امانت منطقی ترین کار مورد تایید عقل و دین است/ درباره مال سپرده شده کافر هم حق کوتاهی وجود ندارد

حجت الاسلام والمسلمین عطاءالله میرزاده کارشناس علوم قرآنی در گفت و گو با خبرنگار گروه فرهنگی درباره صداقت و امانتداری گفت: کسی که ظرفیت وجودی خود را برای امانتداری توانا نمی بیند نباید کالا یا پولی را به عنوان امانت بپذیرد. امانت اعم از مسائل مادی، معنوی، سِمَت، پول، امر معنوی، اعتماد و جایگاه را شامل می شود.

وی در همین راستا افزود: اگر کسی نتواند از مالی که به آن امانت داده می شود به خوبی پاسداری کند و نپذیرد، ایرادی ندارد البته نباید کوتاهی کرده و شانه خالی کند. اگر کسی به ضعف خود در امانتداری آگاه باشد؛ به تعبیر قرآن که آمده است: "إِنَّا عَرَضْنَا الْأَمَانَةَ عَلَى السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَالْجِبَالِ فَأَبَيْنَ أَنْ يَحْمِلْنَهَا وَأَشْفَقْنَ مِنْهَا وَحَمَلَهَا الْإِنْسَانُ إِنَّهُ كَانَ ظَلُومًا جَهُولًا". "ما امانت الهى و بار تكليف را بر آسمانها و زمين و كوهها عرضه كرديم پس از برداشتن آن سر باز زدند و از آن هراسناك شدند ولی انسان آن را برداشت راستى او ستمگرى نادان بود"، بهتر است نپذیرد.

این کارشناس علوم قرآنی درباره کسی که می تواند امانت مادی یا معنوی را حفظ کند، اظهار کرد: فرد امانتدار باید مال یا اشیا را نگه داشته و هر اقدامی که برای حفظ و برگرداندن آن لازم است رعایت کند. قرآن در آیه 58  سوره نسا می فرماید: "إِنَّ اللَّهَ يَأمُرُكُم أَن تُؤَدُّوا الأَماناتِ إِلىٰ أَهلِها وَإِذا حَكَمتُم بَينَ النّاسِ أَن تَحكُموا بِالعَدلِ ۚنَّ اللَّهَ نِعِمّا يَعِظُكُم بِهِ إِنَّ اللَّهَ كانَ سَميعًا بَصيرًا". "خداوند به شما فرمان می‌دهد که امانتها را به صاحبانش بدهید! و هنگامی که میان مردم داوری می‌کنید، به عدالت داوری کنید! خداوند، اندرزهای خوبی به شما می‌دهد! خداوند، شنوا و بیناست." این امر الهی و فرمان خداست که هر چه پیش شما به امانت گذاشته می شود آن را به اهلش به شکل صحیح و سالم برگردانید.

میرزاده ادامه داد: خداوند در چند چیز به کسی اجازه تخطی نداده است که یکی از آن ها احترام به پدر و مادر و دیگری امانتداری است. یعنی حتی اگر کافری هم چیزی به امانت پیش ما گذاشت، اجازه نداریم کوتاهی یا خیانت کنیم. بلکه وظیفه داریم در کمال سلامت و صداقت این امانت را به اهلش برگردانیم.

این کارشناس علوم قرآنی درباره قوانین  سپردن مال امانی و ضوابط آن توضیح داد: امانت منطقی ترین کار مورد تایید عقل و دین است. اگر انسان چیزی در جایی یا نزد کسی به امانت گذاشت؛ درست این است که یک رسید یا شاهدی داشته باشند حتی اگر دوطرف مورد تایید دوست باشند. به عبارت دیگر اگر خدای نکرده امانت گیرنده از دنیا رفت، برای این که اثبات شود در دست ورثه این فرد اموال یا امانتی دارد با شاهد و مدارک  مشخص شده و مشکلی پیش نیاید. بنابراین از نظر عقل و شرع اگر کسی جایی امانتی گذاشت، به نحوی بشود بتوان در آینده آن را اثبات کرد و شخص امانتدار نیز در کمال صداقت بیاید و بیان کند.

وی درباره جایگاه صداقت در امانتداری بیان کرد: در صورتی که به جهت اعتماد به یکدیگر، رفاقت و صمیمیت هیچ سند، مدرک و شاهدی بین طرفینِ امانت رد و بدل نشد، صداقت نقش بسیار مهمی پیدا می کند.

حجت الاسلام والمسلمین میرزاده خاطرنشان کرد:  اگر فردی که مالش را به امانت سپرده از دنیا رفت، صداقت بیشتر نمود پیدا می کند؛ یعنی  فرد امین که امانت نزدش است با صداقت می تواند نزد خانواده متوفی و ورثه او رفته و از امانت هایی که نزد اوست به خانواده اطلاع دهد چون شاید متوفی به بستگان از مال امانی هیچ اطلاعی نداده و ورثه از مال امانی بی خبرند. در اینجا صداقت فرد امین معلوم می شود که رجوع کرده و از مال سپرده شده خبر می دهد.