لزوم بازنگری قیمت سوخت و خودرو برای کاهش تلفات جاده ای

به گزارش خبرنگار گروه اقتصاد ، با توجه به افزایش میزن تصافادت در جاده‌های کشور و اهمیت بررسی مقوله ایمنی در جاده ها، گفت‌وگویی با مهرداد تقی زاده معاون وزیر راه وشهرسازی انجام دادیم که در ادامه می‌خوانید:

تقی زاده: حدود ۱۰، ۱۵ سال پیش آمار تعداد کشته‌ها در جاده‌های کشور و راه‌های درون شهری رو به افزایش گذاشته بود به طوری که در سال ۸۱ این عدد به حدود ۲۲ هزار نفر رسید که آمار به صورت علنی اعلام مطرح شد تا در کشور موجی برای جلوگیری از تلفات جاده‌ای ایجاد شود و خوشبختانه این حرکت منجر شد تا در خردادماه سال ۸۲ در هیئت دولت، کمیسیون ایمنی راه‌ها فعالیت خود را آغاز کند و با کنترل اوضاع وضعیت بهتر شد.

تقی زاده: زمانی که حرکتی شروع می‌شود چند سال طول می‌کشد تا به نتیجه مثبت برسد؛ در نتیجه تعداد کشته‌ها همینطور تا چند سال بالاتر رفت تا اینکه سال ۸۴ به رقم ۲۷ هزار کشته در سال رسید و از آن به بعد شیب کاهشی شروع شد؛ یعنی اقداماتی که از سال ۸۲ شروع شده بود، در این دو سه سال صورت گرفت و به تدریج اثرات خودش را گذاشت و در سال ۹۵ تعداد کشته‌ها به حدود ۱۶ هزار نفر رسید. در حقیقت توانستیم تعداد تلفات جاده‌ای را از ۲۷ هزار نفر را به ۱۶ هزار نفر برسانیم.

تقی زاده: یک بخش اقداماتی بود که بر روی پنج رکن اصلی کار می‌کنند که پنج بحث خودرو، جاده، نیروی انسانی، مدیریت ایمنی و مدیریت بعد از سانحه است. زیرا اگر پس از سانحه به داد سانحه دیده برسند این مساله کمک می‌کند که تعداد افراد کشته شده به حداقل برسد؛ این اقدامات آغاز و به تدریج میزان تلفات جاده‌ها کاهش یافت و در سال ۸۵ تعداد تلفات جاده‌ای از ۲۷ هزار به ۲۳ هزار نفر کاهش یافت و در سال‌های بعدی تقریبا این روند ثابت مانده و  کاهش کمی داشت تا اینکه در سال ۸۹ -۹۰ از ۲۳ هزار کشته به ۲۰ هزار نفر در زمینه تلفات تصادفات جاده ای رسیدیم.

تقی زاده: با وجود افزایش قیمت سوخت از ۸۰ تومان به ۱۰۰ تومان و بعد سهمیه بندی  و ایجاد بنزین آزاد با نرخ ۴۰۰ تومان و تنظیم این ضابطه باعث شد که تعداد تلفات از ۲۷ هزار به ۲۲ هزار نفر کاهش یابد.

تقی زاده: این راهکار فقط در ایران نیست و در جهان مرسوم است و راهکار افزایش قیمت سوخت مردم را برای استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی، چون قطار و هواپیما ترغیب می‌کند و این طرح در تمام کشور‌ها به عنوان یکی از راهکار‌ها برای کاهش تلفات جاده‌ای محسوب می‌شود.

تقی زاده: موج بعدی کاهش تلفات جاده ای در سال ۹۰-۸۹ بود که این مساله به دلیل تغییر قانون راهنمایی و رانندگی و تشدید نحوه برخورد با تخلفات رانندگی و افزایش جریمه‌های رانندگی بود که البته این مساله هم از اقدامات کمیسیون ایمنی بود .

تقی زاده: نقاط پر تصادف جاده‌های کشور اولویت بندی شد که حدود ۱۵۰۰ نقطه بود. با توجه به اینکه بودجه کافی برای رفع این نقاط وجود نداشت یکی از اقدمات این بود که آشکارسازی صورت بگیرد. آشکار سازی یعنی اینکه تابلو‌های ایمنی به حدکافی نصب و به مردم هشدار‌های لازم داده شود و هر جایی که لازم است  سیستم‌های گاردریل تقویت شود.

تقی زاده: سامانه آنالیز سلامت فنی خودرو اجرا و در حال حاضر روی بیشتر از ۲۳۰۰ اتوبوس پیاده شده است و به آن سیستم FMS می‌گویند؛ سیستمی که تمام اطلاعات فنی خودرو را دائما ثبت و هشدار‌های لازم را به صورت اتوماتیک به شرکتی استفاده کننده از خودرو داده  و این امر موجب شناسایی خودرو‌های معیوب و توقف آن‌ها می‌شود.

تقی زاده: در جاده‌ها سیستم‌های هوشمند کنترل عبور و مرور نصب شده و مرکز مدیریت راه‌های کشور راه اندازی شد و راه‌ها تحت نظارت دوربین‌های نظارتی قرار گرفت که البته پوشش کامل نیست و درحدی که بودجه و امکانات اجازه می‌داد این کار انجام شد.

