نسل رو به افول یوزهای ایران؛ پوست‌اندازی تنها چاره تیم ملی
خبرگزاری میزان - جام جهانی برای ایران همواره پر از هیجان، امید و آرزو برای دست یابی به یک شگفتی تاریخی بوده است. تیم ملی ایران مجموعاً تا به اینجا 6 دوره در ادوار مختلف جام‌های جهانی حضور داشته است و هر دوره به دلایلی از صعود باز مانده، اما مهم‌ترین دلیلی که اکنون بسیاری از کارشناسان در آن با یکدیگر هم عقیده هستند، میانگین سنی بالای بازیکنان حاضر در تیم ملی است، به طوری که ایران مسن‌ترین ترکیب را در میان تیم‌های شرکت‌کننده داشت .
*در ادامه مروری خواهیم داشت به میانگین سنی تیم ملی فوتبال ایران در ادوار مختلف جام جهانی:
سال 1978 نخستین حضور ایران در جام جهانی بود؛ هر چند این دوره برای ایران با شگفتی همراه بود، اما از صعود بازماندیم. تیم ملی ایران با حضور بازیکنان جوانی همچون حسین فرکی، حسن روشن، ابراهیم قاسمپور، مجید بیشکار، حسن نظری و ناصر نورایی که همگی در آن مقطع 22 سال سن داشتند گام به این تورنمنت گذاشت. پیرترین بازیکن تیم ملی کسی نبود جز علی پروین که در آن زمان 32 سال سن داشت و به همراه حسین کارزانی تنها بازیکنان بالای 30 سال ایران در جام جهانی 1978 آرژانتین بودند. در این رقابت تیم ملی ایران با میانگین سنی 23 سال 2 ماه جوان‌ترین تیم تاریخ ایران در جام جهانی را با حشمت مهاجرانی به نام خود به ثبت رساند.
سال 1998 تیم ملی ایران تاریخ سازی کرد؛ آن‌ها علی رغم پیروزی مقابل آمریکا مقابل آلمان و یوگسلاوی شکست خوردند تا برای دومین بار از صعود به مرحله بعد بازبمانند. در جام جهانی 1998 که به گفته بسیاری از کارشناسان نسل طلایی فوتبال ایران بود، میانگین سنی 26 سال 5 ماه تیمی نسبتاً جوان را در فرانسه برای ایران به ثبت رساند. جوان ترین بازیکن ایران در این رقابت‌ها مهدی مهدوی‌کیا با 20 سال سن بود که در بازی با آمریکا موفق شد دروازه این تیم را باز کند و جوان‌ترین گلزن ایران در جام جهانی لقب بگیرد.
ایران در جام جهانی 2006 آلمان، شرایط خوبی را دنبال نکرد و با این حال بسیاری از مردم امید داشتند تا برای نخستین بار تیم ملی کشورشان را در مرحله یک هشتم ببینند، اما اینبار هم این اتفاق رخ نداد. در جام جهانی 2006 برانکو ایوانکوویچ نیز تیم جوانی را راهی آلمان کرد و یکی از بهترین تیم‌های تاریخ فوتبال ایران را در اختیار داشت.
در این مسابقات مهرزاد معدنچی و حسین کعبی با 21 سال سن جوان‌ترین بازیکنان ایران در جام بودند و علی دایی با 37 سال سن در این رقابت‌ها عنوان مسن‌ترین بازیکن تاریخ فوتبال ایران را به خود اختصاص داد. میانگین سنی تیم برانکو در این رقابت‌ها 27 سال و 2 ماه بود.
ایران بعد از یک دوره وقفه و از دست دادن جام جهانی ۲۰۱۰ با نسلی متفاوت در جام جهانی 2014 برزیل حاضر شد. در آن سال علی‌رغم اینکه بسیاری بر این باور بودند که ایران می‌تواند صعود کند، اما این امر با شکست مقابل بوسنی میسر نشد. در جام جهانی 2014 برزیل تیم ملی ایران با میانگین سنی 28 سال و 4 ماه پیرترین تیم آسیایی و سیزدهمین تیم جوان حاضر در این رویداد بود که در همان برهه این موضوع با انتقادات شدیدی علیه کی‌روش مواجه بود که یکی از این موضع گیری ها عدم دعوت از سردار آزمون جوان بود که در آن زمان در لیگ روسیه بازی می‌کرد.
جوان‌ترین بازیکن تیم ملی در برزیل علیرضا جهانبخش بود که با 20 سال در لیست تیم ملی حضور داشت و حتی در بازی حساس با آرژانتین نیز به میدان رفت. اما مسن ترین بازیکن لیست کی‌روش در برزیل رحمان احمدی 33 ساله بود که نیمکت نشین حقیقی شد.
