کتاب کودک، قربانی توان خرید خانواده‌ها
به گزارش خبرنگار میزان، سی و چهارمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران با ۲۲۰ غرفه برای کودک و نوجوان شاهد اقبال و حضور مردم و خانواده‌ها بود. در این نمایشگاه کتاب‌های کودک و نوجوان با موضوعاتی حول محور مهارت زندگی، جایگاه تولید ملی با زبان کودکان، اهمیت توجه به محیط زیست و... تولید و در نمایشگاه کتاب ارائه شده است. به گفته ناشران محتوای کتاب‌ها با توجه به نیاز جامعه و فرآیند فرهنگ‌پذیری تدوین و منتشر شده و در اختیار مخاطبان قرار گرفته است. اگرچه قیمت‌های بالای کتاب سبب شده تا دست خانواده برای خرید تعداد بیشتری از کتاب بسته شود.
به گفته ناشران کودک و نوجوان بالا بودن قیمت کاغذ و مقوا که نیاز اساسی در تولید کتاب برای کودکان محسوب می‌شود، مهم‌ترین چالش برای افزایش قیمت پشت جلد کتاب‌ها است. قیمت بالای مقوای گلاسه و کاغذ نسبت به سال گذشته علاوه بر ناشران، خانواده‌ها را نیز با خود درگیر کرده است. انتقاد دیگر ناشران حاضر در سی و چهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، جانمایی برای انتشارات حوزه کودک و نوجوان است. توجه به شرایط سنی مخاطبان این حوزه و ضرورت فراهم کردن فضای مناسب‌تر، نکته دیگری است که ناشران کودک به آن تاکید دارند.
خانواده نیز در این میان تاکید دارند که مسائل مالی مانع خرید کتاب‌های مورد نیاز کودکان شده است. قیمت بالای کتاب‌ها محدودیت فراوانی را در خرید این کالای فرهنگی برای کودکان به دنبال داشته و خانواده از این موضع احساس نگرانی کرده‌اند.
نکته قابل توجه دیگر بازدید مقام معظم رهبری از سی و چهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران بود که تاکیدات ویژه‌ای نسبت به کتاب کودک و نوجوان داشتند. ایشان نوع محتوا در تولید کتاب کودک و نوجوان را نکته‌ای مهم و اساسی دانسته و این مهم را با توجه به نقش کودکان امروز در ساخت آینده کشور بسیار مهم دانستند؛ امری که خود ناشران نیز بر آن تاکید داشتند و تولید محتوا را برای حوزه کودک و نوجوان نیازمند توجه به شاخص‌های خاص می‌دانند.
فعالان عرصه فرهنگ لزوم توجه به اینکه، چه میزان از فروش به کتاب‌های کودک و نوجوان اختصاص داشته و خانواده چه تعداد کتاب را برای نهادینه کردن فرهنگ جامعه ایرانی و نسل آینده فراهم کرده است، مطرح می‌کنند. به گفته جامعه‌شناسان تغذیه فکری امروز کودک و نوجوان، چشم‌اندازی از آینده فرهنگی و اجتماعی هر جامعه را نشان می‌دهد. پس برای هرگونه سرمایه‌گذاری در حوزه کتاب کودک و نوجوان چه به لحاظ محتوا و چه به لحاظ کمیت بسیار حیاتی خواهد بود.
رئیس جمهوری نیز در بازدید از سی و چهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در غرفه انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان علاوه بر تاکید بر تألیف کتاب کودک و نوجوان، تولید محتوای مناسب در این زمینه را امری مهم و نیازمند دقت فراوان دانست و استفاده از زبان داستان برای انتقال مفاهیم فرهنگی به کودکان و نگارش آن با زبان کودکانه را اثربخش دانسته است. همچنین تاکید بر بالا بردن کیفیت کاغذ برای تولید کتاب کودکان را امری مهم بیان کرده و در ادامه رساندن کتاب‌ها به دست کودکان را نکته‌ای کلیدی خطاب کردند. در این مسیر نقش کتابخانه‌های عمومی و مدارس را پررنگ اعلام کردند.
در این زمینه هادی شیرازی مدیر انتشارات «خط مقدم» نیز در مورد توجه به آثار منتشر شده در حوزه کودک و نوجوان تاکید کرد: مقام معظم رهبری تاکیدی ویژه بر تولید محتوا برای کودک و نوجوان داشتند و این مهم برای کتاب‌های ترجمه‌ای بیش از سایر بخش‌ها بوده است، بدین ترتیب باید توجه داشته باشیم که تولید محتوا برای کودکان از ویژگی‌های خاصی برخوردار است و در این زمینه با اتکا به اعتقادات و سبک زندگی درست که عموما از ائمه معصومین(ع) گرفته شده، باید بهره‌برداری کرد، زیرا فرهنگ وارداتی با اعتقادات ما همخوانی ندارد و این مهم باعث ایجاد دوگانگی در تربیت کودکان و نوجوانان می‌شود.
