آشکار شدن استانداردهای دوگانه رسانه‌های غربی در ماجرای اوکراین

بحران اوکراین بار دیگر استانداردهای حقوق بشری رسانه‌های غربی را آشکار کرد.

خبرگزاری میزان – عملیات نظامی روسیه در اوکراین که در ۲۴ فوریه ۲۰۲۲ (۵ اسفند ۱۴۰۰) آغاز شد، علاوه بر بعد نظامی، ابعاد مهم دیگری نیز در پی داشت.

یکی از این ابعاد که دامنه‌ای به گستردگی استاندارد‌های دوگانه حقوق بشری در کشور‌های غربی داشت، بعد پوشش رسانه‌ای این رویداد است.

به گزارش «ریپابلیک ورد، گاردین و الجزیره»، به محض آغاز عملیات روسیه در اوکراین، رسانه‌های غربی اقدام به پوشش خبری و تصویری این رویداد کردد.

اما آن چه این پوشش خبری را متفاوت کرده و به نوعی منزجر کننده ساخت، زدن برچسب درگیر شدن مردمی «متمدن»، «مو بلوند» و «چشم آبی» به افرادی بود که در مقایسه با مردم کشور‌های جنگ زده‌ای مانند یمن، لیبی، اتیوپی، فلسطین و سوریه، به زعم آن‌ها از این عملیات نظامی رنج می‌بردند.

همدلی گزینشی نفرت انگیز رسانه‌های غربی، استاندارد‌های دوگانه، نژادپرستی مخفی و رگه‌های ریشه دار بی عدالتی را در بخش‌های مختلف جامعه غربی که در آن‌ها قومیت، پوست سفید و جغرافیا اهمیت زیادی دارند، آشکار کرد.

در میانه تحولات اوکراین، رسانه‌های غربی تلاش کردند تا با نادیده گرفتن درگیری‌های نسبتا اخیر در قاره اروپا مانند جنگ بوسنی در دهه ۱۹۹۰، درگیری در ایرلند شمالی از دهه ۱۹۶۰ تا ۱۹۹۰، ... و صدور جنگ از اروپا به کشور‌های سابقا مستعمره کشور‌های مختلف اروپایی، از بحران اوکراین به عنوان بدترین بحران امنیتی اروپا پس از جنگ جهانی دوم یاد کنند تا به زعم خود شوکه شدن شان را توجیه کنند.

آن‌ها در این راستا دست به اقدام‌هایی زدند که عبارتند از:

۱. قهرمان سازی
رسانه‌های غربی که به فلسطینی‌های در حال دفاع از کشورشان در برابر اشغالگران صهیونیست به دلیل استفاده از کوکتل مولوتف، برچسب «تروریست» می‌زنند، از غیرنظامیان اوکراینی که با ساخت کوکتل مولوتف و مسلح کردن خود، از کشور خود دفاع می‌کنند، با عنوان «قهرمان» و «جنگجویان آزادی» تجلیل می‌کنند.

۲. سانسور و تحریم
رسانه‌های روسیه مانند «راشاتودی» در حالی هدف تحریم‌های فلج کننده و سانسور قرار گرفتند که رسانه‌های آمریکایی پس از حمله به عراق در سال ۲۰۰۳ و افغانستان در سال ۲۰۰۱، رسانه‌های سعودی پس از حمله به یمن در سال ۲۰۱۵، ... نه سانسور را تجربه کردند و نه هدف تحریم قرار گرفتند.

۳. پوشش گسترده خبری
بررسی کلی از پوشش رسانه‌ای تحولات اوکراین به خوبی نشان می‌دهد که درگیری‌ها در خاورمیانه، آسیا و آفریقا به اندازه درگیری و جنگ در اروپا تحت پوشش خبری قرار نمی‌گیرد و تصاویر آن منتشر نمی‌شود.

نژادپرستی رسانه‌های غربی در پوشش تحولات اوکراین

اصلاحات، تعابیر و تفاسیر تکان دهنده رسانه‌های برجسته غربی شامل «بی بی سی»، «سی بی اس»، «آی تی اس»، ... به شکلی ناخواسته پرده از نژادپرستی مستتر در ساختار این رسانه‌ها و در پی آن جوامع غربی برداشت. نمونه‌هایی از این نژادپرستی ساختاری در هنگام پوشش اخبار تحولات اوکراین در زیر آمده اند:

۱. تلگراف انگلیس: «آن‌ها خیلی شبیه ما هستند؛ اوکراین یک کشور اروپایی است؛ مردم آن نتفلیکس تماشا می‌کنند؛ حساب کاربری در اینستاگرام دارند؛ در انتخابات رای می‌دهند؛ جنگ دیگر چیزی نیست که فقط برای مردم فقیر و دور افتاده دیده شود.»

۲. ان بی سی نیوز آمریکا: «سیاست پناهجویی لهستان تغییر کرده است، زیرا به صراحت بگویم این‌ها پناهجویان سوری نیستند؛ آن‌ها پناهجویانی از کشور همسایه ما اوکراین هستند؛ این‌ها مسیحی، سفیدپوست و بسیار شبیه مردم لهستان هستند.»

۳. سی بی اس نیوز آمریکا: «اینجا عراق و افغانستان که ده‌ها سال شاهد درگیری‌ها بوده اند، نیست؛ این جا یک کشور نسبتا متمدن و نسبتا اروپایی است که انتظار ندارید که چنین اتفاقی در آن بیفتد.»

۴. بی اف ام تی وی فرانسه: «ما در اینجا درباره فرار سوری‌ها از بمباران دولت سوریه تحت حمایت پوتین صحبت نمی‌کنیم؛ ما در مورد اروپایی‌ها صحبت می‌کنیم که برای نجات جان خود با اتومبیل‌هایی که شبیه ماشین‌ها ما هستند، شهرهایشان را ترک می‌کنند... این نخستین جنگ بزرگ بین کشور‌های متمدن در طول زندگی من است.»

