نقش مؤثر راه آهن در رونق و توسعه کشور

به گزارش خبرنگار گروه اقتصاد ، در بخش دوم گفت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌وگو با نورالله بیروانوند معاون برنامه ریزی و اقتصاد حمل ونقل راه آهن به بررسی روند سرمایه‌گذاری در بخش راه‌آهن می‌پردازیم که در ادامه می‌خوانید.

چه میزان از لوکوموتیو و واگن‌ها در دراخل کشور ساخته می‌شوند؟

در راه آهن جمهوری اسلامی ایران به علت اینکه نه لوکوموتیو و نه واگن داریم به همین دلیل اگر قطعات در داخل کشور وجودداشته باشد در داخل کشور و اگر وجود نداشته باشد از کشورهایی چون کانادا وارد خواهد شد و این امر صرفه اقتصادی خواهد داشت.

تامین خدمات در بخش خصوصی به چه صورت انجام می‌شود؟

دربخش خصوصی تامین قطعات و مواد اولیه توسط خود این بخش صورت می‌گیرد و تا حدی که راه آهن می تواند در بخش مشوق‌ها و سرمایه گذاری‌ها نقش مهمی را ایفا کند تا قانون استفاده از حداکثر منابع داخلی رعایت شود و در این زمینه با سیاست گذاری به بخش خصوصی اقدامات خود را انجام می‌دهد.

چه شرایطی برای سرمایه گذاران بخش خصوصی درصنعت حمل و نقل در نظر گرفته‌اید؟

با توجه به اینکه در بخش بار، مسافر و لوکوموتیو و سایر بخشها برای هر بخشی یک پکیج و بسته تشویقی در نظر گرفته‌ایم که این بسته شامل طیفی از منابع مالی است که ما تخصیص می‌دهیم مثل وجوه اجاره شده یا صندوق توسعه مالی اینها منابع ارزان قیمتی هستند که تخصیص پیدا می‌کند .

دولت چه سوبسیدهایی در اختیار بخش خصوصی‌ قرار می‌دهد؟

بعلاوه بسیاری از خدماتی که راه آهن جمهوری اسلامی ایران به صورت انحصاری انجام می‌دهد را تضمین می‌کنیم و در بخش مسافری، راه آهن به نمایندگی از دولت تلاش می کند که سوبسید شرکت‌های مسافری را در اختیار  آنها قرار دهند.

بر اساس مصوبه شورای اقتصاد راه آهن تا  سقف 7.5 میلیارد دلار صرفه جویی ناشی از مصرف سوخت را با وزارت نفت توافق کرده‌ایم که این امر ظرفیتی را ایجاد خواهد کرد که به ازای هر مسافر 20 سی سی و یا به ازای هر تن کیلومتر حدود 35 سی سی صرفه جویی شود و با پیگیری هایی که ازدولت کرده ایم تقویت در فعالیت ها و سرمایه گذاری راه آهن از پرداخت هر گونه مالیات معاف است و به علاوه سرمایه گذاری در راه آهن از سرمایه گذاری در مناطق کمتر توسعه یافته به آنها تعلق خواهد گرفت و به علاوه سرمایه گذاری در صنعت گردشگری مزایای فراوانی برای بخش خصوصی خواهد داشت.

آیا نوسانات نرخ ارز در قراردادهای سرمایه‌گذاری بخش راه‌آهن تاثیری دارد؟

همچنین نوسانات نرخ ارز را در قراردادهای سرمایه گذاری تا حدود 10 درصد تضمین می کنیم همچنین تضامن لازم را برای بانکها صادر می‌کنیم تا سرمایه گذاران در بخش راه آهن بتوانند به راحتی از تسهیلات استفاده کنند و در مواردی که واگن باری لوکوموتیو باشد تسهیلات متفاوت خواهد بود و به طور کلی این سیاستها در اختیار راه آهن است تا سرمایه گذاری در بخش خصوصی رونق بیشتری یابد که دراین میان حمایت بسیاری خوبی در بخش واگن باری و لوکوموتیو صورت گرفته اما در بخش واگن مسافری هنوز نتوانسته‌ایم که جذابیت های لازم رابرای بخش خصوصی فراهم کنیم وامیدواریم در آینده بتوانیم جذابیت‌های لازم را برای این بخش فعالی کنیم.

