کتابی که شرح حال 100 "نویسنده مطرح افغانستان" را بازگو می‌کند

به گزارش سرویس بین الملل داستان‏‌نویسان‏ معاصر افغانستان شرح حال بیش از 100 داستان‌نویس فارسی‏‌زبان، پشتوزبان، ازبک‏‌زبان، ترکمن‏‌زبان، انگلیسی‏‌زبان و فرانسوی‏‌زبان است که به کوشش «علی پیام» نوشته شده است.

این کتاب از سوی مرکز «منابع معلوماتی افغانستان» در دانشگاه کابل همزمان به 2 زبان ملی کشور منتشر شده است.

کتاب مذکور به مشکلات کار بر روی ادبیات داستانی در افغانستان، ملاک کار، ضرورت و اهمیت داستان‌نویسی، جایگاه ادبیات داستانی در افغانستان، مشکلات دامن‌گیر ادبیات داستانی در افغانستان، روش انجام تحقیق، مخاطبان کتاب، اهمیت کتاب، آشنایی مختصر درباره پیدایش داستان کوتاه و رمان، تاریخچه‏‌ داستان کوتاه و رمان، رمان یا داستان بلند، سبک‌ها و مکتب‌های داستان‌نویسی، پیدایش و سیر تحول داستان کوتاه و رمان در افغانستان، تاریخچه‏‌ مختصر داستان کوتاه و رمان افغانستان به شرح حال و ذکر نام تعدادی از داستان‌نویسان افغانستانی پرداخته است که به زبان‌های فارسی، پشتو، ازبک، ترکمن، انگلیسی و فرانسوی داستان نوشته‏‌اند‏.

پیام مهمترین هدف از تدوین این کتاب را معرفی تمام داشته‌ها و دارایی‌های ادبیات داستانی افغانستان در یک مجموعه واحد و منسجم عنوان کرده است.

وی در این کتاب می‌کوشد تا شکاف‌های زبانی و جداافتادگی‌های فرهنگی را پر کند.

این کتاب، نگاهی فراگیر به ادبیات داستانی افغانستان دارد، یعنی این کتاب، افغانستان را به جزیره‌های مختلف تقسیم نخواهد کرد، جزیره‌سازی افغانستان خواه از نظر زبانی یا قومی یا مذهبی، یعنی تجزیه فرهنگی افغانستان و این کار درستی نیست.

تجزیه و تفکیک داشته‌های فرهنگی، احساس بیگانگی در مردم افغانستان ایجاد می‌کند.

داستان‌نویسان و رمان‌نویسان افغانستان هریک از زبان‌های رایج در افغانستان در جزایر خودساخته‏‌، سنگرهای تسخیرناپذیری ساختند.

نویسنده در مقدمه کتاب به صورت مشروح درباره ساختار کتاب توضیح می‌دهد و می‌نویسد: این کتاب از 3 بخش تشکیل شده است. خواننده در این کتاب ابتدا با پیدایش هنر داستان کوتاه و رمان آشنایی حاصل خواهد کرد.

سپس با کلیات سبک‌ها و مکاتب داستان‌نویسی و تاریخچه‏‌ مختصر داستان کوتاه و رمان افغانستان به عنوان قالب‌های ادبی آشنا خواهند شد. تمرکز اصلی کتاب آشنایی خواننده‌با آفرینش‌گران، داستان‌نویسان و رمان‌نویسان افغانستان با رویکرد فرهنگی سرزمین افغانستان می‌باشد. در این بخش زند‌گینامه و عناوین آثار و آفریده‌‌های ادبی داستان‏‌نویسان‏ و رمان‌نویسان افغانستان پرداخته خواهد شد.

بدین ترتیب، خواننده‌ بدون توجه به صف‏‌بندی‌های زبانی با نویسند‌گان و آفرینش‌گران هنر داستان‌نویسی آشنا خواهد شد.»

پیام در این کتاب کوشیده است تا اطلاعات دقیق و جامعی را درباره نویسندگان گم‌نام به دست آورد.

