«اسبه حلوا» سوغات یلدایی حاشیه نشینان جنگل های خزری

به گزارش گروه فضای مجازی ،اسبه حلوا به‌عنوان شیرینی خوشمزه سنتی باشهرت و ظرفیتی کم‌نظیر و درعین‌حال فراموش‌شده برای رونق اقتصادی مناطق جنگلی و هزارجریب نکا به شمار می‌آید اما متأسفانه تاکنون آن‌گونه که باید به این ظرفیت‌های مهم غذایی و رونق‌بخش اقتصاد روستاییان توجه نشده است.

مناطق جنگلی و کوهستانی هزارجریب نکا با برخورداری از ظرفیت‌های مهم غذایی و رونق اقتصادی بخش اعظمی از محصولات غذایی و مهم‌ترین سوغات شهرستان را تأمین می‌کنند این مهم در حالی است که به‌مرور با توسعه صنعت در جامعه به‌مرور مواد اولیه این بخش نادیده گرفته می‌شود.

اسبه حلوا با قدمت چند صدساله به‌عنوان بهترین سوغات منطقه جنگلی و هزارجریب در شرق مازندران به‌عنوان گنجینه شیرینی‌های خوشمزه سنتی و از آن به نام شیرینی اعیانی و شاهانه که دارای ارزش ریالی گران‌بهای روستاییان تعبیر می‌شود.

این محصول با ظاهری مشابه گز اما به رنگ زرد روشن با مواد اولیه‌ای همچون شیره خرمالو جنگلی، سفیده تخم‌مرغ، مغز گردو و کنجد تهیه‌شده و به‌عنوان سوغاتی شهرت یافته این منطقه بکر جنگلی در بین مردم مرسوم شده است.

این روزها اسبه حلوا (بهترین سوغات هزارجریب) پس از فراموشی چندساله در بین نسل جوان به‌یک‌باره برای بهره‌وری گردشگری، در دهستان پی رجه بخش مرکزی نکا با برگزاری جشنواره سنتی موردتوجه مسافران و گردشگران قرارگرفته است.

تولیدی که پشتوانه مالی دختران روستایی می‌شود

مرضیه روشن زمین دبیر جشنواره نخستین جشنواره اسبه حلوا می‌گوید: شیوه کارآفرینی در روستاها بر مبنای ظرفیت‌های موجود سنتی و عادت‌های اقتصادی مردم منطقه بناشده است ازاین‌رو نخستین جشنواره اسبه حلوا با برپایی ۸ غرفه که ۵ غرفه اختصاصاً به این محصول تعلق دارد باهدف معرفی سوغاتی‌ها ازجمله شناساندن اسبه حلوا به‌عنوان سوغاتی مرغوب منطقه هزارجریب، احیای آداب و سنن قدیمی روستاها و همچنین توانمندی‌های روستاییان در حوزه صنایع‌دستی و گردشگری برگزارشده است.

وی احیای بیشتر پخت شیرینی‌های سنتی و آموزش این محصولات غذایی به‌عنوان پشتوانه مالی برای دختران روستایی را ازجمله دیگر اهداف برگزاری این جشنواره برشمرد و همچنین افزود: این حلوا با استفاده از مواد ارگانیک دارای مزه فوق‌العاده و ارزش ریالی گران‌قیمت به‌عنوان دسر اعیانی ازنظر اقتصادی دارای منبع درآمدی بسیار خوبی است.

روشن زمین به اقلیم نامناسب منطقه هزارجریب اشاره و بیان کرد: متأسفانه روستائیان این منطقه تنها به بخش کشاورزی و دامداری تکیه می‌کنند که با توجه به اقلیم نامناسب به وجود آمده بسیاری از کشاورزان و دامداران با مشکلات اقتصادی روبرو شدند و خوشبختانه این جشنواره سبب شده تا باعرضه محصولات غذایی و صنایع‌دستی بخشی از خسارت‌های خود را جبران کنند.

دبیر این جشنواره کمبود تسهیلات برای تهیه مواد اولیه در کارگاه‌های کوچک روستایی را ازجمله مشکلات عدیده روستاییان برای تهیه این محصول یادکرد و گفت: این صنعت و کارگاه‌های کوچک غذایی متأسفانه در برپایی این جشنواره با هزینه شخصی و با مشکلات مالی فراوان وارد بازار فروش شدند لذا جهت کاستن از کیفیت این محصولات غذایی باید حمایت کافی از این کارگاه‌های زودبازده توسط مسئولین ذی‌ربط انجام شود.

روشن زمین می‌گوید: روستای پوروا به‌عنوان قطب اسبه حلوا با بسته‌بندی بسیار مرغوب توانسته در جهت برند سازی این محصول گام بردارد اما تا زمانی که بازار فروش مناسبی برای تولید این محصولات در اختیار کارآفرینان روستایی قرار نگیرد قطعاً نمی‌توانند چرخه اقتصادی کارگاه‌هایشان را به‌خوبی به گردش دربیاورند.

اسبه حلوا شیرینی اعیانی روستائیان هزارجریب

حوا حسنی یکی از بانوانی که از روستای پوروا برای درست کردن این حلوا سنتی در این جشنواره شرکت کرده بود حین پخت اسبه حلوا می‌گوید: اسبه حلوا با پیشینهٔ بیش از سیصد سال در سالهای گذشته به‌عنوان پیش کش به خان‌ها و ارباب‌ها هدیه داده می‌شد.

وی افزود: این حلوای خوشمزه با مواد اولیه‌ای همچون سفیده تخم‌مرغ، دشو یا همان شیره خرمالوی جنگلی، مغز گردو، کنجد و در اغلب اوقات بادام و پسته تهیه می‌شود.

