خبرگزاری میزان – صنایع مختلفی در جهان وجود دارند که با نقض گسترده حقوق بشر، سودهای هنگفتی را برای صاحبانشان به ارمغان میآورند؛ از جمله این صنایع، قهوه، گل، مد و شکلات هستند.
صنعت تولید شکلات از جمله صنایع تلخ حقوق بشری است؛ اگرچه تبلیغات و بازاریابیهای یک قرن گذشته این محصول در کشورهای غربی و پیشرفته، سبب شده تا شکلات نه فقط کالایی خوراکی بلکه به عنوان کالای لوکس و موثر برای بهبود روح و روان معرفی شود.
در تبلیغات شکلات در بیلبوردها، تلویزیونها و فضای آنلاین به ویژه در کشورهای پیشرفته و عمدتا غربی، تنها زیباییها به نمایش در میآیند.
هدف از این امر، پوشاندن ننگ نقض حقوق بشر در تولید این کالاست؛ چراکه چرخ دندههای این صنعت عریض و طویل با کار اجباری کودکان، شرایط ناامن و مسموم کاری، قاچاق انسان و فقر شدید هزاران کشاورز تولیدکننده کاکائو به حرکت در میآید.
فقر شدید کشاورزان
شرایط کار و رفتار وحشتناک با کودکان اگرچه در هر شکلی مذموم و نقض حقوق بشر محسوب میشود، متاسفانه ناشی از یک بحران بزرگ تر است؛ فقر.
سرزمینهای پرورش دهنده کاکائو در زمره کشورهای فقیر هستند و شرکتهای بزرگ شکلات هیچ تردیدی در استثمار نیروی کار ارزان و فقیر آن به خود راه نمیدهند.
تفاوت اقتصادی میان شرکتهای تولیدکننده شکلات و درآمد کشاورزان شگفت آور است. در واقع، صنعت شکلات سازی از فقر سیستمیک برای استثمار اقشار آسیب پذیر سوءاستفاده میکند.
به گزارش « makechocolatefair »، درآمد پایین کشاورزان کاکائو منجر به نقض جدی حقوق انسانی و کار در مزارع کاکائو میشود.
کشاورزان به دلیل درآمد پایین خود نمیتوانند حقوق کافی به کارگران بپردازند و مسکن و مراقبتهای بهداشتی قابل قبولی برای آنها فراهم کنند؛ ضمن این که کارگران و کشاورزان اغلب در معرض شرایط کاری خطرناک هستند.
کار اجباری کودکان
به گزارش «چاکلت کلس»، شکلاتی که ما با پرداخت پول خریداری میکنیم، از گیاهی با نام درخت کاکائو به دست میآید. این درخت غلافهایی حاوی دانههایی تولید میکند که وقتی فرآوری میشوند، تبدیل به شکلات میشوند.
برداشت این غلافها و نگهداری از درختان کاکائو، کاری طاقت فرسا و دشوار است که باید به صورت دستی انجام شود.
از آن جا که تقاضا برای شکلات بالاست، قاچاق انسان و کار اجباری عمدتا پسران 12 تا 16 سال به عنوان نیروی کار ارزان، امری عادی محسوب میشود؛ هرچند برخی از گزارشها سن کارگران استثمار شده در مزارع کاکائو را 5 سال اعلام میکنند.
40 درصد از کودکانی که در مزارع کاکائو به کار اجباری مشغولند، دختران هستند.
این کودکان بیش از 12 ساعت در شبانه روز بدون لباس محافظ از مواد شیمیایی خطرناک برای دور نگه داشتن آفات از درختان کاکائو استفاده میکنند یا با اره برقی و قیچیهای بسیار تیز از درختان کاکائو آویزان هستند.
گذشته از مشکلات فیزیکی کار، اغلب این کودکان به دلایل مختلف از جمله تاخیر در انجام وظیفه یا تلاش برای فرار از مزرعه توسط کشاورزان و مزرعه داران مورد ضرب و شتم وحشیانه قرار میگیرند.
آنها در اتاقهای سلول مانند پر ازدحام نگهداری میشوند؛ از سوءتغذیه رنج میبرند و به آب تمیز و حمام دسترسی ندارند.
کودکانی که در مزارع کاکائو کار میکنند، حتی اگر جز دسته کودکان ربوده شده نباشند و در مزارع خانوادگی که بسیار زیاد هستند، کار کنند، از زندگی عادی و تحصیل محروم میشوند.
براساس جدیدترین آمارها، فقط در دو کشور غنا و ساحل عاج بیش از 2 میلیون کودک در مزارع کاکائو کار میکنند که شرایط کاری بیش از 500 هزار نفر آنها بسیار بد است.
یک چهارم تمام کودکان 5 تا 17 ساله ای که در مناطق پرورش کاکائو در غرب آفریقا زندگی میکنند، در تولید کاکائو مشغول هستند.
استثمار کودکان و قاچاق آنان از مصادیق جدی نقض استانداردهای بین المللی حقوق بشر است و براساس مواد 182 و 138 قانون بین المللی کار و کنوانسیون سازمان ملل در مورد حقوق کودک ممنوع است.
در سال 2001، صنعت کاکائو و شکلات با امضای پروتکل داوطلبانه «هارکین – انگل» موافقت کرد که کار استثماری کودکان را تا سال 2005 لغو کند؛ این مهلت تاکنون چندین بار تمدید شده است.
