ترفندهای سیاسی و اقتصادی اروپایی‌ها برای حفظ برجام چگونه است؟

به گزارش گروه بین‌الملل ، اندیشکده انگلیسی «europeanleadershipnetwork» در گزارشی مدعی شده که طرف‎های اروپایی برای نشان‌دان تعهدشان به حفظ برجام و تأثیرگذاری بر دولتمردان آمریکایی باید راهکارهای این اندیشکده را در پیش گیرند.

وب‌سایت اندیشکده «شکبه رهبری اروپا» در گزارشی به قلم «اَکسل هِلمن» نوشته آینده توافق هسته‌ای با ایران کاملا نامشخص است و دیپلمات‎های اروپایی به‌شدت تحت فشار هستند که به راه‌حل‌هایی دست یابند که بین خواسته ترامپ برای تغییر برجام و انتظارات «اَکسل هِلمن» ایرانی‌ها توازنی ایجاد کند.

رئیس‌جمهور آمریکا در اوایل سال جاری میلادی طرف‎های اروپایی برجام را تهدید کرده اگر تغییرات مورد نظر واشنگتن در برجام تا 12 ماه «می» ایجاد نشود، از برجام به صورت یک‌طرفه خارج خواهد شد.

چهار شرطی که ترامپ در پی گنجاندن آنها در برجام جدید است بدین قرار است: باید از ایران خواسته شود اجازه بازرسی فوری از همه سایت‌های مورد درخواست بازرسان بین‌المللی را بدهد، تضمین شود ایران هرگز حتی به تسلیحات هسته‌ای نزدیک نخواهد شد، مفاد برجام تاریخ انقضا نداشته باشد و در صورت عدم پایبندی ایران به هر یک از مفاد برجام، تحریم های هسته‌ای آمریکا به صورت خودکار بازگردند و باید به‌ روشنی موشک‌های بالستیک دوربرد را غیرقابل تفکیک از تسلیحات هسته‌ای دانسته شود و توسعه و آزمایش موشکی ایران را تحت تحریم های شدید قرار گیرد.

«اَکسل هِلمن» با طرح این سؤال که در شرایط لغو برجام از سوی آمریکا و برگشت تحریم‎ها علیه ایران ، طرف‎های اروپایی چگونه می‌تواند برجام را حفظ کند می‌نویسد: سیاستگذاران اروپایی باید زمینه سیاسی و فنی مقابله با چالش برگشت تحریم‎های آمریکا ایجاد کنند.

وی در این زمینه تصریح می‌کند: رهبران اروپا باید برای نشان‌دادن تعهد خود به حفظ برجام و تأثیرگذاری بر کانون تصمیم‌گیری آمریکا راهکارهای زیر را انجام دهد.

1) ارسال سیگنالهای دیپلماتیک قاطع. رهبران اروپایی باید سیگنال‎های معتبری ارسال کند که در صورت برگشت تحریم‎های آمریکا، طرف‎های اروپایی برجام اقداماتی را انجام خواهند داد. از جمله ابزارهای مفید برای ارسال چنین سیگنال‎هایی برگشت «مقررات مسدودسازی» اروپاست که بر پایه آن مقامات و اشخاص اروپایی از پیروی از تحریم‎های ثانویه آمریکا یا پذیرش احکام دادگاه‌ها یا اشخاص غیراروپایی مرتبط با این تحریم‎ها منع شده‌اند. با وجود همه ضعف‌هایی که این راهکار دارد، آماده‌سازی «مقرارت مسدودسازی» این پیام را به واشنگتن ارسال می‌کند که اروپایی‌ها برای حفظ برجام می‌جنگند و به تهران نیز نشان داده می‌شود که اروپا متعهد به اجرای توافق هسته‌ای با ایران است.

2) بهبود شرایط مالی تجار اروپایی در ایران و حفظ مهمترین قراردادهای اقتصادی با تهران از پیامدهای تحریم‎های آمریکا. این راهکار شامل گام‌هایی برای حفظ خطوط اعتباری با ایران از طریق افزایش آژانس‌ها و بانک‌های اعتباری در سرتاسر اروپا است که با صدور خطوط اعتباری یورو بدون در معرض‌قرارگرفتن بازارهای مالی آمریکا، تحریم‎های آمریکا دور زده می‌شوند. سیاستگذاران اروپایی همچنین فعالانه باید ایران را به بهبود فضای سرمایه گذاری، اجرای کامل FATF تشویق کنند.

