"هیرکان" تنها ۳۵ روز زنده بوده است/ تایید پنهان کردن ردیاب پلنگ ماده زیر درخت

به گزارش گروه جامعه ، مرتضی فرید در خصوص نتیجه بررسی‌ها در مورد مرگ هیرکان (پلنگ  ماده رها شده در پارک ملی گلستان) گفت: با بررسی سامانه‌ای که سینگال‌های ارسالی ردیاب‌های ماهواره‌ای از سوی آن تجزیه و تحلیل می‌شد، مشخص شد هیرکان که پس  از هماهنگی‌های اولیه و نصب ردیاب ماهواره‌ای در ۲ شهریورماه  ۱۳۹۵ در پارک ملی گلستان رهاسازی شده بود تا ۶ مهرماه ۱۳۹۵ یعنی ۳۵ روز پس از رهاسازی زنده بوده و اظهارات بعدی مبنی بر زنده بودن هیرکان صحیح و مطابق با واقعیت نبوده است. 

فرید افزود: پس از غیرعادی شدن وضعیت سیگنال ردیاب ماهواره‌ای، چهار تن از افراد مرتبط با موضوع یعنی سیدمجتبی حسینی - معاون اداره کل محیط زیست گلستان، فرزاد اکبرنژاد - کارشناس حیات وحش اداره کل، سیاوش روشنیان - مسئول نگهداری و حمیدرضا نجاری - سرپرست معاونت پارک ملی گلستان- با مراجعه به منطقه، با لاشه متلاشی شده پلنگ ماده رهاسازی شده مواجه می‌شوند.

وی ادامه داد: افراد مذکور پس از مشاهده لاشه، ردیاب را در همان محل زیر یک درخت قرار داده و باقیمانده لاشه را در داخل کیسه پلاستیکی به محل اداره پارک ملی گلستان منتقل می‌کنند و برای بررسی DNA در داخل فریزر قرار می‌دهند.

مدیرکل دفتر ارزیابی عملکرد و پاسخگویی به شکایات سازمان حفاظت محیط زیست در خصوص برخی ادعاهای مطروحه در مورد جابجایی ردیاب ماهواره‌ای، اظهار کرد: اینکه عنوان شده چندین ماه ردیاب در پارک ملی گلستان چرخیده، صحت ندارد و بررسی سامانه مربوطه و اطلاعات موجود در آن حاکی از آن است که ردیاب از تاریخ ۲۸ سپتامبر ۲۰۱۶ برابر با شش مهر ۱۳۹۵ ثابت بوده و جابجایی در سامانه ثبت نشده است.

وی همچنین درباره برخی ادعاها مبنی بر اخذ حمایت‌های مالی از IUCN و مراکز بین‌المللی خاطرنشان کرد: هیچگونه اعتباری از طرف این مراکز به اداره کل محیط زیست گلستان یا سازمان حفاظت محیط زیست اختصاص داده نشده است و در بررسی‌های به عمل آمده نیز مستندی در این زمینه مشاهده نشد. ضمن آنکه اصولا بهره‌گیری از کمک‌های بین‌المللی، ساز و کار و فرآیند مشخص خود را دارد و این ادعا نشان از بی‌اطلاعی از روندها دارد.

فرید با بیان اینکه اظهارات غیرواقع معاون اداره کل محیط زیست استان گلستان و عدم اعلام مرگ پلنگ به گونه‌ای که عنوان شده به منظور پیشگیری از ورود افراد سودجو در زمینه خرید و فروش گونه‌های حیات وحش و نگرانی وی از احتمال جلوگیری از رهاسازی پلنگ نر بوده است، گفت: این تصمیم شخصی معاون اداره کل و کتمان موضوع از طرف سایر افراد و عدم اعلام آن به معاونت ذی‌ربط یا دفتر بازرسی سازمان حفاظت محیط زیست اقدامی اشتباه بوده و سازمان به طور قطع و بی‌اغماض با اینگونه رفتارها مخالفت دارد و به هیچ وجه دستوری از سوی سازمان به استان‌ها در این زمینه‌ها صادر نمی‌شود.

وی افزود: بی‌توجهی افراد ذی‌ربط به ضوابط اداری از جمله عدم اطلاع به هنگام تلف شدن پلنگ با هر توجیهی که باشد، مراتب مطابق قوانین و ضوابط دستگاه‌های دولتی و سازمان‌ها در کمیته مربوطه مورد بررسی و مورد اقدام قرار می‌گیرد.

مدیرکل دفتر ارزیابی عملکرد و پاسخگویی به شکایات سازمان حفاظت محیط زیست خاطرنشان کرد: جدای از نحوه رسانه‌ای شدن این موضوع، محدودیت‌ها و ایراداتی که در فرآیند نگهداری و رهاسازی پلنگ ماده وجود داشته، تردیدی نیست که باید جنبه‌های مثبت آموزشی و علمی نگهداری و رهاسازی پلنگ به عنوان یک تجربه مهم که قبلا سابقه‌ای در کشور نداشته مد نظر قرار گیرد و شرایط برای تحقیقات و فعالیت‌های بعدی فراهم شود.

وی ادامه داد: آنچه در جریان رهاسازی هیرکان به دست آمد بی شک گران‌قیمت است. تجربیات دوران نگهداری و رفتارشناسی پلنگ و حفظ خصلت وحشی بودن آن همچنین پژوهش‌ها و تحقیقات کاربردی بعدی که می‌تواند بر پایه تجربیات فعلی صورت گیرد تنها برخی از دستاوردهای رهاسازی هیرکان در طبیعت است.

