شهر آماده برگزاری باشکوه عزاداری «سیدالشهداء(ع)»/ بایدها و نبایدهای حضور در مراسم عزای «امام حسین(ع)»
چند ساعتی بیشتر تا ورود به مراسمات عزاداری حسینی در ماه محرم باقی نمانده اما گویی ایران اسلامی چندین روز است که در ماه محرم و به عزای «سیدالشهداء(ع)» نشسته است.
خبرگزاری میزان - چند ساعتی بیشتر تا ورود به مراسمات عزاداری حسینی در ماه محرم باقی نمانده اما گویی ایران اسلامی چندین روز است که در ماه محرم و به عزای «سیدالشهداء(ع)» نشسته است، در گوشه گوشه شهر داربستها برپا شده و شهر رنگ مشکی عزای «امام حسین(ع)» به خود گرفته است هر جا که میروی محله ها همه با هم برای روزهای جانسوز شهادت «امام حسین(ع)» در ماه محرم آماده شدهاند تا خاک قدوم سوگواران «سیدالشهدا(ع)» و دوستداران «اهل بیت(ع)» را توتیای چشم خود کنند و هرطور شده حتی نقشی کوچک در بزرگداشت ایام شهادت دردانه حضرت «فاطمه زهرا(ع)» داشته باشند.
عزاداری حسینی کوچک و بزرگ خردسال و سالمند نمیشناسد
عزاداری حسینی کوچک و بزرگ خردسال و سالمند نمیشناسد همه در صدد فراهم کردن برگزاری هر چه شکوهمند تر عزای حسینی در ایران اسلامی هستند. اگرچه در میان تازیانه های آفتاب تن کودکان و نوجوانانی که با عشق و علاقه برای همکاری؛ همگامی و هم قدمی با بزرگترهای خود داغ شده است اما با این وجود در میدان آماده سازی محل برگزاری عزای حسینی حضور دارند، چهره بچهها از سوز آفتاب سرخ شده اما دستان کوچک و ظریف آنها کارایی و توانایی بیشتری دارد زیرا آنها با تمام وجود و با خلوص نیت در راه «سیدالشهدا(ع)» قدم برداشتهند.
این شور و شوق و تلاش برای فراهم کردن خدمات بهتر نه تنها از دید روانشناسان بلکه از دید جامعه شناسان نیز دور نمانده در «کتاب آیین عزاداری در ایران» به تاثیرات حضور سنین مختلف در عزاداری حسینی پرداخته شده و از نگاه فرهنگ دینی نیز پیرامون آن نکاتی مطرح شده است، در نهایت میتوان امید داشت که این دست های کوچک در آینده یار و مددکار و زمینه ساز ظهور «امام زمان (عج)» باشند زیرا آنان می آموزند که انتظار؛ نیازمند تلاش و ابتکار است و باید بسیاری از تهدیدها را به فرصت بدل کنند.
کمی آن طرف تر روحانی سالمندی عبای خود را کنار گذاشته و تلاش میکند تا جوانان و نوجوانان تکیه را همراهی و یاری کند تا بتوانند تکیه ای پر صلابت تر از سالهای گذشته برپا کنند، از همه گروههای سنی برای شکل دادن یک مراسم عزاداری باشکوه در این جمعیت دیده میشود. آماده شدن برای عزاداری «اباعبدالله الحسین(ع)» جنسیت و سن نمی شناسد.
جلوتر میروم و با پسربچهای که برای پوشاندن سقف تکیه به بالای داربست رفته بود صحبت میکنم، تیغه نور آفتاب در زاویه ای قرار دارد که نگاه را از چشم می دزدد اما با این حال پسرک نوجوان با تمام وجود خود در مقابل این شرایط دشوار ایستادگی میکند و در نهایت موفق می شود تا کار خود را به درستی تمام کند.
آرزوهای محقق شده
با این پسر نوجوان پیرامون احساس خود در واپسین لحظات رسیدن به اولین شب عزای حسینی در ماه محرم به گفتوگو نشستم و علل حضور و تلاش وی برای اجرایی کردن تدارکات تکیه آنها را از وی جویا شدم و او در پاسخ گفت: وقتی که سن کمی داشتم حضور در مراسم تدارکات تکیه و دستههای عزاداری «امام حسین(ع)» برایم یک آرزو بود اما اکنون بسیار خوشحال که در این جمع حضور دارم و امروز نیز به فکر چگونه توزیع کردن شربت ظهر عاشورا هستم که برای شفای خواهرم نذر کرده بودم.