3) تمرکزبخشی و روان‌سازی روند تصمیم‌گیری بین سه طرف اروپایی برجام. اگرچه هماهنگی مواضع سیاسی همه اعضای اتحادیه اروپا و تکیه بر دانش نهادینه‌ شده اقدامات خارجی اتحادیه اروپا پیش‌شرط دیپلماسی قوی و قاطع است، اما پیگیری گفتگوها در چارچوبی کوچکتر، دیپلماسی‎‌ای چابک‌تر و عملی‌تر را در پی خواهد داشت. چنین رویکردی مانع شکل‌گیری بدترین سناریوهایی خواهد شد که ناخواسته اروپا را هم از آمریکا و هم از ایران دور خواهد کرد.

در صورت خروج آمریکا از برجام و قطعیت برگشت تحریم‎های آمریکا (علیه ایران) تصمیم‌سازان اروپا باید اقدامات زیر را انجام دهند.

یک) معافیت شرکت‎های اروپایی از تحریمهای آمریکا. سیاستگذاران اروپایی باید در پی معافیت‎هایی در تحریم‎های ثانویه هسته‌ای آمریکا برای شرکت‎های اروپایی باشند. معافیت شرکت‎های اروپایی به معنای آن است که اتحادیه اروپا در عوض اقدام آمریکا در تمدید لغو تحریم‏‎های ثانویه باید توجه خاصی به نگرانی‌های واشنگتن داشته باشد. به عنوان مثال، اتحادیه اروپا یا سه کشور اروپایی طرف برجام طی بیانیه‌ای عمومی اعلام کنند اگر ایران از محدودیت‎های اعمال‌ شده برجام بر برنامه هسته‌ای‌اش منحرف شد، اروپا به سرعت با همکاری واشنگتن موضوع خروج از توافق را در دستور کار خود قرار خواهد داد.

دو) . حفظ وحدت درونی اتحادیه اروپا.هم‌اکنون حفظ برجام حمایت‎های قدرتمندی در درون اتحادیه اروپا دارد. در چشم‌انداز مقابله سیاسی و اقتصادی اتحادیه اروپا با آمریکا، این اتحاد درونی اهمیت حیاتی دارد. آینده برجام ممکن است به مسئله‌ای تفرقه‌انگیر در روابط فراآتلانتیک اتحادیه اروپا تبدیل شود، اما آینده برجام نباید در سیاستهای درونی اتحادیه اروپا شکاف ایجاد کند.

سه) پشتیبانی اروپایی‌ها از مقابله با رفتارهای ایران باید مشروط به لغو تحریم‎های ثانویه و مجوز‌دهی آمریکا شود. اگر آمریکا به نگرانی‎های اروپا توجه نداشته باشد و تعهدات اقتصادی خود را طبق توافق انجام ندهد و همچنین تحریم‎های ثانویه را برگرداند، اروپا نیز تعهدی در قبال مقابله با برنامه موشکی ایران و بازرسی های سرزده نخواهد داشت که پایبندی ایران به اجرای توافق را درمعرض خطر قرارمی‌دهد.

«اَکسل هِلمن» در پایان می‌نویسد: در شرایطی که عدم اطمنیان نسبت به تمدید لغو تحریم‎ها از سوی دونالد ترامپ و خروج آمریکا از برجام افزایش یافته، منطقی است اروپایی‌ها نیز همه توان خود را در حمایت از نگرانی‌های آمریکا به کار گیرند مشروط به اینکه آمریکا نیز نگرانی‌های اروپا را بپذیرند. اگرچه به هیچ طریقی نمی‌توان مانع خروج آمریکا از برجام شد، راه‌هایی در اختیار اروپا قرار دارد تا نهایت تلاش خود را برای خلق وضعیتی نه مطلوب بلکه قابل‌قبول به کار گیرد.