هدف قبلی پروتکل کاهش 70 درصدی بدترین اشکال کار کودکان تا سال 2020 بود و براساس آن 1.5 میلیون کودک باید تا سال 2020 از کارهای خطرناک حذف میشدند تا صنعت شکلات به وعده خود عمل کند.
قاچاق انسان
شواهد مختلفی در مورد قاچاق انسان به ویژه کودکان برای کار اجباری در مزارع کاکائو وجود دارد. به ویژه در کشور ساحل عاج، کودکان کشورهای همسایه با قیمتهای پایین برای کار در مزارع کاکائو خریداری میشوند.
وقتی از «برده داری مدرن» صحبت میکنیم، به همه اشکال کار اجباری یا استثمار سیستماتیک از بزرگسالان یا کودکان اشاره میکنیم؛ این تعریفی است که توسط سازمان بین المللی کار و شاخص جهانی برده داری استفاده میشود.
در حالی که بردهداری فراآتلانتیک در قرن نوزدهم لغو شد، استثمار نیروی کار انسانی در بسیاری از نقاط جهان یک واقعیت بسیار تلخ باقی مانده است.
یک مطالعه در سال 2018 از سوی شاخص جهانی بردهداری تایید کرد که حداقل 20 هزار نفر در غنا و ساحل عاج قربانی بردهداری مدرن تنها در صنعت کاکائو هستند.
به گزارش « politicsofpoverty »، صنعت شکلات یک راز کثیف را در خود جای داده است؛ برده داری مدرن و حرص و آز شرکتهای تولید کننده.
از آن جا که کشاورزان و مزرعه داران تنها 6.6 درصد از قیمت یک تخت شکلات را به دست میآورند و بسیاری از خودشان در فقر به سر میبرند، برده داری مدرن را نمیتوان راز مگوی صنعت شکلات دانست که کارخانههای تولید کننده از آن بی اطلاع باشند.
شکایتهای متعدد کارگران مزارع کاکائو از شرایط کاری خود در دادگاهها که وضعیت کارشان را با عناوین غیرقابل قبول، وحشیانه و دلخراش توصیف میکردند، مهر تاییدی بر بردگی کارگران در مزارع مذکور است.
آنها همچنین تاکید کردند که شرکتهای تولیدکننده شکلات آگاهانه و عامدانه با تهیه ابزار و منابع فنی و مالی برای مزرعه داران و خرید محصولاتشان به نقض حقوق بشر کمک میکردند.
برده داری مدرن در مزارع کاکائو خود را در ساعات طولانی کار بدون دستمزد، گرسنگی، شرایط کاری خطرناک و ضرب و شتم وحشیانه کارگران نشان میدهد.
نقش کشورهای غربی در تداوم نقض حقوق بشر در صنعت شکلات
کشورهای پیشرفته و غربی عمده ترین سرمایه گذاران صنعت سودآور شکلات هستند. ضمن این که اصلی ترین مصرف کنندگان کالای لوکس نهایی نیز مردمان همین کشورها هستند.
آلمان، سوئد، فرانسه، انگلیس، آمریکا و سوئیس مهم ترین کشورهای غربی هستند که چرخه نقض حقوق بشر در صنعت شکلات را زنده نگه می دارند.
جالب آن که تهیه مستندی از این موضوع در سالهای گذشته به مذاق شرکتهای اروپایی تولید کننده شکلات مانند «نستله» چندان خوش نیامده بود.
نقش آمریکا در ادامه فعالیت ضد حقوق بشری صنعت شکلات
به گزارش « thecounter »، تاکنون پای چند شرکت آمریکایی یا شرکتهای چند ملیتی مستقر در آمریکا در زمینه تولید شکلات به دادگاه در پرونده نقض حقوق بشر باز شده است.
نتیجه رسیدگی به این پروندهها تاکنون تاثیری در چرخه نقض حقوق بشر در صنعت شکلات ایجاد نکرده اند.
نتیجه گیری
پژواک استعمار در داستان شکلات را نمیتوان انکار کرد. شرکتهای درگیر تلاش میکنند با بیانیههای شیک درباره تعهدشان به مبارزه با بیگاری و کار کودکان، نشان دهند که حساسیتهای جهان امروز را درک میکنند؛ این در حالیست که کودکان برده و قاچاق شده همچنان در این صنعت قربانی میشوند.
صنعت کاکائو خود اذعان دارد که قاچاق انسان و استثمار کودکان در زنجیره تامین آن به وفور رخ میدهد.
اگرچه تولیدکنندگان عمده شکلات از جمله؛
« Barry Callebaut»
« Cargill »
« Ferrero »
« The Hershey Company »
« Mars »
« Incorporated »
« Nestle »
با پروتکل «هارکین – انگل» موافقت کرده و وعده ریشه کن کردن مشکل را داده اند اما تاکنون ضرب الاجلهایی را که خود تعیین کرده اند، به دفعات به تعویق انداخته اند.
آخرین تاریخی که برای حل بحران نقض حقوق بشر در صنعت شکلات تعیین شده، 2025 است.
البته باید اشاره کرد که در حال حاضر 18 عرضه کننده کاکائو و شکلات «شکلات بدون برده داری» را تولید و عرضه میکنند.