وی در همین راستا ادامه داد: پس از پایان مدرسه اوقات فراغتم را بازی های کامپیوتری می گذاراندم تا اینکه به واسطه دوستم با خدمات رسانان به عزاداران «امام حسین(ع)» آشنا شدم و اکنون بیشتر زمان خودم را در کنار آنان در مسجد و یا برای مهیا کردن فضای محرم و تکیه محلهمان میگذرانم.
کاملاً مشخص است که در این تکیه برنامهها از قبل چیده شده و هر کس مطابق وظیفه خود تلاش دارد تا فضای مناسبی را برای خدمات دهی به عزاداران حسینی فراهم کند همه آنها با هیجان خاصی در کنار یکدیگر فعالیت می کنند و بزرگترها ترجیح میدهند تا بیشتر نظارهگر و مشورت دهنده باشند.
کودکان و نوجوانان محور برنامهها
در حاشیه شلوغی آماده سازی تکیه این محله با حجت الاسلام حسن شریفی روحانی مسجد «ابوالفضل العباس(ع)» به گفتوگو نشستم و از وی پیرامون محورهای اصلی برپایی عزاداری حسینی سوالاتی پرسیدم و وی در پاسخ ابراز کرد: یکی از محورهای اصلی برپایی عزاداری حسینی در ماه محرم استفاده از ظرفیت ها و توانمندی ها کودک و نوجوانان است.
این کارشناس علوم قرآنی در همین راستا ابراز کرد: مسئولیت دادن به قشر نوجوان و جوان و حتی کودکان به رشد و باور تواناییهای آنها می انجامد درعین سبب می شود تا این گروه سنی پیرامون «ائمه معصومین(ع)» نیز به کسب اطلاعات بیشتری بپردازند، آنها به صورت غیر مستقیم با سبک زندگی «امام حسین(ع)» و اهداف ایشان آشنا می شوند، نوع آموزش تاریخ دینی به کودکان و نوجوانان قطعاً اثر گذارتر و ماندگارتر خواهد بود، به عبارت دیگر هنجارسازی که به صورت غیر مستقیم در ماه محرم در بدنه جامعه شکل گرفته به زنده نگه داشتن فرهنگ سوگواری حسینی میانجامد.
وی به برنامههای متعددی که از سوی روحانیون و کارشناسان علوم قرآنی مستقر در مساجد، حسینیه ها و تکایا در نظر گرفته شده اشاره و بیان کرد: کارشناسان علوم قرآنی تلاش دارند تا از ظرفیتهای مردمی برای بهتر برگزار شدن مراسم سوگواری «سیدالشهداء (ع)» استفاده کنند و در عین حال فرهنگ عاشورایی و حسینی را بین قشر نوجوان و جوان گسترش می دهند.
بایدها و نبایدهای عزاداری «سیدالشهداء(ع)»
شریفی به بایدها و نبایدهای عزاداری برای «سیدالشهدا(ع)» اشاره و بیان کرد: یکی از اولویتهای مومنان عزاداری و گریه در رثای «سیدالشهداء(ع)» است پس از واقعه عاشورا «امام سجاد(ع)» همواره با یادآوری واقعه کربلا و ظلم و ستمی که بر «امام حسین(ع)» گذشته بود ندبه و نوحه سرایی میکرد، این موارد نشان می دهد که زنده نگه داشتن یاد «سیدالشهداء(ع)» علاوه بر فرهنگ سازی بایدها و نبایدهایی دارد.
تفکر در علل قیام «امام حسین(ع)»
وی پیرامون علل قیام «امام حسین(ع)» ابراز کرد: تفکر در علل قیام «سیدالشهدا(ع)» بسیار مهم است اما باید این مهم را در نظر داشته باشیم که یک عزادار و یک دوستدار «سیدالشهدا(ع)» باید چه ویژگی هایی شخصیتی و اجتماعی داشته باشد، برخورد مناسب و حضور در مجامع عزاداری اموری است که قابل توجه هستند اما انجام برخی از کارها مانند قمه زنی از سوی بزرگان دین اسلام رد شده است.