آیا مسافر خارجی در مسیر راه آهن داریم؟

ما در واقع قطارهای بین المللی گردشگری در کشور داریم که در سال گذشته در ایران جریان پیدا کرد و معمولا از بوداپست شروع می شد به سمت شیراز و تا شیراز ادامه پیدا می‌کرد.

برا ی کاهش مصرف سوخت چه اقداماتی در راه آهن صورت گرفته است؟

میزان مصرف انرژی در راه آهن در کل دنیا بر اساس گزارش آژانس بین المللی انرژی و اتحادیه بین المللی راه آهن های دنیا  یک دهم سایر وسایل حمل ونقل است که در ایران این رقم به یک هفتم رسیده است .بنابر این عملا با توسعه صنعت راه آهن در کشور میزان مصرف سوخت درکشور نیزکاهش پیدا خواهد کرد.

تا چه حد طرح برقی‌سازی خطوط اجرایی شده است؟

علاوه بر این توسعه حمل و نقل ریلی و برقی کردن راه آهن می ‌تواند کاهش مصرف سوخت را به دنبال داشته باشد و با این وجود ما سیاست برقی سازی خطوط را در پیش گرفته ایم که در مجموع در حال حاضر حدود مسیر رفت و برگشت تهران حدود 2500 کیلومتر از شبکه ریلی را قرار داد برقی شدن آن را بسته ایم و امیدواریم با اجرای این طرح مصرف سوخت در راه آهن کاهش پیدا کند و این امر بنیادی به حساب می‌آید.

نوسازی ناوگان و لوکوموتیوها چه تاثیری بر مصرف سوخت دارد؟

نوسازی ناوگان و لوکوموتیوها در راه آهن گام موثری در کاهش مصرف انرژی وآلایندگی ها داشته است و خرید 150 دستگاه لوکوموتیو مسافری موجب شده تا مصرف سوخت به نسبت کاهش یابد و علاوه بر این ، این لوکوموتیوها آلایندگی کمتری نسبت به سایر لوکوموتیوها دارند.

پروژه بهینه سازی سیستم توزیع سوخت درراه آهن به کجا رسید؟

همچنین  طرحی در راه آهن به عنوان "پروژه بهینه سازی سیستم توزیع سوخت" ایجاد و از پاییز راه‌اندازی می‌شود که بر اساس این طرح کل شبکه سوخت رسانی شبکه ریلی کشور کاملا مدرن می‌شود و با بالاترین استانداردهای زیست محیطی تطبیق داده می شود که خوشبختانه این امر هم باعث کاهش مصرف انرژی و هم افزایشص کیفیت سوخت و کاهش آلایندگی می‌شود.

به جز مسیر رفت و برگشت تهران آیا مسیر دیگری در راه آهن برقی شده است؟

مقوله برقی کردن راه آهن مربوط به دفتر مطالعه و تهیه نقطه اپتیمم شبکه برقی هستند و طبیعتا اینچنین نیست که تمام شبکه برقی شود و یکسری شرایط وجود دارد که بسته به مشخصات جغرافیایی، شیب و فراز میزان باری که از این مکان عبور می کند وهمکاران ما در حال بررسی هستند که اگر در سایر مسیرها اگر از لحاظ زیربنایی و زیست محیطیطرح برقی کردن خطوط امکان پذیر باشد صورت خواهد گرفت.

آیا طرح برقی کردن راه آهن برای سایز مسیرها ارزیابی شده است؟

به علاوه دو پروژه در حال بررسی است که یک پروژه تهران به تبریز که بحث برقی شدن به جدیت در حال بررسی است و راه آهن تلاش می‌کند امسال مذاکرات مربوط به این طرح را اغاز کند همچنین در مسیر اصفهان به شیراز نیز این طرح درحال بررسی است وخطوط دیگر نیز برای این طرح بررسی می شود که امکان وجود داشته باشد در پروژه های آتی به آن می پردازیم.

