مواجهه اروپا با بحران مهاجرت؛ بازپرداخت بدهی قدیمی به آفریقا

خبرگزاری میزان – سازمان ملل اعلام کرد که سه ماهه نخست سال ۲۰۲۳ مرگبارترین فصل سال جاری در زمینه مهاجرت بوده است.

در طول چند دهه گذشته، بحران مهاجرت در مدیترانه به یک موضوع مهم و نگران کننده برای کشور‌های اروپایی به ویژه برای کشور‌های حوزه مدیترانه تبدیل شده است؛ کشور‌هایی مانند ایتالیا و یونان در این مدت با موج قابل توجهی از مهاجران آفریقایی که خود را از مسیر لیبی یا تونس به مرز‌های آبی اروپا می‌رسانند، مواجه شده اند.

اگرچه سیاست‌های مهاجرتی سختگیرانه کشور‌های اروپایی بیش از هر زمانی مرگبار شده و مهاجران را به کام مرگ می‌فرستد، اما یک واقعیت مهم در این روند نباید از یاد برود.

مواجهه اروپا با موج مهاجرت از آفریقا

موج مهاجرت برای کشور‌های مختلف در اروپا سبب بروز چالش‌ها و تنش‌هایی شده است؛ این کشور‌ها از یک سو هزینه‌های قابل توجهی را صرف اجرای سیاست‌های سختگیرانه مرزی خود در قالب راه اندازی بازداشتگاه‌های مرزی، راه اندازی مراکز رسیدگی به درخواست‌های پناهندگی با ادعای تامین امنیت مرزی و اجرای قانون کرده اند.

همزمان ورود مهاجران برای این کشور‌ها منافع اقتصادی نیز در پی داشته است؛ این موضوعیست که عمدتا در موضع گیری کشور‌های اروپایی درباره مهاجرت عامدانه ناگفته باقی می‌ماند.

در واقع، مهاجران غیرقانونی که برای گذران زندگی ناچار به کار در شرایط سخت با دستمزد پایین هستند، شکاف‌های نیروی کار و پرداخت مالیات را در کشورهای اروپایی پر کرده و به کشور میزبان کمک اقتصادی ارائه می‌کنند.

با وجود این، موضوع پیچیده مهاجرت فراتر از ملاحظات اقتصادی بوده و جنبه‌های اجتماعی، سیاسی و انسانی مختلفی را در بر می‌گیرد؛ توجه به یک نکته در بررسی این موضوع پیچیده ضروری است.

اصرار اروپا برای فرار اقعیت

موضوع مهاجرت یا به زعم اروپایی‌ها بحران مهاجرت موضوعی جدیست که ریشه در تاریخ دارد؛ در زمانی که کشور‌های اروپایی از طریق تجارت برده، استخراج منابع، کار اجباری، استثمار فرهنگی و تاکتیک‌های تفرقه بینداز و حکومت کن، آفریقا را استثمار کردند.

این روند، میراث تاریخی آفریقا را در آشفتگی قرار داده و شمار قابل توجهی از ساکنان این قاره را که جز لباس‌های تنشان چیزی ندارند، مجبور به فرار کرده است.

برخی بر این باورند که کشور‌های اروپایی به نوعی در حال بازپرداخت بدهی قدیمی خود به آفریقا آن هم به به بهترین شکل مطلوب هستند.

باید توجه داشت که پرسش‌هایی مانند این که غرب چگونه آفریقا را استثمار کرد، یک موضوع تاریخی پیچیده است که مستلزم بررسی قرن‌ها استعمار، امپریالیسم و استثمار اقتصادی است؛ بررسی که نقش مهمی در درک وضعیت کنونی دارد.

به عنوان مثال، ایتالیا به عنوان یکی از کشور‌های اروپایی به شدت مخالف ورود مهاجران به خاک خود، اکنون با پیامد‌های مشارکت گذشته خود در شعله ور کردن آتش در آفریقا مواجه شده است.

