نکاتی در مورد انواع باتری اتومبیل و سرویس کردن آن

به گزارش گروه فضای مجازی ، واضح است که یکی از قسمت‌های مهم الکتریکی خودرو باتری آن است. در گذر زمان انواع مختلف باتری طراحی شده اند که هر یک دارای مزایا و معایب خاص خود هستند در این مقاله که در دو بخش تهیه شده است. به نکات مهم مربوط به باتری خودرو، می‌پردازیم.

 

 

انواع باتری‌ها:

دو نوع از رایج‌ترین انواع باتری اتومبیل عبارتند از:

باتری‌هایی که به مراقبت کم (LM =Low Maintanace) نیاز دارند یا غیر سیلد و باتری‌های بدون نیاز به مراقبت (FM =Free Maintanace) یا سیلد. باتری‌های با مراقبت کمتر (LM) دارای صفحه سرب آنتیموان/ کلسیم (دو آلیاژی یا هیبرید) هستند. در حالیکه باتری‌های بدون نیاز به مراقبت (MF) دارای صفحه سرب – کلسیم / کلسیم هستند. باتری‌های بدون نیاز به مراقبت (MF) به مراقبت‌های پیشگیرانه کمتری نیازمندند، دارای عمری طولانی‌تر، شارژ سریعتر، مقاومت بیشتر در برابر شارژ بیش از حد (over charge)، کاهش خوردگی ترمینال‌ها و زمان مجاز جهت نگهدارى کالا (Shelf Life) به مدت طولانی‌تر هستند، اما در برابر عیوب ناشی از دشارژ عمیق (Deep Discharge) به دلیل افزایش ریزش مواد فعال صفحات، سریعتر از کار می‌افتند. در آب و هوای گرم پیشنهاد می‌شود که باتری غیر سیلد خریداری شود. به دلیل این که در یک باتری سیلد هنگامی که به آب نیاز است، نمی‌توان آب اضافه کرد و نمی‌توان غلظت ویژه آن را با هیدرومتر اندازه گرفت.

علل خرابی باطری:

باتری‌های اتومبیل به منظور ایجاد جریان استارت اولیه با آمپر بالا (high initial cranking amp) (معمولاً برای ۵ تا ۱۵ ثانیه) برای روشن کردن موتور به صورتی خاص طراحی شده اند. یک باتری با کیفیت خوب در صورت نگهداری مناسب حدود ۱.۵ سال می‌تواند کار کند. هدف اولیه استفاده از باتری استارت زدن، تثبیت انرژی و تهیه نیروی کافی برای جرقه زدن، روشنایی و دیگر مصرف کننده‌هایی است که به مقدار انرژی بیشتر از ظرفیت سیستم شارژ نیازمندند؛ برای مثال در موقعی که موتور کار نمی‌کند. در مرحله بعد باتری اتومبیل، توان الکتریکی سیستم را در موقعی که سیستم شارژ فعال نیست، فراهم می‌کند. سن یک باتری به ریزش مواد فعال صفحات آن در اثر انقباض و انبساط این صفحات که در طول فرآیند شارژ و دشارژ اتفاق می‌افتد بستگی دارد.

 

دشارژ عمیق، گرما و لرزش مراحل تخریب آن را تسریع می‌کنند و عاقبت رسوب تشکیل می‌شود و سبب اتصال کوتاه می‌گردد. از دیگر عوامل اصلی تخریب باتری‌ها، سولفاته شدن آنهاست. هنگامی که باتری‌ها به صورت دشارژ یا برای بیشتر از ۶ ماه انبار شوند. سولفات سرب صفحات را سخت و چگال می‌کند و توانایی شارژ شدن باتری کاهش می‌یابد و یا به طور کلی از بین می‌رود و مواد فعال صفحات، دیگر قابلیت تحمل جریان دشارژ را ندارند و باتری از کار خواهد افتاد. تحقیقات اخیر نشان داده در هوای گرم (بدترین محیط برای کار باتری) میانگین طول عمر یک باتری اتومبیل با کیفیت خوب به نصف کاهش می‌یابد. استارت زدن بیجا (Slow Cranking) خصوصاً در هوای سرد مشخصه خوبی است که نشان می‌دهد باتری در حال خراب شدن است و این باتری باید تست شود. دشارژ عمیق باتری‌ها معمولاً در زمان‌های نامناسب برای مثال بعد از روشن کردن خودرو توسط اتصال باتری به باتری (start jump) اتفاق می‌افتد، متآسفانه اغلب فروشنده‌های باتری، چگونگی تست یا شارژ صحیح باتری را نمی‌دانند.