۵. بی بی سی انگلیس: «موضوع بسیار احساسی است؛ زیرا می‌بینیم مردم اروپایی با چشمان آبی و مو‌های بلوند کشته می‌شوند.»

۶. الجزیره قطر: «این پناهجویان افراد مرفه و از طبقه متوسط هستند؛ این‌ها آشکارا پناهجویانی نیستند که سعی می‌کنند از خاورمیانه یا شمال آفریقا فرار کنند. این‌ها شبیه خانواده‌های اروپایی هستند که تو در همسایگیشان زندگی می‌کنی.»

۷. آی تی وی انگلیس: «اتفاقی غیرقابل تصور رخ داده است... این یک کشور در حال توسعه و جهان سومی نیست، این جا اروپاست.»

انتقاد از رویکرد نژادپرستانه رسانه‌های غربی

پس از آشکار شدن موضع نژادپرستانه رسانه‌های غربی در مورد بحران اوکراین، بلافاصله خشم حق طلبانه‌ای در عرصه واقعی و مجازی شکل گرفت. رسانه‌های غربی پس از مواجهه با موج انتقاد‌ها پیرامون رویکرد نژادپرستانه شان در قبال بحران اوکراین، مدعی شدند که آن‌ها تاکنون جنگ کشور‌های اروپایی یا غربی را ندیده و شوکه شده اند.

اما همان طور که «نوام چامسکی» و «آندره ولچک» نویسندگان کتاب «تروریسم غربی: از هیروشیما تا جنگ‌های پهپادی» توضیح داده اند، دست غرب به خون زیادی آلوده است؛ البته این تهاجم‌ها علیه کشور‌هایی مانند ویتنام، افغانستان، سوریه، یمن، لیبی، پاناما، ... بوده که به زعم رسانه‌های غربی «نامتمدن» بوده اند.

اکنون جنگ در اوکراین، جنگ در کشوری متمدن است که باید برجسته شود!

کاربران شبکه‌های اجتماعی به شکلی گسترده، رسانه‌های غربی را در پوشش تحولات اوکراین به ریاکاری متهم کرده و مورد انتقاد قرار دادند.

کارشناسان رسانه ای، روزنامه‌نگاران و خبرنگاران و شخصیت‌های سیاسی نیز انتقاد شدیدی به رویکرد رسانه‌های غربی داشته اند.

انجمن روزنامه‌نگاران عرب و خاورمیانه، رویکرد نژادپرستانه رسانه‌های غربی را محکوم کرده و تاکید کردند که این نوع تفسیر از رویداد‌ها نشان دهنده ذهنیت فراگیر در رسانه‌های غربی برای عادی سازی تراژدی در برخی از نقاط جهان مانند خاورمیانه، آفریقا، آسیای جنوبی و آمریکای لاتین است.

آیا نژادپرستی رسانه‌های غربی در بحران اوکراین بی سابقه است؟

نژادپرستی آشکار شده در رسانه‌های غربی در پی بحران در اوکراین، موضوع تازه‌ای نیست، اما آن چه سبب می‌شود تا این موضوع بیش از دفعات گذشته غم انگیز باشد این است که در گذشته نظر‌های نژادپرستانه به صورت تصادفی منتشر می‌شد، اما این بار به لطف رسانه‌های اجتماعی، انسجام و گستردگی این نوع تعصب و نژادپرستی آشکارتر شد.

البته نژادپرستی تاریخی در رسانه‌های غربی از منظر دیگری نیز قابل توجه است. تعداد اندک خبرنگاران و روزنامه نگاران رنگین پوست و از اقلیت‌های نژادی در این رسانه‌ها دلیل دیگری بر این معضل لاینحل است.

اما بعد

پوشش رسانه‌های غربی از تحولات اوکراین نکات مهمی را درباره آن‌ها آشکار کرد. سه ویژگی نژادپرستی، ریاکاری و دروغ اکنون به شکلی گسترده به عنوان ویژگی‌های اصلی رسانه‌های غربی شناخته می‌شوند.

تلاش گسترده رسانه‌های خبری غربی برای منحرف کردن افکار عمومی، کوبیدن بر طبل جنگ، حمایت از متجاوز، نفاق و دورویی و ... از طریق آمیزه‌ای از عبارات نژادپرستانه، سانسور و دروغ‌های آشکار در پی بحران اوکراین مجددا پرده برداری شده و مورد توجه قرار گرفت.

باید توجه داشت که دفاع از کشور از منظر رسانه‌های غربی در صورتی مجاز بوده و مورد تجلیل قرار می‌گیرد که فرد سفیدپوست و مسیحی بوده و حساب اینستاگرام و نتفلیکس داشته باشد؛ در غیر این صورت تروریست محسوب می‌شود. پناهجویانی که چنین شرایطی ندارند هم در مرز‌های اروپایی با خشونت مواجه خواهند شد و در کشور‌های اروپایی جایی برای آنان وجود ندارد.

عذرخواهی‌های مکرر مجریان، گزارشگران و رسانه‌های غربی در پی شکل گرفتن موج انتقاد به نژادپرستی آنان، نمی‌تواند واقعیت استاندارد‌های دوگانه حقوق بشری جای گرفته در ساختار آن‌ها را پنهان کند.

آن چه مشخص است این نژادپرستی محدود به رسانه‌های غربی نیست و در واقع ریشه در ساختار‌ها و نهاد‌های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی کشور‌های غربی دارد و در برخورد گزینشی آن‌ها با پناهجویانی که در حال ترک اوکراین هستند نیز مشخص می‌شود.

انتهای پیام/