نکته قابل تامل آن‌که، کشور‌های اروپایی در مواجهه با موج مهاجران آفریقایی انگشت اتهام را به سمت دیگر کشور‌ها گرفته و عملا به تاریخ استعمار به عنوان دلیل اصلی بروز بحران جاری اشاره می‌کنند.

برخی از شخصیت‌های سیاسی ایتالیا، از جمله «جورجیا ملونی» نخست وزیر ایتالیا از پیش از رسیدن به کرسی نخست وزیری همواره مواجهه کشورش با بحران مهاجرت را تقصیر فرانسه خوانده و می‌خواند.

البته باید توجه داشت که این موضع گیری ایتالیا چندان بی پایه نیست؛ گزارش‌ها نشان دهنده استثمار مداوم فرانسه در آفریقاست.

یک گزارش نشان می‌دهد که فرانسه از سال ۱۹۶۱ تاکنون ذخایر ملی ۱۴ مستعمره سابق خود را در اختیار دارد.

علاوه بر این، تخمین زده می‌شود که فرانسه نزدیک به ۵۰۰ میلیارد دلار از منابع مالی کشور‌های آفریقایی را در خزانه خود نگه می‌دارد و دسترسی این کشور‌ها به پول خود را محدود می‌کند.

ضمن این‌که، فقط ۱۵ درصد از این وجوه سالانه توسط کشور‌ها قابل دسترسی است و فرانسه آن‌ها را مجبور می‌کند تا ۸۵ درصد باقیمانده را با نرخ‌های تجاری وام بگیرند و عملا پول خود را گروگان نگه دارند.

با وجود مشخص بودن ارتباط آشکار بین استثمار مستمر اروپا از آفریقا و بحران کنونی مهاجران، کشور‌های اروپایی اغلب به شکایت از هجوم مهاجران متوسل می‌شوند و کشور‌هایی مانند لیبی و تونس را که مهاجران به اروپا می‌روند، مقصر می‌دانند.

در عین حال، به طرز غم انگیزی بسیاری از این مهاجران که موفق می‌شوند خود را به اروپا برسانند، با نژادپرستی مداوم در چندین جامعه اروپایی روبرو هستند.

تداوم چرخه معیوب مهاجرت در مرزها و درون کشورهای اروپایی

واقعیت اینست که فقدان راه حل‌های سازنده از سوی اتحادیه اروپا یک چرخه معیوب مهاجرت و نژادپرستی و رفتار‌های غیرانسانی بی پایان را تداوم می‌بخشد.

مهاجران آفریقایی که مسیر مخاطره آمیزی را برای رسیدن به کشورهای اروپایی طی می‌کنند، در این کشورها در مراکز بازداشت پیش از اخراج حبس می‌شوند، از حقوق اولیه انسانی خود محروم می‌شوند، به اجبار مواد مخدر به آن‌ها تزریق می‌شود، ...

این رویکردها، فقط درد و رنج ناشی از بحران پیچیده مهاجرت را تشدید و دسترسی به رویکرد جامع و انسانی جهت رسیدگی به حقوق افراد آسیب دیده را مختل می‌کند.

باید تاکید شود که پایان دادن به این بحران مستلزم ارائه راه حل‌های سازنده از سوی اتحادیه اروپا با هدف پرداختن به این موضوع در ریشه‌های آن در آفریقا است؛ یکی از این رویکرد‌ها شامل کاهش سیاست‌های کنترلی و محدودکننده اعمال شده توسط فرانسه و بریتانیا بر اقتصاد‌های آفریقایی است.

علاوه بر این، اتحادیه اروپا باید به جای اقداماتی مانند کمک به تونس و لیبی برای عقب راندن مهاجران، ایجاد اقتصاد‌های انعطاف پذیر در کشور‌های جنوب صحرا را که سهم قابل توجهی در تعداد مهاجران دارند، در اولویت قرار دهد.

انتهای پیام/