نورمحمدی: توجه به اسپانسر برای ساخت مستندهای حیات وحش ضروری است
مهدی نورمحمدی درگفتوگو با میزان در مورد ساخت مستند درباره حیات وحش در ایران گفت: ساخت مستند درباره حیات وحش بهویژه در چند سال اخیر دشواریها فراوانی به همراه دارد. این مهم به علت کم شدن بودجه صدا وسیما به عنوان مهمترین تامینکننده بودجه مستندسازان است. کمبود بودجه سالهای اخیر شدت بیشتری گرفته و زمینه را برای کاهش تولید مستند حیات وحش فراهم کرده است، در عین حال تامین هزینه عوامل تولید و ابزار این صنعت نیز با افزایش سرسامآور قیمت همراه شده است.
وی کسب مهارت در حوزه ساخت و تولید مستند را مورد بررسی قرار داد و افزود: در سایر کشورها آموزش به منظور تربیت نیروی انسانی توانمند، توسط با تجربهترها و مستندسازان حرفهای شکل میگیرد، اما در ایران چون این آموزشها وجود ندارد، تجربه از طریق آزمون و خطا توسط عدهای معدود از مستندسازان کسب شده است. اگرچه توان انتقال این تجربهها به نسل جدید وجود دارد، اما کمبود بودجه همچون سدی در مقابل آموزش و تجربه قرار گرفته است.
این مستندساز یکی از عوامل مهم و تاثیرگذار بر حوزه ساخت و تولید مستندهای حیات وحش در ایران را مورد بررسی قرار داد و بیان کرد: کمبود اطلاعات و پژوهش در حوزه حیات وحش ایران امری مهم بود که در بسیاری از موارد زمینه رابرای تولید سخت و دشوار میکرد، زیرا برای ارائه اطلاعات به مخاطب منابع کافی وجود نداشت، به همین دلیل در مواردی مجبور بودیم به مقالههای خارجی مرتبط، مراجعه و آنها را ترجمه کنیم تا گلچینی از اطلاعات را در اختیار مخاطب قرار دهیم؛ این امر زمان بسیاری را از ما میگرفت.
بسته شدن ظرفیتها با تحریم
نورمحمدی به دیگر چالشهای حوزه حیات وحش پرداخت و اظهار کرد: متاسفانه اسپانسر برای ساخت مستندهای حیات وحش در ایران بسیار کم است و مهمترین تامینکننده و سفارشدهنده مستندها تلویزیون است که به دلیل نوع نگاه و کمبود بودجه بیشترین فشار را به مستندهای حیات وحش وارد میکند. نتایج این رویداد را باید در کاهش میزان تولیدات مستند مختص به حیات وحش دید، البته سایه تحریمها نیز بر سر مستندهای حیات وحش سنگینی میکند، زیرا با فعالیتهای مناسب هنرمندان در عرصه تولید مستند حیات وحش در ایران و حضور در جشنوارهای بین المللی دنیاف پتانسیلهای موجود در ایران دیده شد و در این راستا اسپانسرهای بسیاری درخواست همکاری دادند، اما از آنجا که تحریمها اجازه انتقال پول را نمیدهند، این ظرفیت بسته شد.
وی نتایج حضور اسپانسرهای خارجی را برشمرد و افزود: معرفی ظرفیتهای عظیم جغرافیای ایران به جهان و ایجاد اشتغال و ارزآوری توسط تولید مستندهایی که جذابیتهای حیات وحش ایران را به دنیا معرفی میکند، از جمله بخشهای ارزنده این صنعت محسوب میشود. مستندهای حیات وحش اگرچه به ظاهر برای تلویزیون هزینه دارد، اما تبعات فرهنگی، اجتماعی و محیط زیستش بیشتر بوده و میتواند در دراز مدت استقبال مخاطبان از تلویزیون را به دنبال داشته باشد.
وی که ۱۲ سال به صورت حرفهای در زمینه ساخت مستند حیوانات فعالیت کرده است، بیان کرد: در گذشته در بخشهای اجتماعی و جاذبههای گردشگری اقدام به ساخت مستند میکردم، اما جذابیت مستندهای حیات وحش مرا به خود جلب کرد و سبب شد تا مستندهای «در پناه بلوط» و «آرزوی جغد کوچک» را تولید کنم که مورد اقبال قرار گرفتند.
نورمحمدی در مورد مستند «در پناه بلوط» گفت: مستند «در پناه بلوط» روایتی از زندگی سنجاب ایرانی در جنگلهای بلوط زاگرس در غرب کشور است که در شبکه ایلام و به سفارش سیمای استانها تهیه شده است. «در پناه بلوط» اثری منحصربهفرد است که در آن داستان زندگی سنجاب ایرانی و چالشهای موجود در مسیر حیات این جونده کوچک در فضایی دراماتیک و بدون کلام روایت میشود. مدت زمان این مستند۶۰ دقیقه است که در طول چهار سال فیلمبرداری شده است.
این مستندساز بیان کرد: مستند «در پناه بلوط» نامزد دریافت پنج جایزه از جمله جایزه بهترین کارگردانی فیلم بلند، بهترین کارگردانی بخش علمی – زیستمحیطی، بهترین تصویربرداری، بهترین تدوین و بهترین دستاورد فنی شد. مستند «در پناه بلوط» پس از نمایش با بازخوردهای مثبتی روبهرو شد و کیفیت ساخت، نوع روایت و تلاش برای ایرانی بودن از ویژگیهای این مستند ذکر شده است. این مستند به بررسی و شیوه زندگی سنجاب ایرانی در جنگلهای بلوط استان ایلام و همچنین به خطرهایی میپردازد که از سوی انسانها از جمله شکار و از بین بردن محیط زندگی و در معرض انقراض قرار دادن سنجابها است.
