خبرگزاری میزان - بهنشرکتاب دوم غریب قریب به قلم زندهیاد سعید تشکری با حضور دکتر محمد باغستانی پژوهشگر و استاد دانشگاه، امیرمهدی حکیمی کارشناس، محمد خسرویراد منتقد ادبی و جمعی از علاقمندان و مسئولان استانی، در فروشگاه مرکزی کتاب بهنشر(انتشارات آستان قدس رضوی) در مشهد همزمان با دهه کرامت و در آستانه میلاد امام رضا(ع) رونمایی شد.
محمد باغستانی پژوهشگر و استاد دانشگاه در ابتدای این نشست با بیان اینکه در این کتاب جاذبهای بود که بنده را تا انتها با خود همراه کرد، گفت: بنده رمانخوان نیستم اما موضوع متفاوتِ کتابِ «غریب قریب» اینقدر جذاب است که ابعاد مختلفی از گذشته مارا نیز در خود گنجانده. دست گذاشتن روی موضوع تاریخچهی حرم، اتفاق ارزشمند و جالب توجهی است.
«غریب قریب» ؛ متنی خواندنی برای مخاطبان فارسی زبان
عضو هیاتعلمی پژوهشگاه علوم وفرهنگ اسلامی معرفی شخصیتهای سیاسی مختلف در قالب متنی روان در این کتاب را از ویژگیهای این اثر دانست و اضافه کرد: بازنویسی شماری از کرامات امام رضا (ع)، ارائهی تاریخچهای از بنای حرم مطهر رضوی، معرفی بنا و معماری حرم به عنوان نمادی هویتی فرهنگی و بیانِ واقعیتهای تاریخی همانگونه که بودهاند از نکاتِ قابل اعتنا در این اثر است.
غریب قریب
این نویسنده و پژوهشگر بیان کرد: مرحوم تشکری در این اثر متنی خواندنی برای مخاطبان فارسی زبان در ایران بزرگِ فرهنگی فراهم کرده و در آن تصویری از بنای حرم مطهر را جلوی چشم ترسیم کرده که مثل نخ تسبیح انواع هنرهای ایرانی اسلامی را در یک جا جمع کرده. همچنین در کتاب غریب قریب گزارشی از روند جایگیری حرم و تبدیل آن به هویت ملی ما و سیر گذر تاریخی آن را به رشتهی تحریر درآورده و اینکه چطور حرم از زمان دفن حضرت، آرام آرام بخشی از هویت ما شده این کتاب را ارزشمندترمیکند و اتفاقا همین بخش ازکتاب قابلیت تبدیل شدن به فیلمنامه را دارد.
باغستانی افزود: اما اگر بخواهیم به برخی از کاستیهای کتاب هم بپردازیم، میتوان به این نکته اشاره کرد که در رمانهای تاریخی باید دید که قدرت خیالپردازی تا کجا بدون ایراد است و نویسنده چه میزان به تاریخ پایبند است. ای کاش نویسنده در آخر هر فصل به مستندات تاریخی که دستمایه این رمان تاریخی بلند شدهاند اشاره میکرد و به منابع اصلی که انتخاب شده استناد میکرد. در آثار اقای شجاعی میبینیم که همواره به کتابها و منابع تاریخی ارجاع داده میشود و به متن هم آسیبی وارد نکرده است.
قدرت خیالپردازی تا کجا بدون ایراد است
عضو گروه هنر و تمدن اسلامی پژوهشکده اسلام تمدنی اظهار کرد: شرفالمکان بالمکین همه میدانیم که این حرم از زمان دفن امام محبوب شده است اما این رمان به درستی گذشته را بازسازی نکرده است. نویسنده به مزار هارونالرشید در حرم مطهر توجه نداشته. هارون شخصیت مهمی در بین عباسیها بوده و وقتی فوت کرده اینجا مزار او هم بوده ولی در کتاب به این مسئله توجهی نشده، کاش نویسنده این اتفاق را هم بازسازی می کرد.
محمد باغستانی با اشاره به فرآیند به رسمیت شناخته شدن امام در ایران تصریح کرد: این فرآیند خیلی طولانی بودهلذا باید تاریخ تشیع در این کتاب بازسازی می شد اما به این فرآیند در کتاب «غریب قریب» در حد چهار یا پنج صفحه اشاره شده است که این مقدار برای این اثر ارزشمند کافی نیست. ضمن آنکه بخش مربوط به صفویه در کتاب کم است، صفویان معماری ایران را متحول کردند، شاه عباس حرم را براساس نقشه دارالسلطنه اصفهان بازسازی کرده اما در این کتاب به تیموریها و ایلخانان بیشتراشاره شده در صورتی که صفویان پررنگتر بودند و این نکته باید در این رمان بیشتر دیده میشد.
در فرم و در محتوا تحت تاثیر ادبیات روسیه هستیم
در ادامهی این نشست امیرمهدی حکیمی کارشناس و مدیرعامل مؤسسه آفرینشهای هنری آستان قدس رضوی با اشاره به موضوع رمان گفت: آنچه امروز در ادبیات داستانی کشورمان میبینیم هم در فرم و هم در محتوا اغلب نویسندگان ما تحت تاثیر ادبیات روسیه و .. هستند و لذا ما با داستانهایی مواجه هستیم که انگار متعلق به جامعهی ایرانی نیستند. آنچه که در آمریکای لاتین به عنوان «رئالیسم جادویی» متولد شد و اتفاق افتاد و آوازهاش در دنیا پیچید در ایران اتفاق نیفتاد. در آنجا پیشینهی ادبی هزارسالهی ایران وجود ندارد اما نویسندگان آن سرزمین از چیزهایی که در دنیای سرخپوستی وجود داشته خیلی بهره بردند و به رئالیسم جا…
