دیدنی‌های درگز، شهر باستانی زادگاه نادرشاه

به گزارش گروه فضای مجازی ، درگز شهری است که قدمت هفت هزار ساله اش، آن را به یکی از قدیمی‌ترین و باستانی‌ترین مناطق گردشگری ایران تبدیل کرده است. شهری که در مرز بین ایران و ترکمنستان قرار دارد و اقوام زیادی از دوران پیش از اسلام در آن زندگی می‌کرده اند.

 

هر چه به عمر این شهر باستانی اضافه شده است، از زیبایی‌های آن کم نشده است. این شهر، زادگاه نادرشاه افشار است که بعد‌ها به خاطر دشمنی دیگران مورد هجوم قرار گرفت. بیشتر آثار به دست آمده از این شهر نیز به دوران نادرشاه و افشاریه مربوط می‌شود. در بین آثاری که از دوره نادرشاه به جا مانده می‌توان به پلکان نادری و کلات نادری اشاره کرد.

 

 

در مورد درگز و گذشته اش!

در مورد نامگذاری این شهر باستانی صحبت‌های زیادی شده است. برخی اعتقاد دارند به خاطر وفور تعداد درخت گز در این منطقه، به آن «دره گز» هم می‌گویند. اما نقل قول صحیح تر، به سده سوم پیش از میلاد برمی گردد. یعنی زمانی که اشکانیان بر علیه سلوکیان قیام کردند. اشک اول در یک نبرد کشته شد، اما برادرش تیرداد زنده ماند و به پیروزی رسید. او بود که شهری به نام «داراگر» در پارتیای اصلی ساخت که از ریشه کلمه «دارا»، آخرین پادشاه هخامنشی کشته شده در این محل گرفته شده است. نام‌های دیگری که برای آن ذکر شده شامل: دارا گرد، دارا گرذ، نیسایا، آپاوارتاکن، باورود، ابیورد، اتک، نسایا، نسا، درون، خاوران و دریجز می‌شود. به نظر می‌رسد که نام «داراگر» به مرور زمان به درگز تبدیل شده است. این شهر پایتخت حکومت پارت به حساب می‌آمده است که محل دقیق ترش در نزدیکی دامنه کوه‌های درگز بوده است. درگز، محل تولد نادرشاه افشار هم هست و در روزگار تولد او، بسیار هم آباد بوده است. اما بعد‌ها که تکه و ترکمان با نادرشاه به مشکل می‌خورند، آن را با خاک یکسان می‌کنند تا انتقام مبارزات بزرگ نادرشاه را گرفته باشند. این شهر به روزگار قاجاریان که می‌رسد این شهر به نام «نسایا» یا «ابیورد» گفته می‌شود. حکومت پهلوی اول آن را به محمدآباد و درجز هم نامیده است، اما کم کم واژه فارسی آن، یعنی درگز، جایگزین تمام نام‌های قبلی این شهر باستانی می‌شود.
بیشتر آثاری که از این شهر باستانی باقی مانده، مربوط به دوره افشاریه و نادرشاه است. یکی از آنها، کلات مستحکم نادری است که در نزدیکی نوار مرزی فعلی ساخته شده است. یکی دیگر از آثار باقی مانده از نادرشاه هم پلکان نادری است که ویژگی سیاسی داشته است. این شهر باستانی در نزدیکی مرز ایران و ترکمنستان فعلی قرار گرفته است و به همین دلیل، دارای اهمیت نظامی و سیاسی نیز هست. درگز در حال حاضر، یک شهر آباد و متوسط به حساب می‌آید و در شمال استان خراسان فعلی قرار دارد. به همین دلیل است که نادرشاه در مشهد و در نزدیکی زادگاه اصلی اش به خاک سپرده شده است!

 

 

 

 

مقبره صید علیخان درگزی

در دوران مشروطه، شاعر و سیاستمدار بزرگی به نام صید علیخان درگزی در این شهر می‌زیسته است. او اولین بانی تشکل فرهنگی و اصلاح طلبی خراسان آن زمان بوده که به اصحاب سراچه معروف بوده است. عجیب هم نیست که در حال حاضر، آرامگاه او در یک قبرستان متروکه در حاشیه خیابان رضوان درگز قرار دارد.

 

محوطه باستانی بندیان

در سال ۱۳۶۹ و زمانی که زمین‌های کشاورزی در حال تسطیح بودند، کشف شده است. بزرگترین اثر گچ بری یافته شده دوران ساسانی در این جا پیدا شده است. از سال ۱۳۷۳ تاکنون تا به امروز، محققان در محوطه باستانی بندیان مشغول حفاری و باستان شناسی هستند. برج خاموشی نیز در این محوطه قرار گرفته است! از دوره ساسانیان، گچ کاری‌های زیبایی در آتشکده دیده می‌شود که موضوعات آن‌ها به پادشاهان آن زمان باز می‌گردد. در بین آنها، پیروزی بهرام پنجم بر پادشاه هپتالیان، مراسم مذهبی در حضور آناهیتا، معرفی افراد به شاه، صحنه ضیافت تاج بخشی به شاه دیده می‌شود. آتشدانی زیبا هم به همراه پنج کتیبه به خط پهلوی در محراب آن قرار گرفته است!

 

 

 
پارک ملی تندوره

یکی از بهترین زیستگاه‌های جانوران وحشی به ویژه قوچ و میش و اوریال، این پارک ملی تندوره است و یکی از ۲۳ پارک ملی کشور به حساب می‌آید. به لحاظ نمونه‌های برجسته‌ای که از مناظر طبیعی و حیوانات وحشی دارد، تحت حفاظت سازمان محیط زیست است. تندوره در یک منطقه کوهستانی و در نزدیکی مرکز ترکمنستان ساخته شده است. صخره‌ها و تپه ماهور‌های متعدد، و دره‌های عمیق و پوشیده از گیاهان، از ویژگی‌های این پارک به حساب می‌آید.

