نبود مهارت فنی عامل کاهش عمر ساختمان در ایران

به گزارش خبرنگار گروه اقتصاد ، محمد رستم پور عضو سازمان نظام مهندسی ساختمان در نشست پژوهشی "معماری، شهر، توسعه پایدار" که در سالن تلاش تهران برگزار شد، با تشریح موانع توسعه صنعت ساختمان در کشور ، خواستار توجه دولت به اهمیت ساخت اصولی ابنیه در کشور شد.

این نشست پژوهشی پیرو تأکیدات مقام‌معظم‌رهبری و رئیس‌جمهور بر تحقق اقتصاد مقاومتی، حقوق شهروندی و توسعه پایدار شهری، برگزار شد و هدف ازآن بررسی موانع توسعه پایدار شهرها به ویژه از منظر صنعت ساختمان و معماری بود.

رستم پور گفت: در حوزه صنعت ساختمان و صرفه جویی در مصرف انرژی، ضوابط و مقررات فراوانی تاکنون تدوین شده و سازمان نظام مهندسی نیز نظارت گسترده ای بر ابعاد مختلف ساختمان سازی دارد.

وی ادامه داد: کیفیت مصالح ساختمانی نیز حداقل در 15 سال اخیر به نحو چشمگیری نسبت به گذشته افزایش یافته و اکنون اغلب مصالح موجود در بازار دارای استانداردهای لازم هستند، با این وجود همچنان عمر مفید ساختمان های ایران پایین است.

رستم پور گفت: در حالی که ساختمان های مسکونی ، تجاری و خدماتی در اروپا حداقل 100 سال عمر می کنند و پس از خاتمه این دوران نیز با یک بازسازی جزئی همچنان قابل استفاده هستند، اما در کشور ما حداکثر عمر استفاده از ساختمان به 25 سال می رسد و پس از این مدت ساختمان به عنوان کلنگی شناخته می شود و نیازمند تخریب و بازسازی است.

عضو سازمان نظام مهندسی ساختمان گفت: اگر معتقدیم که ضوابط معماری و کیفیت مصالح ما مناسب هستند، بنابر این مهمترین عامل کاهش عمر ساختمان ها در ایران ، شیوه اجرای آنهاست که اغلب توسط کارگران بدون مهارت و دانش فنی صورت می گیرد.

رستم پور گفت: قراربود در طول دهه 80 وزارت تعاون ، کار و رفاه اجتماعی تمامی شاغلان حرف ساختمانی را تحت آموزش ویژه قرار دهد و به آنها گواهینامه مهارت فنی اعطا کند ولی به دلایل مختلف سرعت اجرای این طرح بسیار کند شده و اکنون تعداد کمی از کارگران ساختمانی دارای این گواهینامه فنی هستند. متاسفانه از همین تعداد محدود کارگر ماهر نیز بانک اطلاعاتی مناسبی در اختیار نداریم تا هنگام اجرای طرح های ساختمانی از آنها استفاده کنیم.

وی گفت: اگر می خواهیم وارد تکنولوژی های نوین ساختمان سازی شویم، بادی به آموزش و مهارت های فنی مجریان ساختمان بیش از گذشته اهمیت دهیم.

رستم پور گفت: یکی از مهمترین مشکلات مراکز جمعیتی در آینده نزدیک، کمبود آب است. صنعت ساختمان چنانچه با اصول مهندسی اجرا شود می تواند کمک خوبی به صرفه جویی در مصرف انواع انرژی و از جمله کاهش مصرف آب در شهرها کند.

این کارشناس فنی گفت: باید آب شرب ساختمان ها از آبی که برای امور خدماتی (نظیر شستشو و آبیاری فضای سبز) مصرف می شود، تفکیک شود. این کار در شهرهای بزرگ توسط تصفیه خانه های صنعتی اجرا می شود که اخیر دو نمونه از آنها در اطراف تهران ساخته شده است. اما می توان تصفیه آب و بازچرخانی آن را در داخل منازل و ساختمان ها انجام داد و هزینه مدیریت صرفه جویی آب را در ساختمان ها کاهش داد.

به گفته وی در مجتمع های جدید ساختمانی در تهران مشغول نصب سیستمی هستیم که فاضلاب واحدها را تصفیه و از طریق بازچرخانی آن ، به صرفه جویی در مصرف آب کمک کند.

رستم‌پور ادامه داد: نظارت بر اجرا تاکنون خوب انجام شده است. بدین معنا که سازمان نظام‌مهندسی‌ساختمان قوانین بسیار محکمی دارد برای اینکه ضوابط تدوین شده ساخت مسکن رعایت شود. اما در اغلب ساختمان‌ها افرادی ساختمان را می‌سازند که نه با قوانین سازمان نظام مهندسی ساختمان آشنایی دارند و نه آنکه خود مهارت‌های فنی برای ساخت مسکن دارند. به همین دلیل مصالحی که حتی اگر استاندارد تولید شده اند به دست افرادی که مهارت فنی ندارند به یک کالایی تبدیل شده که عمر مفید آن کوتاه است.

بدتر آنکه مجریان ساختمان ها علاوه بر نداشتن مهارت فنی هیچگونه مسئولیت کار خود را نمی پذیرند و بسیاری از صدمات صنعت ساختمان در سالهای اخیر ، از همین نقطه بوده است.

وی گفت: در حال حاضر، جوشکار، سیمان کار، دیوارچین، آجرکار و تمامی افرادی که در ساخت و ساز دخالت دارند مسئولیت کار خود را برعهده نمی‌گیرد. بنابراین مشکل از دو جنبه قابل بررسی است. اول آنکه باید وزارت کار، رفاه و اموراجتماعی باید به اصولی که خود بنیان گذاشته است و بر اساس آن باید ظرف 10 سال به تمامی فعالان صنعت ساختمانی گواهینامه مهارت فنی می داد جامه عمل بپوشاند. همچنین، باید نظام حقوقی تدوین شود که هر فردی اگر دست به صنعت ساختمان زد در قبال اجرای آن مسئول باشد.

رستم پور ادامه داد: برای این کار باید وزارت راه و شهرسازی باید قوانین محدودکننده تعریف کند. بدین معنا که بگوید فقط پایان کار ساختمانی را صادر می کنیم که هم اجرا، هم نظارت و هم مصالح آن توسط اصول فنی و مهندسی، اصول استاندارد و توسط افرادی که دارای مهارت فنی هستند ساخته شود.

کامران آقایی حقوقدان نیز در این نشست به بررسی ابعاد حقوقی مشکلات صنعت ساختمان پرداخت.

به گفته این حقوقدان ، داشتن یک سرپناه ایمن یکی از حقوق مسلم شهری و شهروندی است. بنابر این اگر درساخت مسکن قصوری صورت می گیرد، حقوق شهری و شهروندی نقض می شوند. تمامی دستگاه ها و افرادی که در این قصور فنی نقش دارند نیز مسئول نقض حقوق شهری و شهروندی هستند.

آقایی با اشاره به حادثه ریزش ساختمان پلاسکو گفت: اگرچه مسئول مستقیم این حادثه خطای کاربران در استفاده غیر ایمن از ساختمان بوده است، اما نباید نقش سایر سازمان ها در جلوگیری از ادامه فعالیت تجاری و صنعتی در چنین ساختمانی را نادیده گرفت.

دستگاه های مختلفی در اعطای مجوز فعالیت و عدم جلوگیری از کاربری های غیر ایمن در این ساختمان مسئولیت دارند.