وی چاپ اثر نویسندگان را معیار و ملاک کار در گردآوری نام داستان‏‌نویسان در این کتاب قرار داده است و در صورت نداشتن اثر چاپی نام نویسندگان باید در تذکره‏‌ها یا منابع ادبیات داستانی آمده باشد.

گردآوری نام بیش از 100 نویسنده به زبان‏‌های گوناگون با ملاحظه این 2 معیار در این کتاب ممکن شده است، امری که ممکن است از نظر ارزش اثر و میزان ارزش‌های ادبی آثار در برخی موارد در تضاد باشد، اما بحث نویسنده ارزش‏گذاری و نقد این آثار نیست بلکه هدف معرفی داستان‏‌نویسان‏ است، کسانی که دستی در قلم داشتند و توانستند در حوزه‌ا‏ی از ادبیات داستانی کشور نقشی بیافرینند.

پیام ناآشنایی مردم با داستان‏‌نویسان‏ را چالش بزرگی بر سر راه نگارش این کتاب تلقی کرده و در مقدمه کتاب می‌نویسد: «کار بر روی داستان‌نویسان معاصر افغانستان، سختی‌ها و زحمات خاص خود را دارد.

یکی از مشکلات، نامأنوس بودن و فاصله داشتن مردم با داستان‌نویسان سرزمین خود و آثار هنری و ادبی آنان می‌باشد.

نبود پایگاه جامع اطلاع‏‌رسانی درباره نویسندگان ادبیات داستانی، مشکل بزرگ دیگری در راه شناسایی و معرفی داستان‏‌نویسان‏ به شمار می‏‌رود.

مسئله دیگر پیداکردن زندگی‌نامه داستان‏‌نویسان‏ است، زندگی‌نامه شمار اندکی از داستان‏‌نویسان‏ در سایت‏‌های اینترنتی آورده شده و در دسترس است، اما از زندگی‌نامه شمار دیگری اطلاع دقیقی در دست نیست و این فقدان منابع کار جمع‏‌آوری زندگی نامه داستان‏‌نویسان‏ را دشوار کرد.

جایزه «فرهنگ» برای قطعه‌ای از بهشت

علی پیام در سال 1344 خورشیدی در «ارزگان زاده» به دنیا آمد و خواندن و نوشتن را از پدرش آموخت.

پیام در سال 1362 در پی ناآرامی‌های سیاسی افغانستان و جنگ به ایران مهاجرت کرد و در سال 1364 به آموزش علوم دینی در حوزه علیمه مشهد روی آورد.

در سال 1372 به دانشگاه رفت و در رشته حقوق فارغ‌التحصیل شد.

پیام از سال 1365 به نوشتن مقاله‌های ادبی و از سال 1366 خورشیدی به داستان نویسی پرداخت.

از دیگر آثار پیام می‌توان به « تفنگ بایانی»، « سنگ ملامت»، «یک مرد مسلمان و یک مرد هندو»، و «قطعه‌ای از بهشت» اشاره کرد.

قطعه‌ای از بهشت جایزه «فرهنگ» که همه ساله از سوی وزارت فرهنگ افغانستان به آثار نویسندگان، شاعران و هنرمندان این کشور داده می‌شود، نائل شد.

در مجموع به باور نویسنده، این کتاب یک حرکت فرهنگی است که نویسند‌گان خلاق و ادبیات خلاق کشور را به عنوان دارایی‌های معنوی افغانستان معرفی کرده است، کاری قبلا در کشور انجام نشده است.

این کتاب، بنای سنت نو در روابط، مناسبات و ساختارهای اجتماعی، فرهنگی و سیاسی افغانستان می‌باشد.

داستان‏‌نویسان‏ معاصر افغانستان در زمستان 1391 توسط انتشارات «مرکزمنابع معلوماتی افغانستان در دانشگاه کابل» در کابل منتشر شده و «عصمت‏‌الله مایار» ترجمه کتاب به زبان پشتو را بر عهده داشته است.

/