شریفی در همین راستا تاکید کرد: ما برای اینکه بدانیم بهترین اعمال برای زنده نگه داشتن نام و یاد شهدای کربلا چیست باید به سبک زندگی «ائمه معصومین(ع)» توجه کنیم، «امام باقر(ع)» در واقعه کربلا حضور داشتند و پس از آن همواره در عزاداری ها به ذکر مصیبت کاروان کربلا اشاره می کردند، ایشان اطرافیان خود را نیز به عزاداری در رثای «امام حسین(ع)» تشویق میکردند.
وی بهترین نوع عزاداری حسینی را مورد بررسی قرار داد و اظهار کرد: بیان اهدف «امام حسین (ع)» از قیام بزرگ عاشورا و همواره این نکات را با زبانی ساده و بر اساس مستندات به مخاطبان ارائه کردن، برترین و بهترین نوع عزاداری برای حفظ یاد شهدای عاشورا در اسلام ناب محمدی است.
این کارشناس علوم قرآنی به تاثیر برگزاری مراسم عزاداری «امام حسین(ع)» اشاره و اظهار کرد: برگزاری مراسم عزاداری «امام حسین(ع)» نقش بسیاری در رشد باورهای مذهبی و فضایل ایشان همچنین کرامتهای انسانی خواهد داشت.
توجه به رویکرد و سبک زندگی «امام حسین(ع)»
وی تاثیر عزاداری «سیدالشهداء(ع)» بر سبک زندگی افراد را مورد بررسی قرار داد و افزود: باید تلاش کنیم تا در تشکیل مجالس عزای حسینی روحیه فداکاری، ایثارگری، عدالت خواهی و انتقام جویی از دشمن ستمگر همچنین تقویت صبر و خویشتن داری در مشکلات را سرلوحه کار خود قرار دهیم.
شریفی تاکید کرد: یادآوری نهضت «سیدالشهداء(ع)» نیرومند ترین انگیزه ها را در جهت توسعه امر به معروف در جهت جلوگیری از منکرات در بر دارد و زمینه را برای تجدید بیعت با حضرت «ولیعصر(عج) فراهم می کند.
اهمیت برنامه ریزی برای برگزاری یک مراسم با شکوه
پس از صحبت با روحانی این تکیه کمی به حال و هوای حاکم در تکیه نگاه کردم که متوجه حضور پیرمردی که با عصا از در مسجد خارج میشد شدم که با لحنی آرام نوجوانان را به انجام درست کارهایشان برای آماده سازی تکیه تشویق می کرد، به سراغ وی رفتم و پیرامون این روزهای مهم با وی به گفتوگو نشستم، این پیرمد در مورد برپایی ایام سوگواری «سیدالشهدا(ع)» بیان کرد: تلاش دست اندرکاران بزرگداشت ایام شهادت «سیدالشهداء(ع)» با برنامه ریزیهای بسیاری در این زمینه از چند هفته گذشته تا آغاز ماه محرم شروع می شود سپس از نیروهای هر محله و مسجد برای فراهم کردن شرایط مناسب برای هرچه بهتر برگزار شدن سوگواری «امام حسین(ع)» استفاده میشود.
«امام حسین(ع)» عامل اتحاد
جوانی که سربند سبز یا زهرا را به سر و بسته بود و تلاش داشت تا با قدرت هر چه تمام زمین اطراف تکیه را جارو زده و تمیز کند ابراز کرد: «امام حسین(ع)» عامل اتحاد عاطفی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی مسلمانان است که علاقه به ایشان با هیچ گونه پول یا امکانات مادی دیگری قابل معاوضه نیست.
وی پیرامون بایدها و نبایدهای عزاداری «سیدالشهدا(ع)» افزود: باید برخی از رفتارهای غلط و غیر سازنده را از مراسم عزاداری حسینی دور کنیم زیرا برخی از آنها آسیب هایی هستند که سبب سوء استفاده دشمنان می شود در این میان نقش واعظان و مداحان و روضه خوانان در بیان مستندات و حقایق بسیار مهم است زیرا تحریف و بیان مطالبی که مستند نیستند صدمات جبران ناپذیری را به باورها و اعتقادات جوانان و نوجوانان وارد می کند از سوی دیگر وارد کردن نوجوانان و حتی برخی از کودکان و سپردن برخی از مسئولیت ها و فعالیت ها به آنان علاوه بر ایجاد اعتماد به نفس در آنان اطلاعاتی پیرامون اهداف «سیدالشهداء(ع)» همچنین فرهنگ و شور حسینی را به آنان میآموزد.
