مودیان در نظام امور مالیاتی چه حقوقی دارند؟

به گزارش خبرنگار گروه اقتصاد ،درقانون مالیات‌های مستقیم، همانگونه که برای مؤدیان مالیاتی، برخی تکالیف و وظایف پیش بینی شده، حقوقی را نیز برای آنان در نظر گرفته است. برخی از این حقوق به صورت عام بوده مانند حق رعایت انصاف و عدالت، حق داشتن وکیل یا نماینده قانونی، حق رازداری یا عدم افشای اطلاعات مالیاتی و .... 

برخی از حقوق نیز به صورت خاص در قانون مالیات‌ها برای مودیان در نظر گرفته شده است که در این قسمت از مجموعه دانستنی‌های مالیاتی به شرح این حقوق می‌پردازیم:

به علاوه مؤدیان مالیاتی می‌توانند در صورتی که به نحوی به انحاء، در اظهارنامه یا ترازنامه یا حساب سود و زیان تسلیمی از نظر محاسبه اشتباهی کرده باشند با ارائه اسناد و مدارم لازم ظرف یک ماه ازتاریخ انقضای مهلت تسلیم اظهارنامه، نسبت به رفع اشتباه اقدام نمایند.

به طورکلی فرآیند اخذ مالیات دارای سه مرحله شناسایی منابع، رسیدگی به پرونده مالیاتی و وصول مالیات می باشد که در هر مرحله، حقوقی برای مؤدیان پیش بینی شده است. اولین مرحله ازفرآیند اخذ مالیات، صدور دعوت نامه ارائه اسناد و مدارک برای مؤدی و ابلاغ آن به وی یا نماینده قانونی برای ارائه هر گروه اسناد و مدارک مثبته جهت تشخیص درآمد مشمول مالیات وتعیین مالیات می‌باشد.

بر اساس قانون اوراق مالیاتی باید به شخص مؤدی یا نماینده قانونی و با بستگان و مستخدمین وی ابلاغ گردد تا مؤدی نسبت به پرداخت مالیات و یا اعتراض به آن درمهلت قانونی اقدام نماید.

همچنین در صورت استعلام مؤدی ازنحوه تشخیص مالیات مأمور مالیاتی مکلف است جزئیات گزارشی را که مبنای صدور برگ تشخیص قرار گرفته به مؤدی اعلام نماید.

پس ازابلاغ برگ تشخیص به مؤدی، وی 30 روز مهلت دارد تا نسبت به پرداخت مالیات و یا اعتراض به مالیات تعیین شده اقدام نماید.

بر این اساس در صورتی که مؤدی نسبت به مالیات تعیین شده درمهلت قانونی، معترض باشد می‌تواند شخصا یا وکیل تام الاختیار وی به اداره امورمالیاتی مراجعه و با ارائه اسناد و مدارک کتباً تقاضای رسیدگی مجدد نماید. مسئول مربوطه پس ازبررسی اسناد و مدارک، می‌تواند مالیات تعیین شده را رد یا تعدیل نموده و یا اعتراض مؤدی را وارد ندانسته و پرونده را به هیئت حل اختلاف مالیاتی ارجاع نماید.

درصورتی که مؤدی ظرف 30 روزاز تاریخ ابلاغ برگ تشخیص مالیات، قبولی خود را نسبت به آن کتباً اعلام نماید و یا مالیات مورد مطالبه را پرداخت یا ترتیب پرداخت آن را بدهد و یا اختلاف موجود بین خود و اداره مالیاتی را رفع نماید، پرونده امر از لحاظ میزان درآمد مشمول مالیات مختومه تلقی می‌گردد و در مواردی که مؤدی ظرف 30 روز کتباً اعتراض ننماید و یا درمهلت مقرر به اداره امورمالیاتی مراجعه نکند، درآمد تعیین شده در برگ تشخیص مالیات قطعی است.

مؤدی مالیاتی می‌تواند درصورت پرداخت بدهی مالیات قطعی خود، درخواست مفاصا حساب مالیاتی کند. طبق قانون سازمان امور مالیاتی مکلف است حداکثر ظرف مدت 5 روز ازتاریخ وصول تقاضای مؤدی، مفاصا حساب مالیاتی تهیه و به مؤدی تسلیم کند.

اما درصورت اعتراض مؤدی به مالیات تعیین شده و رفع نشدن اختلافش با اداره امور مالیاتی و یا درصورت ابلاغ قانونی، پرونده به هیئت حل اختلاف مالیاتی ارجاع داده می‌شود.

وقت رسیدگی هیت حل اختلاف مالیاتی جهت حضور مؤدی یا نماینده قانوی وی، باید به آن‌ها ابلاغ شود.

مