تشابه ۳۰ درصد کارتن خواب‌ها به معتادان خیابانی/ آخرین وضعیت کمپ‌های ترک اعتیاد مردان و زنان/گل خطرناک‌ترین ماده مخدری که در شش ماه فرد را دچار توهم می‌کند

پرویز افشار در گفت وگو با خبرنگار گروه جامعه ، در پاسخ به سوال نحوه فعالیت وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در خدمات رسانی به معتادان و پایبندی به وعده های خود گفت: کاهش آسیب‌پذیری معتادان بی‌بضاعت و فراهم آوری زمینه درمان اعتیاد در بیمه های پایه، طبق بند 2 ماده 15 قانون مبارزه با مواد مخدر برعهده وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی است تا بسترهای مناسب برای توسعه خدمات درمانی اعتیاد در سطح کشوری ایجاد شود. براین اساس تأمین شرایط برای ترک اعتیاد افراد با هر نوع بیمه و حتی افراد فاقد آن در این قانون مطرح شده است.

با وجود افزایش اعتبارات درمان به بیمه سلامت و اصلاحات قانونی مبارزه با مواد مخدر متأسفانه  از سال 89 تاکنون اقدام خاصی در این زمینه انجام نشده است و بهره مندی از بودجه  80 میلیارد تومانی در سال 1396 بازخورد خوبی در احقاق قانون درمان معتادان نداشته است.

افراد با چه بیمه ای می توانند از خدمات درمان اعتیاد بیمه سلامت بهره مند شوند؟

دارندگان بیمه تأمین اجتماعی، خدمات درمانی و نیروهای مسلح با ثبت نام در سامانه پابا توسط مراکز طرف قرارداد در صورت کسب تاییدیه نیاز به درمان، می توانند هزینه های درمان را از بیمه سلامت دریافت کنند. باتوجه به رایگانی خدمات کاهش آسیب، تاکنون اقدامات خوبی از جانب وزارت بهداشت و سازمان بهزیستی با همکاری و اعتباربخشی ستاد مبارزه با مواد انجام شده است اما متأسفانه با وجود مکاتبات صورت گرفته با وزارت رفاه تا کنون نسبت به درمان و کاهش آسیب معتادین بی‌بضاعت و کم‌بضاعت هیچ اقدامی انجام نشده است.

شیشه به عنوان پرطرفدارترین مواد مخدر، چه جایگاه مصرفی در کشور دارد؟  

با کنترل پیش سازها میزان تولید شیشه کاهش یافته و با تغییر شرایط در لابراتوارهای تولید آن، مشکل جدی در این زمینه  وجود ندارد. کمبود پیش‌سازهای شیشه منجر به افزایش تلاش کشورهای همسایه در سمت غرب و شرق برای تولید بیشتر این مواد در کشورمان ، چندین برابر شده است.

این در حالی است که تاکنون محموله‌هایی در قسمت غربی و جنوب شرقی کشور کشف شده است که نشانه اهتمام قاچاقچیان در ارائه شیشه در لفافه، برچسب‌ها و پوشش مشابه شیشه در ایران است که با وارد کردن نه تنها شیشه بلکه سایر مواد مانند ترامادول به کشور، بازار خوبی را در ایران ایجاد کنند.

 با کنترل پیش‌سازها، شیشه از کیلویی 5 تا 10 میلیون تومان افزایش بی‌سابقه‌ای داشته و به حدود 100 میلیون تومان رسیده است و در حال حاضر با قیمت بین 40 تا 50 میلیون تومان عرضه می‌شود.

مراکز ترک اعتیاد برای زنان و مردان در چه وضعیتی قرار دارند؟

در حال حاضر کمپ شفق و اخوان در ملارد برای ترک اعتیاد مردان در نظر گرفته شده است که این کمپ ها به اندازه کافی برای معتادان متجاهر استان تهران ظرفیت دارد.. موضوع مهم این است که معتادان پس از پاک شدن به جامعه بازگشته و به علت نداشتن شغل و عدم پذیرش از سوی خانواده، بار دیگر به چرخه اعتیاد باز می گردند.  در شهر تهران کمپ های بهاران ویژه معتادین زن فعال است که علاوه بر ترک اعتیاد، تحت آموزش حرف  قرار می گیرند.

چرا تعداد معتادان متجاهر دستگیر شده و خیابانی زیاد است؟

در این حوزه باید بدانید که تعداد معتادان متجاهر زیاد نیست و این افراد به صورت تکراری از سوی پلیس دستگیر و به مراکز بازپروری معرفی می شوند اما بار دیگر پس از ترک در خیابان رها شده و این چرخه منجر به این می شود که افراد تصور کنند که تعداد معتادان خیابانی زیاد است.

وضعیت مصرف گل در جامعه چگونه است؟

گل خطرناکترین مخدر است که یکبار مصرفش می تواند به مدت 6 ماه فرد را دچار توهم کند . مصرف کنندگان این مخدر اگر گل استفاده نکنند دچار اضطراب، تپش قلب و وحشت زدگی می شوند. گل اعتیاد غیر قابل ترک دارد و جدایی از آن بسیار سخت است.

چه مخدر جدیدی وارد کشور شده است؟

بیشتر مخدرهای سطح کشور سنتی هستند که مشتقات آن تبدیل به صنعتی می شوند. مخدر جدیدی در چرخه اعتیاد کشور نداریم و همان مخدر با اسم و شکل جدید وارد بازار شده و دست به دست می چرخند

وضعیت اعتیاد در دانشگاه ها چگونه است؟

سو مصرف مواد در دانشجویان خوشبختانه رو به کاهش است برای اینکه بتوانیم اعتیاد در دانشگاه ها را کاهش دهیم کانون های همیاران سلامت روان دانشجویی را در 122 دانشگاه فعال کرده ایم .