تقی زاده: بله. عوارض در کشور‌های مختلف از خودرو‌ها دریافت می‌شود که با علاوه بر افزایش قیمت سوخت عوارض سنگین برای اثرگذاری بیشتر وضع می‌شود. البته در کشور ما میزان افزایش عوارض در جاده‌ها در حدی نبوده که بتواند اثر چندانی بر کاهش تردد بگذارد.

تقی‌زاده: در قانون اشاره شده که باید جریمه‌های رانندگی تقسیم شود یک قسمت آن به سازمان به وزارت راه و قسمت دیگر به شهرداری‌ها داده شود. متاسفانه این قانون اجرا نمی‌شود که البته این موضوع را دنبال می‌کنیم و نامه نگاری‌های متعدد با سازمان برنامه و بودجه داشته‌ایم که در صورت تحقق این امر، دوربین‌ها نصب شده و ایمنی جاده‌ها افزایش خواهد یافت.

تقی زاده: گرو‌ه‌هایی دائما در طول راه‌های کشور موظف به بازسازی جاده‌های تخریب شده هستند البته در زمینه بازسازی و نوسازی جاده‌های کشور با مشکل جدی کمبود بودجه و اعتبارات مواجه هستیم.

تقی زاده: بودجه‌ای که معمولا در کشور‌های مختلف به نگهداری راه‌ها اختصاص داده می‌شود حدود ۳ تا ۶ درصد هزینه ساخت راه است، ولی در ایران این رقم نیم درصد است و میزان بازسازی جاده‌ها به میزان بودجه‌ای که برای آن تخصیص یافته، باز می‌گردد و هیچ پیمانکاری حاضر نیست که این کار را به صورت رایگان انجام بدهد.

تقی زاده: تعداد تلفات جاده‌ای از ۲۷ هزار نفر در سال ۸۴، به حدود ۱۶ هزار نفر در سال ۹۵ کاهش یافته، ولی متاسفانه شیب تلفات جاده‌ای در سال ۹۶ تند شد و پیش بینی می شود، این تعداد افزایش پیدا یابد.

تقی زاده: این افزایش ناشی از این است که برخی از شهر‌ها خودرو محورتر بوده و میزان استفاده از خودرو در آنها بیشتر است و این امر موجب میزان کاهش حمل ونقل عمومی می‌شود.

تقی زاده: طی ۱۰ سال اخیر اتوبوس‌های برون شهری حدود ۲۶۰ میلیون نفر مسافر جا به جا می‌کردند که اکنون نزدیک به ۱۰۰ میلیون نفر از آن کم شده است و از این تعداد بخش کمی به سفر‌های هوایی و ریلی روی آوردند، ولی اکثر این‌ افراد در حال حاضر با خودرو‌های شخصی در جاده‌ها تردد می‌کنند.

میزان: علت خودرو محور شدن مردم در کشور چیست؟

تقی زاده: با توجه به ثبات قیمت سوخت در چند سال اخیر، مردم کشور خودرو محور شده اند و پیش بینی می‌شود متاسفانه با ادامه این روند تعداد کشته‌ها از ۱۶ هزار و ۲۰۰ نفر در سال ۹۶ به حدود ۲۰ هزار نفر برسد.

میزان: در بخش باری چه اقداماتی برای افزایش ایمنی در جاده‌ها صورت گرفته است؟

تقی زاده: در بخش باری نیز به شدت خودرومحوریم و افزایش تردد تریلی‌ها در جاده‌های کشور احساس ناامنی در عبور و مرور در جاده‌های کشور را افزایش می‌دهد. جزو کشور‌هایی هستیم که قیمت خودرو بالا است و این مساله موجب می‌شود رانندگان این خودرو‌ها برای تامین اقساط خودرو بیشتر تردد کنند و در نتیجه تصادفات نیز با توجه به خستگی افزایش خواهد یافت. منطقا استفاده از کامیون یا ناوگان سنگین جاده‌ای برای مسافت کوتاه هست. یعنی به این شکل که ۱۰۰، ۱۵۰ کیلومتر را با این خودرو طی کنید، ولی اگر خواستید ۱۰۰۰، ۲۰۰۰ کیلومتر بروید؛ با قطار باید تردد کنید. در برخی کشورها نوعی قطار‌هایی هستند که کامیون و تریلی با بار خود توسط قطار، مسافت ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ کیلومتری را طی می‌کند و در انتهای مسیر از قطار جدا شده و مسافت کوتاه‌تر را طی می‌کند. اگر در ایران هم این تکنولوژی ایجاد می‌شد استقبال چندانی از آن صورت نمی‌گرفت به خاطر اینکه هزینه حمل و نقل جاده‌ای در حدی است که برای همه صرف می‌کند.

تقی زاده: نقشه راه ایمنی کشور سال گذشته در جهت کاهش تلفات جاده‌ای تدوین و به دولت ارائه شده است . اگر نقشه راه ایمنی طبق آنچه که پیش بینی کردیم به تصویب برسد و تمام بودجه هایش هم تامین شده و مواردی که پیش بینی کردیم محقق شود؛ در آن صورت تعداد تلفات جاده‌ای از ۱۶ هزار نفر در حال حاضر به جای افزایش در سال‌های آینده، به ۹ هزار نفر خواهد رسید.

 

تقی زاده: این افزایش تلفات علی رغم تمام فعالیت‌های شبانه روزی در زمینه ایمنی است و نه تنها اقداماتی کم نشده بلکه از طرف راهداری، پلیس و تمام نهاد‌ها در کشور و استان‌ها اقدامات و فعالیت‌های ارزشمندی صورت پذیرفته است.