فرید با بیان اینکه طبق اظهارات افراد حاضر در محل، در سمت راست سر پلنگ تلف شده آثار پارگی وجود داشته که حاکی از درگیری پلنگ تلف شده با یک گونه قوی‌تر بوده است، اظهار کرد: بقایای میش شکار شده‌ای در معده پلنگ وجود داشته که نشان دهنده توانایی جانور در شکار طعمه بوده است.

وی با تاکید بر این موضوع که پلنگ رهاسازی شده به مدت ۳۵ روز - که زمان قابل توجهی به شمار می‌رود-  در طبیعت دوام آورده، موفق به شکار و تداوم زندگی خود شده و نهایتا توسط گونه رقیب و قوی‌تر و احتمالا به دلیل اختلاف بر سر قلمرو از بین رفته است، تصریح کرد: با مقایسه‌ای ساده بین این پروژه و پروژه احیای ببر که میلیاردها ریال هزینه از خرید تجهیزات تا ساخت محل نگهداری و غیره شد، نشان دهنده فاصله زیاد این دو پروژه است زیرا ببرها حتی به مرحله انتقال به سایت احداثی نیز نرسیدند.

 

مدیرکل دفتر ارزیابی عملکرد و پاسخگویی به شکایات سازمان حفاظت محیط زیست در خصوص شرایط پلنگ نر و رهاسازی یا عدم رهاسازی ورکان در طبیعت، گفت: روشن است که کمیته ارزیابی و رهاسازی گونه‌های شاخص و حائز اهمیت حیات وحش به ریاست معاونت محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست در مورد دومین پلنگ یعنی ورکان تصمیم گیری خواهد کرد.

وی با اشاره به سابقه نگهداری هیرکان و ورکان (دو توله پلنگ نر و ماده) در اداره کل حفاظت محیط زیست استان گلستان اظهارکرد: در مرداد ۹۳ دو قلاده توله پلنگ نر و ماده که جلوی درب اداره حفاظت محیط زیست کردکوی رها شده بودند به اداره کل حفاظت محیط زیست گلستان در گرگان منتقل شدند که البته این انتقال به دلیل وجود محدودیت‌ها و با توجه به ضرورت دسترسی و نظارت مستمر بر زندگی این توله پلنگ‌ها بود. گرچه در اداره کل نیز فضای چندان مناسبی برای نگهداری آنها وجود نداشت.

 

فرید با بیان اینکه آماده‌سازی مکان دیگر و انتقال توله پلنگ‌ها که بر آنها نام هیرکان و ورکان گذاشته شده بود، مشکلات و ملاحظات خود را داشت، اظهار کرد: اداره کل حفاظت محیط زیست گلستان از ابتدا بنا را بر عدم تحویل توله پلنگ‌ها به باغ وحش‌ها گذاشت و گزینه رهاسازی آن‌ها را با نصب ردیاب در نظر گرفت بنابراین با وجود مشکلات نگهداری، تلاش شد با نوع رژیم غذایی و عدم رویارویی با انسان، پلنگ‌ها را برای رهاسازی آماده کنند.

مدیرکل دفتر ارزیابی عملکرد و پاسخگویی به شکایات سازمان حفاظت محیط زیست افزود: مسئولیت نگهداری توله پلنگ‌ها در ابتدا به فردی به نام دکتر مسعود  شکیبا  سپس به سیاوش روشنیان به دلیل فعالیت‌های تجربی و سابقه همکاری وی در زمینه مراقبت و نگهداری حیات وحش با اداره کل و نیز به عنوان کارشناس اداره نظارت بر حیات وحش واگذار شد.

وی ادامه داد: طبق بررسی‌های انجام شده تغذیه دو قلاده پلنگ عمدتا از حیوانات وحشی آسیب دیده، تلف شده و شکار شده غیر مجاز بوده است و جهت نگهداری و تغذیه هیرکان و ورکان از مشاوره و تجربه افراد صاحب نظر استفاده شده بود.

 

فرید تاکید کرد: برای سازمان حفاظت محیط زیست، اصل رهاسازی گونه‌های حیات وحش به منظور بازگشت به طبیعت در مقایسه با گزینه تحویل حیات وحش به مراکز مجاز و جداسازی از چرخه طبیعت که به مرگ اکولوژیک آنها منتج می‌شود ارجحیت دارد و تحویل به باغ وحش‌ها آخرین گزینه است.

وی در ادامه گفت: در خصوص هیرکان و ورکان نیز از آنجا که آماده‌سازی فضای مناسب و نگهداری حیوان در مکان بزرگ‌تر در مدت زمان کوتاه فراهم نشد و معرفی به باغ وحش‌ها هم جزو برنامه‌های اداره کل نبود، بنابراین پس از هماهنگی‌های اولیه و نصب ردیاب ماهواره‌ای در تاریخ ۲ شهریورماه ۹۵ نسبت به رهاسازی توله پلنگ ماده به نام هیرکان در پارک ملی گلستان اقدام شد.

مدیرکل دفتر ارزیابی عملکرد و پاسخگویی به شکایات سازمان حفاظت محیط زیست در پایان گفت: این اتفاق در حالی رخ داد که گزینه واگذاری پلنگ‌ها به باغ وحش،راحت‌ترین گزینه برای محیط زیست گلستان بوده و موجب خلاصی اداره کل از زحمت و هزینه نگهدای آنها می‌شد بنابراین نگهداری از هیرکان و ورکان با هزینه و زحمت فراوان تحمل شد تا آینده توله پلنگ‌ها به هیچ وجه با اسارت در باغ وحش‌ها گره نخورد و نباید از این تلاش مجدانه که حدود دو سال به طول انجامید غافل شد.