نکاتی از سبک زندگی امام رضا(ع) که باید به آن توجه ویژه‌ای داشت

حجت‌الاسلام حسن حسن‌زاده در گفت‌وگو با میزان در مورد الگوپذیری از امام رضا (ع) گفت: امام رضا (ع) را باید از ابعاد مختلف اجتماعی، سیاسی و علمی مورد بررسی قرار داد. ایشان یک الگوی ارزشمند برای جامعه انسانی بودند. در شرایطی که انسان‌ها با فطرت و نیاز‌های مشترک آفریده شده‌اند و معارف مشترکی دارند، نیازمند یک الگو و راهنما برای ادامه مسیر زندگی هستند. از این رو توجه به سبک زندگی ائمه معصومین (ع) و خاتم النبیین (ص) بهترین مسیر را به ما ارائه می‌دهد. 

وی به اخلاق امام رضا (ع) اشاره و بیان کرد: امام رضا (ع) جامعیت شخصیت اخلاقی بر مدار خدامحوری را در سیره اخلاقی داشتند. ایشان پافشاری بر ولایتمداری را همواره در نظر گرفته و بر آن تاکید می‌کردند. برای درک بهتر ویژگی‌های اخلاقی امام هشتم (ع) به روایتی در کتاب عیون‌الاخبار جلد دوم صفحه ۱۸۲ توجه کنید. امام رضا (ع) همیشه کار‌های خیر و صدقه را پنهانی و دور از چشم مردم انجام می‌دادند و بیشتر این امور را در شب عملی می‌کردند. این در حالی است که کمک به محرومان و احسان به فقرا در شب چند ویژگی دارد، جنبه اخلاص آن بیشتر شده و غرور در آن کمتر راه می‌یابد و گیرنده در لحظه گرفتن و بعد از آن با دیدن کمک‌کننده، احساس خجالت و کوچکی نمی‌کند. 

حسن‌زاده درباره سبک زندگی امام رضا (ع) اظهار کرد: ابراهیم بن عباس دربارۀ سبک زندگی و سیرۀ اخلاقی امام رضا (ع) می‌گوید: «هرگز ندیدم آن حضرت، با سخن خود در حق کسی جفا کند و کسی را مورد اهانت و آزار قرار دهد و یا کلام کسی را قبل از آن که پایان یابد، قطع کند. نیاز نیازمندان را برآورده می‌ساخت و هرگز حاجتمندی را که توان انجام حاجت او را داشت، رد نمی‌کرد. هرگز پای خود را نزد دیگران دراز نمی‌کرد و هرگز در حضور دیگران به چیزی تکیه نمی‌داد. هرگز ندیدم غلامان و خدمۀ خود را دشنام دهد و ندیدم که در جمع با صدای بلند بخندد، بلکه خنده‌اش تبسّم بود. وقتی سفره پهن می‌کرد، بردگان و خدمه و حتی دربان‌ها و نگهبانان را نیز به سر سفره دعوت می‌کرد. کار‌های نیک و صدقه‌های پنهانی فراوانی می‌داد و اکثر آن‌ها را در شب تار انجام می‌داد تا مبادا کسی خجالت بکشد یا او را بشناسد.»

تواضع 

وی تواضع را گزینه‌ای ارزشمند و اخلاقی پسندیده دانست و افزود: امام رضا (ع) همواره تواضع را در اخلاق خود مد نظر داشتند، این ویژگی از دیدگاه قرآن کریم هم مهم قلمداد شده است. تواضع از برجسته‌ترین صفات نیکوی انسانی است که همه مؤمنان باید به آن آراسته باشند. فرمان خداوند در آیه ۲۱۵ سوره شعرا به خاتم‌المرسلین (ص) بیانگر این مهم است که «بال خویش را برای پیروان مؤمنت فرود آور» همچنین خداوند در آیه ۶۳ فرقان فرمودند: «وَعِبَادُ الرَّحْمَٰنِ الَّذِینَ یَمْشُونَ عَلَی الْأَرْضِ هَوْنًا وَإِذَا خَاطَبَهُمُ الْجَاهِلُونَ قَالُوا سَلَامًا، و بندگان خاص خدای رحمان آنان هستند که بر روی زمین به تواضع و فروتنی راه روند و هرگاه مردم جاهل به آن‌ها خطاب (و عتابی) کنند با سلامت نفس (و زبان خوش) جواب دهند.» در اینجا به وضوح بیان شده است که بالاترین مدال برای انسان، مدال بندگی خداست. در عین حال وقار و نرمی از بارزترین صفات مؤمن است. 

