تئاتر، بیان مضامین دینی به روش‌های گوناگون است

به گزارش گروه فرهنگی به نقل از پایگاه خبری حوزه هنری، هادی‌حوری، کارگردان و پژوهشگر تئاتر،  درخصوص تعریف تئاتر دینی در حوزه تئاتر و نمایش کشور گفت: برای رسیدگی به تئاتر دینی ایران باید ابتدا تعریف درستی از آن داشته باشیم. به این ترتیب در تعریف تئاتر دینی کشور به دسته‌بندی‌های گوناگونی می‌رسیم که باید مورد بررسی دقیق قرار گیرد تا به نتیجه درستی برسیم. در این شرایط با سوال‌هایی مواجه می‌شویم که هر کدام موجب تعریف مجزایی از تئاتر دینی می‌شود. یکی از آن سوال‌ها این است که آیا تئاتر دینی به تئاتری گفته می‌شود که اختصاصا به مسائل دینی مربوط می‌شود؟ یا می‌تواند به اشخاص مطرح در آن دین بپردازد؟ آیا تئاتر دینی باید به بیان مفاهیم دینی بپردازد؟ یا مجبور به بیان مفاهیم دینی با حضور اشخاص دینی مطرح است؟ آیا تئاتری که یک اخلاق درست انسانی را مطرح می‌کند می‌تواند در محدوده تئاتر دینی قرار گیرد؟ برای بیان تئاتر دینی به تعریف درستی از آن با توجه به سوالات مطرح شده نیاز داریم.

وی با تاکید بر ماهیت وجودی تئاتر در راستای مضامین والای دینی گفت: از آنجایی که تئاتر ذاتا به بیان خیر و شر، زیبایی‌های دنیا همراه با جدا کردن سره از ناسره می‌پردازد، روشی برای متمایز دانستن تئاتر دینی و غیر دینی نمی‌توانیم پیدا کنیم. چرا که تئاتر به طور معمول با مفاهیم والای انسانی به کار خود ادامه می‌دهد. مفاهیمی که در تمامی ادیان به هر نحو بیان شده است. پس امکان تمایز قائل شدن میان تئاتر‌های تولیدی به عنوان تئاتر دینی و غیر دینی به این سادگی وجود ندارد.

حوری با اشاره به تأثیر باورهای مردمی در مورد تعیین ژانری به عنوان تئاتر دینی گفت: نکته‌ای که محدوده‌ای مهم و جدی در تئاتر ایجاد می‌کند، اعتقاد و باورهای مردمی در هر جامعه‌ مخاطب تئاتر است. چراکه باورهای مردمی و علایق دینی مذهبی آنان است که میان تئاتر‌های اجرا شده تفاوت می‌گذارد.

وی افزود: باورهای مردمی در یک سرزمین به دین آن مردم بستگی دارد و همین مسئله نقش تعیین کننده‌ای برای بیان تئاتر دینی و غیر دینی دارد. در نتیجه مخاطب تئاتر است که با افکار و نوع دیدگاه خود، به تئاتر جهت می‌دهد. قشری از جامعه که برای تماشای یک تئاتر به تماشاخانه‌های تئاتر می‌آیند، موضوعیت و ویژگی‌های آن اثر را بهتر بیان می‌کنند.

این کارگردان فعال در حوزه نمایش‌های دینی و مذهبی در همین راستا افزود: تئاترهایی که مورد توجه مخاطبان دینی و مذهبی قرار می‌گیرد، دارای قالب‌های خاصی است که سعی در رعایت خط فکری مخاطب خود دارد. یک گروه تئاتری به خاطر احترام به مخاطب خود و جذب بیشتر آن به هیچ‌ عنوان اجازه تعرض به افکار و باورهای آن‌ها نمی‌دهد. هنرمندان تئاتری باید برای آغاز تولید یک نمایش مخاطب‌شناسی درستی داشته باشند. در غیر این‌صورت تئاتر تولید شده با شکست مواجه می‌شود. چرا که مخاطب یکی از نقش‌های هر تئاتر است و اگر نباشد، تئاتر تولید شده ناقص و غیرقابل اجرا است.

حوری در ادامه گفت: از اتفاق‌هایی که مستقیم و یا غیر مستقیم به دین و مذهب مربوط می‌شود امکان تولید تئاتر دینی وجود دارد. اما این اتفاق‌ها باید دارای ویژگی‌های دراماتیک باشد. همچنین گروه تئاتری که بخواهد در مورد شخص خاصی از مشاهیر دینی تئاتر خلق کند باید ابتدا ویژگی‌های دراماتیک آن شخص و زندگی وی را مورد بررسی قرار دهد. اگر موقعیت‌های نمایشی لازم برای خلق یک تئاتر را داشت شرایط لازم برای ادامه کار را دارد. در غیر این‌صورت ورود به سوژه مورد نظر نتیجه‌ای نخواهد داشت.

وی در پایان اشاره‌ای به تاثیر مدیریت‌های فرهنگی هنری بر تئاتر دینی داشت و گفت: نوع اداره تئاتر کشور نیز روی طبقه‌بندی تئاتر دینی و غیر دینی موثر است. سلایق شخصی مدیران فرهنگی هنری ما در تئاتر می‌تواند جریانی به نام تئاتر دینی راه‌اندازی کند که با واقعیت و ماهیت وجودی آن همخوانی نداشته و تنها به خواسته‌های شخصی مدیران تن داده است. این نیز یکی دیگر از مشکلات موجود در تعریف تئاتر دینی است.