تیم ملی ایران در جام جهانی 2018 روسیه شکل و شمایل متفاوت‌تری نسبت به سال 2014 داشت. آن‌ها با نسلی جوان و پرانگیزه وارد مسابقات شدند و در همان بازی اول با برتری مقابل مراکش، صدرنشین گروه مرگ شدند؛ در ادامه ایران بازی‌های خوبی انجام داد تا جایی که خیلی از کارشناسان در سراسر دنیا ایران را شانس صعود می‌دانستند، اما بخاطر بدشانسی، یوزهای ایرانی از صعود باز ماندند.
میانگین سنی یوزها در جام جهانی 2018 ، 26 سال و 5 ماه بود که این موضوع ایران را تبدیل به هفتمین تیم جوان جام جهانی در روسیه تبدیل کرد. جوان‌ترین بازیکنان این لیست سیدمجید حسینی و سعید عزت اللهی بودند که در جام جهانی روسیه 22 سال داشتند و در مقابل پژمان منتظری با 35 سال سن مسن ترین بازیکن یوزها در روسیه بود.
اما جام جهانی 2022؛ با همه‌ی ادوار برای ایران فرق داشت. کارلوس کی‌روش که برای بار سوم ایران را در جام جهانی هدایت می‌کرد با یک لیست جنجالی به قطر سفر کرد. او ابتدا بجای 26 نفر یک بازیکن کمتر با خود برد و 4 دروازه‌بان را به قطر دعوت کرد و از بازیکنانی استفاده کرد که اکثراً در جام جهانی 2018 حضور داشتند.
گروه ایران از لحاظ آماری ضعیف‌تر از سایر گروه‌ها بود و تنها مانع ایران در این گروه را می‌توان تیم ملی انگلیس نام برد. گروهی که ایران قبل از برگزاری آخرین بازی از ابتدا صعود کرده بود، اما با یک گل از آمریکا باخت تا باز هم آرزوی صعود به جمع 16 تیم برتر بر دل ایرانیان بماند.
سعید مراغه‌چیان در گفت‌وگو با میزان، در خصوص این موضوع که یکی از دلایل ناکامی تیم کی‌روش در جام جهانی استفاده از بازیکنان مسن و ناکار آمد بوده است اظهار داشت: ایران در ۲ بازی مقابل انگلیس و آمریکا هیچ زوری برای دویدن نداشت، دلیل آن هم این است که سن بازیکنان برای این تورنمنت بالا بود. ما آمریکا را دیدیم که در بازی آخور خود ۱۰۰ درصد دوید و روحیه خستگی ناپذیر داشتند. در ۲ بازی اول، حاج‌صفی، جهانبخش و علی کریمی عملاً هیچ چیزی برای نمایش نداشتند و بعد از یک نیمه به دلیل خستگی از جریان بازی خارج شدند.
وی افزود: کی‌روش چه فکری کرد که محبی و قایدی را به تیم ملی دعوت نکرد؟ حالا که بازی‌ها تمام شده، وقتش است تا واقعاً دلیل این کار کی‌روش را جویا شویم که چرا جوانان را پس زد تا با یک نسل مسن به جام جهانی برود و اینگونه فرصت رویایی را از ایرانیان بگیرد. من مقصر این نتایج را صفر تا ۱۰۰ آقای کی‌روش می‌دانم.
کارشناس فوتبال ایران در پایان خاطرنشان کرد: تیم ملی باید برای تورنمنت بعدی خود را به سرعت آماده کند. چندین سال است که می‌گویم پایه‌ها را سر و سامان دهید. ما به هیچ عنوان در پایه‌ها شایسته سالاری نداریم و هر کسی پول بیشتری داشته باشد می‌تواند خودنمایی کند و همین امر تا به الان باعث شده ما هیچ ستاره جدیدی در فوتبالمان نداشته باشیم و با بازیکنان سال ۲۰۱۸ در ۲۰۲۲ بازی کردیم. بلژیک هم همین بلا را سر خودش آورد و از دور گروهی حذف شد. اما ژاپن، سنگال و آمریکا با تیم‌هایی جوان آمدند و به یک‌هشتم رسیدند. کی‌روش دیگر برای هدایت تیم ملی فرسوده شده است و برای پوست اندازی خوب بهتر است اول یک مربی خوب بیاوریم.
ایران در جام جهانی 2022 برای نخستین بار در تاریخ هیچ بازیکن زیر 23 ساله ای را در اختیار نداشت و ابوالفضل جلالی با 24 سال سن جوان ترین بازیکن ایران در این رقابت‌ها بود و بعد از آن سیدمجید حسینی و سعید عزت اللهی با 26 سال سن جوان ترین بازیکنان ایران بودند.
