوق بشر و سوءاستفاده از ابزار تحریم

مدعیان غربی حقوق بشر در سال‌های اخیر استفاده از تحریم برای دستیابی به اهداف سیاسی را به شکل گسترده در دستور کار خود قرار داده‌اند.

اقدام هدفمند آن‌ها از ترکیب دیگر ابزار‌های دیپلماتیک با تحریم به ویژه تحریم‌های اقتصادی که به نوعی سوءاستفاده از یکی از مهم‌ترین مفاهیم و وسایل سیاست بین‌المللی، خمیرمایه توجیه پیامد‌های حقوق بشری متعاقب این روند را فراهم کرده است.

ناگفته پیداست که هدف کشور‌های غربی از گام برداشتن در چنین مسیری واردار کردن کشور‌های مستقل به حرکت در مسیر دیکته شده و به زانو درآوردن اراده ملت‌ها در مسیر داشتن کشور‌هایی قوی و مستقل است.

طنز ماجرا اینجا است که مدعیان غربی حقوق بشر در مواردی با ادعای دفاع از حقوق بشر برخی از کشور‌ها را هدف تحریم‌هایی قرار می‌دهند که خود عامل نقض گسترده حقوق بشر هستند.

نگاهی به تاریخچه و روند تحریم‌های اعمال شده از سوی کشور‌های غربی نشان دهنده شکست رویکرد وادار به تسلیم کردن کشور‌های هدف است، اما دلیل اصرار مدعیان غربی بر سوءاستفاده ابزاری از تحریم‌ها که به نوبه خود نقض حقوق بشری مردم کشور‌های هدف را در پی دارد، همچنان نامشخص است.‌

می‌توان گفت که کشور‌های غربی به وضوح از ناکارآمدی استراتژی تحریم آگاه هستند، اما بی توجه به پیامد‌های حقوق بشری این ابزار همچنان از آن به عنوان اهرم فشار استفاده می‌کنند؛ در واقع کشور‌های اعمال کننده تحریم با تاثیر و نفوذی که بر سازمان‌ها و ارگان‌های بین‌المللی مانند شورای امنیت دارند، تحریم را از معنای اولیه خود تهی کرده و آن را به ابزاری جهت دستیابی به منافع نامشروع خود تقلیل داده اند.

انتهای پیام/