صف آرایی در مقابل بدعتها
یکی از اعضاء هیئت امنای مسجد که در فراهم کردن زمینه برای تشکیل تکیه در خیابان و خدمات رسانی به عزاداران تلاش میکند پیرامون اهمیت برگزاری عزاداری حسینی براساس شاخص های اسلامی ابراز کرد: احیای ارزشهای اصیل اسلامی و تشیع در برابر برخی از بدعتها، تحریف ها و دسیسه های دشمن برای نابود کردن اعتقادات میهن اسلامیمان به واسطه برگزاری عزاداری های «امام حسین(ع)» نقش بر آب خواهد شد و باید همواره بر این مهم توجه داشته باشیم که بهترین الگو برای سبک زندگی و رشد جامعه بشری توجه به ویژگی ها و نحوه زندگی «ائمه معصومین(ع)» است، بیان این نکات در مراسم عزاداری حسینی همچنین مطرح کردن آن در مجالس عزای «سیدالشهداء(ع)» ارزشمند است.
وی تاکید کرد: خوشبختانه امروز شرایط برای برگزار کردن مراسم عزاداری «امام حسین(ع)» به نحوی است که تکایا و مساجد هر کدام تلاش می کنند تا با نوآوری و استفاده از ظرفیت های جوانان و نوجوانان عزاداری پرشور و باشکوهی را برگزار کنند اما در این میان باید از ظرفیت نوجوانانی که عمدتا علاقه ویژهای به برخی از ابزار دستههای عزاداری در هیئتها را دارند و در موارد زیادی به شوق همین ابراز به هیات ها می پیوندند توسط بزرگان مساجد و تکیهها حماست شود و باید به این امر توجه داشت تا بستر برای جذب نسل آینده فراهم شود و از این شرایط برای انتقال اطلاعات ارزشمند پیرامون علل شکل گیری عزاداری «امام حسین(ع)» و همچنین مطرح کردن سبک زندگی و سیره اخلاقی «ائمه معصومین(ع)» استفاده شود تا کشورمان سیر رشد فرهنگی دینی را به درستی بپیماید.
این عضو هیئت امنای مسجد تقویت اخلاص را در بین عزاداران حسینی مهم دانست و عنوان کرد: ماه محرم و صفر زمانی مناسب برای تقویت اخلاص در درون افراد است در عین حال بیان رویدادهای واقعه کربلا بر اساس مستندات و کتاب هایی که حقیقت را با زبانی ساده بیان کردهاند جذاب بوده و به دل مومنان نیز می نشیند البته مقام معظم رهبری در سالهای گذشته برای جلوگیری از برخی انحرافات در روضهها تاکید کردند که می توانید وقایع کربلا را از کتابهای معتبر و روایات مستند برای مردم بخوانید.
وی سیاهپوش کردن کوچه و خیابانها و حضور تکیهها در خیابانها برای پر شور برگزار شدن ماه محرم را مهم دانست و ابراز کرد: همه فعالیتها برای بزرگداشت سوگواری «سیدالشهداء(ع)» منحصر به مساجد و تکایا نمیشود بلکه کوچه ها نیز با پارچه های مشکی پوشانده می شود که بسیار ارزشنمد است همان گونه که می بینید تمام کوچه ها و پس کوچه ها با پرچم های سیاه به نشانه عزاداری «سیدالشهداء(ع)» تزئین شده است.
وی در پایان تاکید کرد: در نهایت باید توجه داشت که جدا کردن مرز حقیقت با خرافات بخش مهمی از عزاداری سالم شناخته میشود، برخی از رفتارهای نادرست زمینه را برای آسیب زدن به اعتقادات و باورها همچنین عزاداری «سیدالشهداء(ع)» فراهم میکند که باید با هوشمندی آن را مدیریت کرد. زیرا یک سوگواری مورد قبول و مناسب برای «ائمه معصومین(ع)» بسیار مهم بوده و هریک از ما در اجرای مراسم سوگواری مناسب مسئول هستیم.