*سن بازیکنان ایران در جام جهانی 2022 به شرح زیر بود:
علیرضا بیرانوند (30 سال)، سیدحسین حسینی(30 سال)، امیر عابدزاده (29 سال)، پیام نیازمند (27 سال)، مرتضی پورعلی گنجی (30 سال)، محمدحسین کنعانی‌زادگان (28 سال)، شجاع خلیل‌زاده (33 سال)، سیدمجید حسینی (26 سال)، ابوالفضل جلالی (24 سال)، رامین رضاییان (32 سال)، صادق محرمی (26 سال)، احسان حاج‌صفی (32 سال)، میلاد محمدی (29 سال)، سعید عزت‌اللهی (26 سال)، احمد نوراللهی (29 سال)، روزبه چشمی (29 سال)، علی کریمی (28 سال)، سامان قدوس (29 سال)، علیرضا جهانبخش (29 سال)، مهدی ترابی (28 سال)، وحید امیری (34 سال)، علی قلی‌زاده (26 سال)، مهدی طارمی (30 سال)، سردار آزمون (27 سال) و کریم انصاری‌فرد (32 سال)
میانگین سنی ملی‌پوشان کشورمان در جام جهانی قطر، 28.92 سال (28 سال و 11 ماه) بود که از این رو مسن ترین تیم جام جهانی 2022 را تشکیل داده بودند.
ادموند اختر در گفت‌وگو با میزان، در رابطه با میانگین سنی بالای ملی پوشان ایران در این تورنمنت اظهار داشت: تیم ملی ایران در این جام اگر ۸۰ درصد شانس صعود داشت؛ کی‌روش آن را به صفر رساند. بازیکنان ایران در بازی آخر آنقدر خسته بودند که نمی‌دانستند برای کجا بازی می‌کنند.
وی افزود: کی‌روش همه کار کرد که دوباره در جام جهانی قرار بگیرد. رفت کلمبیا موفق نبود و اخراجش کردند؛ بعد از آن رفت مصر و در آن جا هم فرصت حضور در جام جهانی پیدا نکرد و آمد ایران که به جام جهانی صعود کرده، یعنی لقمه آماده! اسکوچیچ هرچقدر هم بی تجربه بود، اما همین نتایجی که کی‌روش گرفت را از او انتظار داشتیم. یک تیم مسن با بالاترین میانگین سنی بین تمام تیم‌های حاضر در جام جهانی با خود برد و اینگونه در بازی آخر حتی جان نداشتند بدوند، چه برسد به خلق موقعیت! ابوالفضل جلالی که بازیکن جوان تیم ملی بود دیدید که در نیمه دوم بازی با آمریکا وارد زمین شد و چقدر با انرژی بازی کرد. شما چطور محبی، قایدی و نورافکن را خط زدی بعد حاج‌صفی و علی کریمی و انصاری‌فرد را با خود بردید؟ قرار نیست هر بازیکنی که لژیونر بود ستاره هم باشد.
بازیکن سابق تیم ملی فوتبال ایران در پایان درباره جام ملت‌های آسیا و بهترین راهکار برای حضور قدرتمند ایران در این تورنمنت خاطرنشان کرد: اصول پیشرفت اینگونه است که به بهترین شکل پوست اندازی انجام شود و بازیکنان مسن از تیم ملی خداحافظی کنند تا جا برای بازیکنان جوان باز شود؛ کاری که بسیاری از باشگاه‌ها و تیم ملی در سراسر دنیا انجام می‌شود. ۴ سال پیش در جام جهانی ۲۰۱۸ تا حدودی موفق بودیم، اما الان می‌توانستیم به سادگی از گروهمان صعود کنیم، اما بخاطر بی‌تدبیری برخی ما از دستیابی به این مرحله جاماندیم. امیدوارم با یک ورژن جدید و جوان وارد جام ملت‌های آسیا شویم.
طبق نظرات کارشناسان دلیل کم و کاستی‌های ملی پوشان در جام جهانی ۲۰۲۲ سن بالای آن‌ها عنوان شده، تا جایی که بسیاری معتقدند ایران در بازی آخر خود اسیر خستگی و فشار بیش از حد به بازیکنان بود تا به این صورت نتوانند مقابل یانکی‌های پرانرژی دوام بیاورند. ایران حدود یک سال دیگر باید در جام ملت‌های آسیا حاضر شود و طبق نتایجی که به دست آمده، بنظر نمی‌رسد هواداران شانس دوباره‌ای به مرد پرتغالی بدهند.
انتهای پیام/