نورمحمدی در مورد مستند «در پناه بلوط» با یادآوری چهار سال تلاش برای تولید این اثر اظهار کرد: ۴۰۰ روز تصویربرداری هزینهها را بالا برده و در موردی مجبور شدیم به فعالیتهای جانبی مانند تبلیغات صنعتی و بازرگانی متوسل شویم و درآمدهای آن را برای ساخت مستند حیات وحش هزینه کنیم. این رویکرد در بسیاری از موارد مستندسازان حیات وحش را با خود درگیر میکند و مجبور میشوند تا برای تامین هزینهها اقدام به سایر فعالیتها و کارهای جانبی در کنار ساخت مستند حیات وحش کنند و این امر بخشی از دشواریهای موجود در راه ساخت مستند حیاط وحش را چند برابر میکند.
همراه شدن محدودیت با خلاقیت
وی با اشاره به یکی از خاطرات خود از مستند «در پناه بلوط» گفت: لوازم و تجهیزات ویژهای برای فیلمبرداری از داخل لانه سنجابها نیاز بود، اما این تجهیزان هم نایاب و هم گران بودند، بنابراین گروه مجبور شد تا دست به مهندسی بزند و با تجهیزات موجود اقدام با ساخت دستگاهی کند که توانایی تامین تصاویر مادون قرمز داشته باشد. من معتقدم گاهی محدودیت خلاقیت به دنبال دارد.
این مستندساز بازخوردهای مردم درباره مستند «در پناه بلوط» را مورد ارزیابی قرار داد و بیان کرد: بازخوردهای مخاطبان مستند «در پناه بلوط» باعث شد تا سختیها و مشکلات ساخت این فیلم را فراموش کنم، زیرا استقبال و توجه مخاطبان و مردم برایم زیبا و انرژیبخش بود. در این زمینه فردی با من تماس گرفت و پس از تشکر تاکید کرد که هرگز اقدام به خرید سنجاب از دستفروشان نخواهد کرد. ظاهرا این فرد قصد داشته تا به خرید سنجاب و نگهداری از آن در منزل بپردازد. او تاکید داشت که حاضر نیست با خرید یک سنجاب علاوه بر آزار یک موجود زنده، یک درخت حتی محیط زیست را به خطر بیندازد، زیرا به کمک مستند «در پناه بلوط» دریافته بود که خرید حیوانات سبب میشود تا شکارچیان بیشتر تشویق به نابودی محیط زیست شوند. در یکی از بخشهای این مستند نشان داده میشود که برای گرفتن سنجابها درختهای بلوط را به آتش میکشند.
وی با بیان این نکته که برای ساخت مستند «در پناه بلوط» از گروهی از کارآموزان مستندسازی بهره برده است، تاکید کرد: سختی اقتصادی سبب شد تا برای تولید اثر مستند «آواز جغد کوچک» از دو نفر از کارآموزان به عنوان عوامل استفاده کنم، درحالی که در ساخت مستند «در پناه بلوط» از پنج نفر استفاده کردم. در عین حال برای تامین دستمزدها ماشینم را فروختم و در ساخت مستند حیات وحش مورد استفاده قرار دادم. امیدوارم دستاندرکاران و مدیران تلویزیون تصمیمات درستی در پیش گرفته و مستندسازی در حوزه حیات وحش را مورد توجه قرار دهند، همچنین بودجههای مناسبی برای آنها در نظر بگیرند. نکته دیگر اینکه بار دیگر نهضت مستندسازی پرشور شکل بگیرد.
نورمحمدی در مورد مستند «آواز جغد کوچک» خاطرنشان کرد: «آواز جغد کوچک» یک مستند بلند زیست محیطی است که در ۶۰ دقیقه و بدون کلام داستان زندگی جغدها و حیات وحش ایلام را روایت میکند. این مستند به بررسی زندگی پرندگان در جنگلهای زاگرس و تأثیر مخرب مداخلات انسانی و تخریب محیط زیست آنها پرداخته و تاکنون موفق به دریافت ۹ تندیس و جوایز متعدد از جشنوارههای سینما حقیقت، جشن مستقل خانه سینما، جشنواره تولیدات مراکز و جشنواره شبکه مستند شده است. در مجموع مستندهای «در پناه بلوط» و «آواز جغد کوچک» تاکنون دریافت دهها جایزه معتبر ملی و بینالمللی از جمله سیمرغ بلورین جشنواره فیلم فجر، تندیسهای مختلف جشنواره سینما حقیقت، جشنوارههای حیات وحش ژاپن، نامور بلژیک، مینی گوت فرانسه، شوالیه طلایی روسیه، ماتسالو استونی، گرن پارادیزو ایتالیا و… را در کارنامه خود دارد. همچنین مستند «آواز جغد کوچک» در بخش مستند بلند جشنواره طبیعت و پرندگان فرانسه نیز تندیس و جایزه ویژه هیئت داوران این جشنواره را دریافت کرد.
انتهای پیام/