حمید خلیلی مدیر انتشارات «شهید کاظمی» نیز توجه به اهمیت تولید کتاب برای کودک و نوجوان را نکته‌ای مهم دانست و گفت: تولید محتوا که از بیانات مقام معظم رهبری و در بازدید ایشان از سی و چهارمین نمایشگاه کتاب تهران مطرح شد، نکته‌ای مهم و راهبردی برای اداره کشور با اتکا به نسل‌های آینده خواهد بود. در همین راستا باید توجه داشت که محتواهای تولید شده تا چه اندازه با فرهنگ و اعتقادات ما هماهنگی دارد و در این زمینه سخنان مقام معظم رهبری را چراغ راه قرار دهیم تا از آسیب‌ها دور بمانیم.
در این زمینه طیبه رضوانی نویسنده کتاب‌های کودک و نوجوان، بازار نشر کتاب‌های کودکان را مورد بررسی قرار داد و بیان کرد: برخی ناشران اصولی و حرفه‌ای عمل نمی‌کنند، این امر صدمات بسیاری را برای مخاطبان و کودکشان به همراه دارد. استفاده از نویسندگانی که علم روانشناسی کودک را بدانند و یا افرادی که طرح‌واره‌های درمانی را پشت سر گذاشته باشند، به دلیل داشتن اطلاعات و آگاهی لازم کتاب‌هایی با محتوا و باکیفیت را منتشر و به جامعه ارائه می‌کنند. بسیار دیده می‌شود کتاب‌هایی که به بازار وارد شده است، کیفیت لازم را ندارد. کیفیت کتاب برای مخاطبی که در حال آموزش و یادگیری است مقوله‌ای مهم بوده، زیرا کنجکاوی کودکان را تحت تاثیر قرار می‌دهد، لذا چنانچه کتاب باکیفیت نباشد نتیجه آن بی‌علاقگی به مطالعه برای کودکان خواهد بود و در ادامه تبعات آن در بزرگسالی با بی‌توجهی به مطالعه رخ می‌نماید.
نویسنده کتاب «مثل کتاب قصه» تاکید کرد: اگرچه کودکان و نوجوانان در فضای مجازی حضوری پررنگ دارند، ولی نمی‌توان گفت که کتاب‌های این گروه‌های سنی نیز می‌تواند در فضای مجازی منتشر شود. از نظر من انتشار کتاب کودک در فضای مجازی به تنهایی درست نیست، زیرا کودک باید کتاب را لمس کند و بتواند با آن ارتباط فکری و جسمی داشته باشد، به نوعی برای پذیرش و باور کتاب باید آن را در دست بگیرد و کاغذ را از نزدیک لمس کند. این ارتباط نقش مهمی در آینده این کودکان خواهد داشت، البته کتاب‌های الکترونیک و اپلیکیشن‌هایی مخصوص کتاب کودک نیز وارد بازار شده است، ولی من از میزان موفقیت آنان اطلاعات زیادی ندارم.
وی خاطرنشان کرد: بحث نویسنده توانمند و کارآمد که کتابی باکیفیت را تهیه و تولید کند موضوعی است که باید به عنوان یک شاخص برای انتشار کتاب‌ها مد نظر باشد، زیرا دوران کودکی نقطه‌ای مهم و تاثیرگذار بر فرهنگ‌پذیر بودن نسل آینده محسوب می‌شود و در عین حال تولید کتاب باکیفیت سرمایه‌گذاری ناشر را به او باز خواهد گرداند، لذا نویسنده این حوزه نیز باید دیدی واضح و پژوهشگرانه به کتاب کودک داشته باشد.
وی تصریح کرد: قیمت‌های درج شده پشت جلد کتاب کودکان در سی و چهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران بسیار بالا است و دیده می‌شود بسیاری از والدین از خرید کتاب صرف نظر می‌کنند تا بتوانند تعداد بیشتری کتاب را برای کودکان خود خریداری کنند. از این رو باید مسئولان مسیری سخت‌تر را پیش بگیرند، زیرا علاوه بر مقام معظم رهبری، رئیس جمهوری نیز خواستار فراهم کردن شرایط مناسب برای کاهش قیمت کتاب شده است تا همه اقشار خصوصا نسل آینده بتوانند اطلاعات خود را با مطالعه کتاب کسب کنند.
به هر حال سی و چهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در حالی روزهای آخر خود را سپری می‌کند که به نظر می‌رسد همراهی روزهای تعطیل با این رویداد فرهنگی بزرگ، استقبال و حضور مردم را بیش از هر زمان دیگر در بر داشته است، اما همچنان این سوال وجود دارد که چه تعداد از استقبال‌کنندگان توانسته‌اند طبق برنامه‌های از پیش تعیین شده خود کتاب‌های مد نظر را خریداری کنند؟ نکته قابل تامل دیگر اینکه چه میزان کتاب کودک خریداری شده و چه تعداد از آن‌ها ترجمه شده و چه میزان نیز به واسطه تالیفات داخلی، تهیه، تنظیم و خریداری شده است.
اگرچه مشاهدات میدانی خبر از استقبال حجم گسترده‌ای از مردم همراه با خانواده و کودکان را دارد، اما چرا این حجم استقبال نتوانست گردش عظیمی را در چرخه نشر فراهم کند و چرا اغذیه‌فروشی‌های مستقر در حاشیه سی و چهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با قیمت‌های بسیار بالا بیشتر مورد اقبال مردم قرار گرفته‌اند؟
گفت‌وگوهای میدانی با علاقه‌مندان به کتاب در این زمینه، نگرانی آنان از بالا بودن قیمت پشت جلد کتاب‌ها را نشان داده است.
انتهای پیام/