 

یارم تپه

به زبان محلی به این منطقه، یارم تپه هم می‌گویند. نشانه هایی از سکونت اقوام ماقبل تاریخ و روزگار شهر باستانی درگز در این منطقه دیده می‌شود. تمدن یارم تپه، معرف تمدن شمال شرق ایران است، اما هنوز مطالعه کافی روی آن انجام نشده است. نقوش روی برخی از سفال‌های این شهر باستانی، منحصر به فرد هستند و ویژگی‌های آن مربوط به همین منطقه می‌شود. این تپه تاریخی در حدود ۵۰۰ متری غرب بندیان و در مجاورت رود درونگر قرار دارد. نبود شکل و نظم خاصی در یارم تپه نشان می‌دهد که اقوام بسیار مختلفی در این جا زندگی می‌کرده اند که از پنج هزار سال پیش تا اواخر دوره ساسانی اینجا ساکن بوده اند.

 

قدمگاه

شمال غربی شهر درگز و مقابل تپه باستانی صاحبجان، آرامگاه و بقعه سید ابراهیم فرزند سید محمد قرار گرفته است. تصویر یک شانه روی سنگ قبری سیمانی حک شده است که درکنارش عبارت «آرامگاه سید ابراهیم ولد سید محمد» نوشته شده است. مکانی مذهبی که چندان مورد توجه قرار نگرفته است.

 

 

دره چهلمیر

دره چهلمیر یکی از بخش‌های معروف پارک ملی تندوره است که در بالا ذکر شد. این دره در بخش شرقی پارک قرار دارد و بهترین تفرجگاه مردم شهر درگز مخصوصاً در شهر تابستان به حساب می‌آید. اگر در این فصل سری به این دره بزنید، احتمالاً خانواده‌های زیادی را در حال پیک نیک و گشت و گذار می‌بینید!

 

قبرستان گبر‌ها

طبق آن چه در منابع کهن گفته شده، قدمت این قبرستان گبر‌ها و محوطه آن، به حدود قرن ششم تا نهم هجری و دوران حکومت ایلخانی برمی گردد. در زمان ایلخانان، گروهی از زرتشتیان به درگز مهاجرت کرده اند و در روستاهای جلفا و خیر آباد مرکزی و پالکانلو ساکن شده ا. ند. در متون قدیمی به زرتشتیان و مغ ها، به اصطلاح گبر‌ها گفته می‌شده است و نام این منطقه از شهر باستانی، احتمالاً به همین دلیل گبر‌ها گفته شده است. قبرستان آن‌ها نیز روی تپه‌ای در نزدیکی محل زندگی شان قرار گرفته است.

 

 

بقعه علامه شهرستانی

این مزار و آرامگاه که در این شهر قرار دارد، منسوب به مدفن علامه شهرستانی است. تبحر او در علم کلام اصول، تفسیر و حدیث و فلسفه و ادب بوده و از دانشمندان زمان خود به حساب می‌آمده است. از او، رساله‌ها و کتاب‌های زیادی به جای مانده است.

 

حمام جشن آباد

این حمام در بیست کیلومتری خارج از شهر و در جاده شمال غربی شهرستان درگز واقع شده است. حمام جشن آباد در روستایی به همین اسم و از توابع دهستان و شهرستان بخش نوخندان قرار دارد و به قدمت آن، بر طبق اسنادی که موجود است، به دوره قاجاریه برمی گردد. این حمام، به همت شخصی به نام حاج حیدر حیدری ساخته شده است، اما برای استفاده عموم توسط اهالی روستا خریداری شده است.

 

 

تفرجگاه امام قنبر

این تفرجگاه به چشمه‌های آب گرم معدنی اش معروف است و اهمیت ویژه‌ای برای مردم منطقه دارد. این چشمه ها، که دارای خواص دارویی هستند، در میان ارتفاعات الله اکبر و در نزدیکی روستای داغدار قرار دارد. چشم انداز‌ها و مناظر طبیعی اطراف آن، درخت‌ها و نهر و رودخانه هایی که در مسیر دیده می‌شوند، به لذت سفر می‌افزایند.

 

 

پلکان نادری بازمانده از نادرشاه

یکی از میراث‌های نادرشاه افشار در این شهر باستانی، همین پلکان نادری است. نادرشاه که زاده همین شهر باستانی بوده است، به دلیل صعب العبور بودن کوه ها، پلکانی برای گذر دادن تجهیزات و افرادش به شهرهای دیگر در ارتفاعات الله اکبر ایجاد کرده است. ساخت این پلکان که عزم و اراده نادرشاه را نشان می‌دهد، مدت زیادی زمان برده، اما بالاخره آن را تمام کرده است. این پلکان، در حال حاضر در کنار شوسه نزدیک روستای کپکان راهی قرار دارد که حدود ۵۵ خم و ۹۰۰ پله روی آن، با سنگ تراشی ایجاد شده است که نشانه عظمت کار نادرشاه در این منطقه است. هر پله سه متر عرض و سی متر طول دارد و ارتفاع ان‌ها هم ۱۳ سانتی متر است. در کمرگاه پلکان، سه کتیبه دیده می‌شود که به سختی قابل خواندن است و به نظر می‌رسد در دوره نادرشاه حک شده و مربوط به همین پلکان است.

 

 

 

 

منبع: همگردی