 

نگهداری پیشگیرانه باتری:

بررسی سطح الکترولیت، محکم بودن سر باتریها، تمیز کردن سطوح خورده شده قطب و سر باتری و چک کردن تسمه دینام همه برای نگهداری‌های پیشگیرانه یک باتری لازم است. تناوب اجرای اقدامات پیشگیرانه بستگی به نوع باتری و شرایط آب و هوایی دارد، اما باید حداقل یک بار قبل از شروع سرما و ماهی یک بار در گرما این مراقبت دوره‌ای انجام شود. اگر سطح الکترولیت در باتری‌های غیر سیلد پائین است، تا سطح مشخص شده توسط سازنده باتری (دو میلیمتر بالاتر از سطح صفحات) باتری را از آب مقطر پر کنید. توجه داشته باشید که بیش از اندازه خصوصاً در گرما آن را از آب پر نکنید.

چگونگی بررسی سالم بودن سیستم شارژ

سیستم شارژ اتومبیل شامل یک دینام (یا ژنراتور DC)، یک رگولاتور ولتاژ (آفتامات)، باتری و لامپ هشدار یا آمپر دینام است. زمانی که موتور در حال حرکت است، هدف آن مهیا کردن توان برای بار الکتریکی اتومبیل (برای مثال جرقه زنی، روشنایی، لوازم الکتریکی و ...) و شارژ باتری اتومبیل است. زمانی که سیستم شارژ از کار می‌افتد، معمولاً یک لامپ هشدار روشن خواهد شد و یا آمپر دینام وضعیت خوب (good) را نشان نمی‌دهد. رایج‌ترین عوامل خوب کار نکردن سیستم شارژ، لق شدن، فرسوده شدن یا پاره شدن تسمه دینام است؛ بنابراین ابتدا باید تسمه دینام را چک کرد. اگر تسمه دینام سالم بود با استفاده از یک باتری سالم دور موتور را برای مدت دو دقیقه به دو هزار RPM  یا بیشتر (با در نظر گرفتن دمای محیط و بار) برسانید. ولتاژ باتری باید بین ۱۳ تا ۱۵.۱ ولت افزایش یابد.

در اکثر خودرو‌ها در یک روز گرم مقدار ولتاژ بین ۱۴ تا ۱۴.۵ ولت اندازه گیری خواهد شد. اغلب رگولاتور‌های ولتاژ یا آفتامات ها، دارای جبران کننده دما (temperature compensated) برای شارژ درست باتری تحت شرایط مختلف محیطی هستند. هنگامی که دمای محیط کاهش می‌یابد، ولتاژ شارژ جهت غلبه بر مقاومت بالای باتری افزایش می‌یابد. بلعکس، وقتی که دمای محیط افزایش می‌یابد، ولتاژ شارژ کاهش می‌یابد. سایر مواردی که بر ولتاژ شارژ اثر گذارند عبارتند از: شرایط باتری، وضعیت شارژ، بار الکتریکی، سطح و خلوص الکترولیت. اگر ولتاژ بین دو قطب کمتر از ۱۳ ولت و تست باتری بعد از شارژ مجدد خوب باشد یا اگر هنوز شارژ نگهداشتن آن با مشکل مواجه است ولتاژ و جریان خروجی سیستم شارژ و بار پارازیتیک اتومبیل با قطع بودن کلید (key off) را تست کنید. یک دینام با تسمه شل یا دیود خراب جریان خروجی دینام را کاهش خواهد داد.