سهم راه آهن در سفرهای مردم چقدر است؟

راه آهن با توجه به سهم بالای سایر وسایل حمل و نقل در کشور از جایگاهی مناسبی برخوردار نیست  و در این بین ما خود نارضایتی مان را از داشتن سهم اندک در سفرها اعلام می‌کنیم ولی در اصل سهم راه آهن در حمل ونقل عمومی به علت بالا بودن هزینه مصرف سوخت نسبت به سایر وسایل حمل و نقل بالاتر است و به عقیده اقتصاد دانان تخصیص منابع را ساز و کار قیمت تعیین می‌کند و به عبارتی قیمت است که تعیین کننده تخصیص منابع است و کاملا طبیعی است که در مسیر 500 کیلومتری که می توان با اتوبوس با 20 هزار توما ن سفر کرد باید با قطار باید هزینه چندین برابری را پرداخت کرد و علت این امر آن است که هزینه سوخت اتوبوس ها رایگان بوده ولی هزینه سوخت در حمل ونقل ریلی بالا است.

تفاوت هزینه سفر با اتوبوس و قطار به چه علت است؟

این در حالی است که هزینه سرمایه گذاری در اتوبوس حداقل یک چهارم سرمایه گذاری در ریل است بنابر این در بخش ریلی باید یک سرمایه گذاری سنگین صورت گیرد و علاوه برا ین چون در سفر با اتوبوس سوخت مجانی است عملا این مانع جدی برای کاهش سهم سفرهای ریلی است.

چه تلاشی برای افزایش سهم بخش راه‌آهن در بخش مسافری و بار صورت گرفته است؟

ما تلاش کردیم سهم راه آهن در یک مقطعی افزایش یابد و خوشبختانه این سهم در سال گذشته بهبود پیدا کردو امروز نزدیک به 12 درصد از کل حمل و نقل کشور توسط راه آهن صورت می گیرد که امسال امیدواریم با رشد بخش ریلی سهم راه آهن افزایش یابد ولی در قانون پیش بینی شده ومکلف شده که سهم حمل بار در راه آهن به 30 درصد و حمل مسافر را به 20 درصد افزایش دهیم که محقق شدن این امر مستلزم سرمایه گذاری حجیم در این بخش است و برای تحقق این امر حداقل 100 هزار میلیارد تومان منابع مالی نیاز داریم که برنامه‌های گسترده‌ای با این امر محقق شود و این هدف بزرگی است که نیاز به تحقق آن داریم.

آیا در سرمایه گذاری‌ها لازم نیست استاندارد سازی افزایش یابد؟

راه آهن در همه دنیا ایمن ترین مسیر حمل و نقل سفر است و میزان تلفات انسانی راه آهن با جاده مطلقا غیر قابل مقایسه است و در طول سالهای حتی یک نفر کشته در مسیر ریلی نداشته‌ایبم و این درحالی است که در جاده ها روزانه چند ده نفر جان خود را از دست می‌دادند و این بدین معنی است که از حداکثر استانداردها در بخش ره آهن استفاده شده و با این وجود ما برای خودعیب می دانیم که هر چند سال یکبار نیز اتفاقات اینچنینی در راه آهن رخ دهد و سوانح ریلی که در ماه و یا سالهای اخیر رخ داده نسبت به آن اظهار تاسف می کنیم و یک اتفاقی بوده که بر اساس اشتباها ت انسانی رخ داده است و ایمدواریم با استاندارد سازی بیشتر هیچ وقت این امر در بخش راه آهن اتفاق نیافتد و همچنان مزیت برتر بودن راه آهن برای سفرها ادامه خواهد داشت.