نقش سازمان های مردم نهاد در اعتیاد چیست؟

این سازمان ها به عنوان بازوی درمان اعتیاد و پیشگیری به خوبی فعالیت می کنند. خوشبختانه 2هزار و 365 سمن مردم نهاد در حوزه اعتیاد فعال هستند. در گذشته مراکز متعددی مجوز سمن ها را صادر می کردند اما امروزه به صورت متمرکز از سوی وزارت کشور صادر می شود.

چرا درمان معتادان ناتمام می ماند؟

موضوع باز اجتماعی معتادان به دلیل اینکه برخی سازمان ها همانند بهزیستی و شهرداری برای صیانت و اشتغال بهبود یافتگان مراکزی را راه اندازی نمی کنند ناتمام می مانند و معتادان هم  به چرخه اعتیاد برمی گردند . علاوه بر دستگاه های دولتی سازمان های مردم نهاد هم می توانند در حوزه اشتغال معتادان فعال شوند . 30 درصد افرادی که در خیابان ها می بینید کارتن خواب هایی هستند که معتاد نبوده ولی به دلیل اینکه بهداشت فردی را رعایت نمی کنند چهره  آنها شبیه معتادان خیابانی می شود.

در گذشته شاهد سگ درمانی و کتک درمانی در مراکز بوده ایم در حال حاضر وضعیت کمپ های ترک اعتیاد چگونه است ؟

این موارد مربوط به کمپ های غیر مجاز در سالیان گذشته بوده اما خوشبختانه در سال های اخیر تعداد کمپ های غیر مجاز به حداقل رسیده است چرا که سیستم درمان تنها به کمپ تکیه ندارد . برخی کمپ های ترک اعتیاد زیر نظر بهزیستی بوده و دارای پروانه بهره برداری هستند. در این مراکز امکان خطا وجود دارد اما برخوردهایی که پیشتر با معتادان انجام می شود در این مراکز نزدیک به صفر است.بنابراین  از مردم هم می خواهیم اگر کمپ غیر مجازی را مشاهده کردند که با  روش های غیر انسانی معتادان را ترک می دهند موضوع را به پلیس یا بهزیستی اطلاع دهند.

چه میزان از معتادان به طورهمزمان اقدام به مصرف مواد مخدر صنعتی و سنتی می کنند؟

بسیاری از معتادان متجاهر به طور هم زمان اقدام به مصرف مواد مخدر صنعتی و سنتی کرده و در این میان استفاده همزمان از مخدر شیشه هروئین بیشتر از سایر موادها است. اگر چه بسیاری از معتادان مصرف کننده مواد مخدر صنعتی از ماده مخدر تریاک و یا شیره استفاده می کنند.

در حال حاضر بیشترین میزان مصرف مواده مخدر چه ماده ای است؟

بر اساس بررسی های صورت گرفته علاقه معتادان کشوربه سه ماده مخدر تریاک ، گل و شیشه نسبت به سایر مواد مخدر بیشتر است و علت این اتفاق نیز این است که به نسبت سایر مواد  مخدر این سه ماده قیمت معقول تری برای معتادان دارد و دسترسی این مواد آسان تر به نسبت مواد مخدر دیگر است . خوشبختانه طی سال های گذشته مصرف ماده مخدر کراک در میان قشر معتاد جامعه کاهش داشته و می توان یکی از مهمترین دلایل این اتفاق را تاثیرات ناگوار مصرف این مخدر به روی فرد معتاد دانست.

چه تعداد از معتادینی که به کمپ ها می آیند به صورت کامل از اعتیاد فارغ می شوند؟

 یکی از مهمترین مسائل در ترک اعتیاد ترک خود خواسته افراد به حساب می آید. معتادانی که از سطح شهرهای جمع آوری شده تا مراحل ترک را طی کنند، پاکی آنها دوام چندانی نداشته  ودر بسیاری از موارد دیده شده که بار دیگر به چرخه اعتیاد باز گشته اند . شرایط مختلفی در ترک اعتیاد یک فرد معتاد و استمرار پاکی وی دخیل است که از آن جمله می توان  به نحوه ترک، اشتغال فرد معتاد در شرایط بعد از اعتیاد اشاره کرد . آخرین آمار به دست آمده حاکی از آن است که تنها 10 تا 20 درصد افرادی که به مراکز ترک اعتیاد برده می شوند پاکی آنها استمرا داشته و در سایر موارد فرد معتاد پس از ترخیص از مراکز ترک اعتیاد بار دیگر اقدام به مصرف انواع مخدرها می کنند.

در حال حاضر وضعیت مراکز ماده 16 زیر نظر ستاد مبارزه با مواد مخدر به چه صورتی است؟

مراکز ماده 16 مراکز ترک اعتیاد اجباری هستند که معتادان متجاهر به این مراکز برده می شوند . مراکز ماده 16 زیر نظر ستاد مبارزه با مواد مخدر فعالیت دارند اما در خواست ما این است که این مراکز نیز همانند مراکز ماده 15  که مرتبط با معتادان خود خواسته است به سازمان بهزیستی کشور واگذار شود .

سازمان بهزیستی به طور تخصصی نسبت به ترک اعتیاد معتادان اقدام کرده و واگذاری مراکز ماده 16 به این نهاد حمایتی می تواند تاثیر بیشتری داشته باشد.