این کارشناس علوم قرآنی تصریح کرد: امام رضا (ع) تأکید داشتند که افراد را بر محور تقوا ارزیابی کنید، نه مقام و منسب. در روایت تاریخی آمده است موسی بن نصر رازی می‌گوید: «پدرم شنید که مردی به حضرت رضا (ع) عرض کرد: به خدا قسم روی زمین باشرافت‌تر از شما از جهت پدر وجود ندارد. حضرت فرمودند: تقوا آنان را شرافت داده و طاعت خدا آنان را بهره داده است، فردی دیگر بیان کرد: به خدا قسم تو بهترین مردم هستی، حضرت به او فرمودند: قسم یاد نکن. بهتر از من کسی است که از خدای عزیز و جلیل بیشتر پروا دارد و از خدا بهتر از من اطاعت می‌کند. به خدا قسم این که پروردگار می‌گوید: ما شما را گروه گروه و قبیله قبیله قرار دادیم تا شناخته شوید و برترین شما در نزد خداوند باتقواترین شماست، نسخ نشده است.» 

عالم آل محمد (ص)

حجت‌الاسلام حسن‌زاده به علم امام رضا (ع) اشاره و بیان کرد: امام هشتم (ع) به عالم آل محمد (ص) شهرت داشتند، زیرا علم ایشان در زمان ولایت ایشان خود را به خوبی نشان داده بود؛ این در حالی بود که مامون از جمله عالمان زمان خود بود و از این رو مسائلی را طرح می‌کرد و در جمع از امام رضا (ع) می‌پرسید که بسیار دشوار بود و این امام بزرگوار به درستی پاسخ وی را می‌دادند.

وی الگو قرار دادن امام رضا (ع) را نکته‌ای ارزشمند برای جامعه امروز دانست و تاکید کرد: جامعه امروز به دلیل فراموش کردن نکات اصلی تعالیم ارزشمند اسلامی دچار دغدغه‌ها و مشکلات متعدد روحی و معنوی شده است. بدین ترتیب توجه به سبک زندگی امام رضا (ع) و ائمه معصومین (ع) می‌تواند گره‌ای از مشکلات ما باز کند. 

این کارشناس علوم قرآنی به کرامت امام رضا (ع) اشاره و اظهار کرد: یکی از مهم‌ترین کرامت‌های امام هشتم (ع) آموزش درست زندگی کردن بود، زیرا در زمان ولایت ایشان سبک زندگی اسلامی و ناب محمدی فراموش شده بود. این امر به واسطه وجود حاکمان نالایق و مفسد رواج یافته بود و امام رضا (ع) بار دیگر خصایص یک انسان واقعی و مسلمان را عملا در جامعه اجرا کرد و به واسطه همین امر به سرعت مردم جذب ایشان شدند تا حدی که مامون از ارادت مردم نسبت به امام رضا (ع) احساس خطر کرد. 

وی سیره سیاسی امام رضا (ع) را مورد بررسی قرار داد و خاطرنشان کرد: امام هشتم (ع) بزرگواری را در رویکرد سیاسی خود در جامعه تمام قد اجرایی کردند. ایشان اخلاق با سیاست و سیاست با اخلاق را به درستی به اجرا گذاشتند. این‌ها نکاتی است که باید به آن توجه ویژه‌ای داشت و مسئولان باید با الگوبرداری از شیوه ایشان به اداره کشور بپردازند. 

انتهای پیام/