شرایط صنعت ریلی در کشور به چه صورت است؟

این صنعت خوشبختانه صنعت بلارقیب است بنابر این دلیل اصلی اینکه سرعت رشد راه آ‌هن در بخش مسافر کم است نبود صرفه اقتصادی است چون در سالهای اخیر خدمات مسافری به شدت افزایش پیدا کرده و با توجه به تجربیات از خطوط ریلی جهان میتوان گفت خدمات ایجاد شده در خطوط ریلی داخل از ویژگی‌های متمایزی برخوردار است و شاید یکی از دلایل اینکه قیمت بلیط در بخش راه آهن افزایش پیدا کرده افزایش کیفیت خدمات به مسافرین است و این امری کاملا طبیعی ا ست و دلیل دیگر بحث اقتصادی و صرفه اقتصادی داشتن برای تامین مالی است.

قیمت بلیط توسط چه ارگانی تعیین می شود؟

تعیین قیمت بلیط توسط بخش خصوصی و با نظارت راه آهن تعیین می شود یعنی از سوی نهاد شرکتهای خصوصی و سازمان نظارت راه آهن قیمت بلیط تعیین می شود و به دلیل مدیریت مسئل اجتماعی قیمت بلیط باید از سوی راه آهن تایید شود ولی تعیین کننده اصلی قیمت‌ها خود شرکتهای خصوصی هستند.

گرانترین بلیط مربوط به کدام مسیر است؟

گرانترین بلیط مربوط به مسیر مشهد با قیمت 175 هزار تومان در قطارهای معمولی ودر قطارهای سریع السیر صندلی و تند رو هستند که تعداد 20 عدد از این قطارها در کشور وجود دارد که مسیر تهران تا مشهد را 7تا 8 ساعته طی می کند.

اقدامات راه‌ آهن در ادامه سال جاری و سالهای آینده برای توسعه شبکه ریلی چیست؟

اقداماتی که ما مدنظر قرار دادیم در امتداد برنامه های سال قبل است و طبیعتا توسعه شبکه ریلی بر اساس برنامه قبلی که تکمیل راه آهن در مناطق مرکزی به سمت غرب کشور، اتصال و راه اندازی مراکز جدید، تحویل گیری بار، بحث شروع پروژه مناقصه رشت – آستارا و ... است و سایر برنامه‌های تولید که توسط یک شرکت دیگر در وزارت راه انجام خواهد شد.

در سال جاری افزایش ناوگان باری و مسافری را هدف قرار داده ایم و امیدواریم قرارداد حداقل 4 واگن باری به بخش خصوصی انجام شود، همچنین در بخش واگن مسافری تا عقد قرارداد 500 واگن مسافری برای بخش خصوصی اقدام خواهد شد.

اجرای طرح خطوط برقی در راه آهن در دستور کار و اولویت قرار دارد

 مذاکره در مورد خطوط پرسرعت از جمله اراک و تهران – همدان را در دستور کار قرار داده‌ایم و با شرکت های خارجی صاحب این تکنولوژی در حال مذاکره هستیم.

 با متنوع سازی خدماتی بحث تجاری سازی صنعت ریلی با توجه به نیاز بازار و مشتری صورت می‌گیرد.

توجه و تمرکز در خطوط ریلی را داریم که امیدواریم این امر با سرعت بیشتری انجام گیرد.

در مجموع هدفی که ما در سال جاری در پیش گرفته‌ایم رسیدن به 63 میلیون تن بار  و همچنین حدود 27 میلیون نفر مسافر است که امیدوارم بتوانیم در سال جاری با مجموعه اقدامات صورت گرفته در راه آهن این امر محقق شود.

کلام آخر؟

راه آهن همیشه نقش موثری در توسعه صنعت حمل ونقل همه کشورهای دنیا داشته است که باید توجه ویژه‌ای در جهت سرمایه گذاری خارجی و ایجاد مشوق‌های در بخش خصوصی صورت گیرد که در این راستا باید توسعه زیرساخت‌ها در کشور نیز مدنظر قرار گیرد.