این بانوی روستایی در ادامه به طریقه تهیه این حلوای بسیار خوشمزه اشاره و اظهار کرد: ابتدا سفیده تخم‌مرغ را با شیره خرمالو مخلوط کرده و توسط قاشق چوبی (کترا) به مدت یک ساعت هم می‌زنیم تا رنگ آن به سفیدی مایل شود و سپس با قرار دادن روی حرارت آتش و زغال به‌مرور شاهد روان شدن و بعد از مدت طولانی هم زدن شاهد سفت شدن این مواد خواهیم بود بعد از آماده شدن مواد اولیه را داخل سینی مسی حاوی مغز گردو و کنجد قرار می‌دهیم و با وردنه یا کف دست به صاف کردن این حلوا می‌پردازیم.

خانم حسنی که سی سال به درست کردن این حلوا مشغول است می‌گوید: مردم روستاهای هزارجریب معمولاً از این حلوا در اوایل پاییز تا اواخر زمستان چله شو (شب یلدا) و سفره عید نوروز به‌عنوان شیرینی سنتی بسیار خوشمزه و سلامت بخش استفاده می‌کنند چراکه این دسر به دلیل طبیعی بودن مواد اولیه برای درمان بسیاری از بیماری‌ها مفید است.

بی‌مهری مسئولان در حمایت از صنایع‌دستی روستایی

نقی علی نژاد مرد میان‌سالی که برای فروش محصولات چوبی خود از روستای ازرگ منطقه لایی دریکی از غرفه‌ها مشغول لاک تراشی و کنده‌کاری بود از بی‌مهری و عدم‌حمایت مسئولین نسبت به صنایع‌دستی خود گله مند شد و در ادامه گفت: ده سال به‌عنوان منبع درآمدی به کنده‌کاری، لاک تراشی و قاشق تراشی مشغول بودم اما با نبود حمایت کافی از مسئولان این حوزه نسبت به صنایع‌دستی این حرفه را برای مدت طولانی رها کردم.

این هنرمند روستایی می‌گوید: امروز بعد از گذشت چند سال با دایر شدن این جشنواره فرصتی برای نمایش صنایع‌دستی خودم پیدا کردم تا برای تبلیغ دست‌ساخته‌های خود قدم بردارم و امیدوارم با دایر شدن این جشنواره مسئولین به حمایت از تولیدکنندگان روستایی بشتابند.

رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری نکا در حاشیه برپایی این جشنواره اظهار کرد: توسعه و تأمین زیرساخت‌های گردشگری به‌مرور می‌تواند سبب توسعه هر چه بیشتر بخش گردشگری و افزایش گردشگران در مناطق روستایی شود.

سید رضا حسینی با اشاره به ظرفیت‌های بخش هزارجریب نکا افزود: منطقه بکر و زیبای هزارجریب فرصتی بسیار مناسب برای توسعه صنعت گردشگری به‌ویژه در شهرستان نکا است لذا باید از این فرصت با ضریب افزایشی تولیدات روستائیان بیشترین بهره را گرفت.

وی در پاسخ به حمایت از صنایع‌دستی و ارائه تسهیلات به روستائیان متذکر شد: بسته حمایتی دولت در قبال متقاضیان در حوزه گردشگری بسته‌هایی با تسهیلات ۴ درصد است لذا در این راستا تمام کسانی که در این حوزه متقاضی باشند از حمایت حوزه گردشگری برخوردار می‌شوند.

راه‌اندازی اقامتگاه بوم گردی در هزارجریب

این مسئول ادامه داد: باقوت به‌به دنبال راه‌اندازی اقامتگاه در هزارجریب نکا هستیم تا با راه‌اندازی و ارتقای اقامتگاه بوم گردی در بخش‌های مختلف روستایی کارهای زیر بنایی بیشتری برای توسعه گردشگری انجام شود.

فرماندار نکا نیز گفت: هزارجریب نکا با دارا بودن مناطق جنگلی بکر، مناظر بی‌نظیر کوهستانی و جنگلی، جاده‌های کوهستانی و جنگلی دارای فرصت‌های اقتصادی و گردشگری فراوانی است که باید برای توسعه گردشگری این منطقه تلاش شود.

وی افزود: بانوان روستایی منطقه هزارجریب با تدارک دیدن در تهیه صنایع‌دستی مرسوم به این منطقه، پخت نان محلی، غذاها و شیرینی‌های سنتی می‌توانند در شناسایی این روستاها در بین گردشگران مؤثر واقع شوند.

فرماندار نکا با اشاره به برگزاری این جشنواره در روستاهای بخش مرکزی و هزارجریب شهرستان تصریح کرد: اسبه حلوا در بین مردمان منطقه هزارجریب دارای قدمت طولانی بوده که هرساله با فرارسیدن فصل زمستان و شب یلدا به پخت این شیرینی سنتی مشغول می‌شوند.

این مسئول اضافه کرد: متأسفانه به دلیل عدم آموزش و کدبانوگری دختران امروزی سنت پخت اسبه حلوا در معرض نابودی قرار دارد که باید در این مورد نیز بیش‌ازپیش به بانوان آموزش‌های لازم توسط بانوان خبره روستایی داده شود.

 باوجوداینکه اسبه حلوا این سوغاتی مرسوم هزارجریب با قدمت بیش از ۳۰۰ سال زبانزد عام و خاص در سطح استان است مورد بی‌مهری و عدم تبلیغ قرارگرفته است که باید در این راستا از این محصول به‌عنوان یک برند برای منطقه هزارجریب نکا معرفی شود تا مسافران و داخل و خارج نیز از این گنجینه شیرینی‌های سنتی برخوردار شوند.

منبع:مهر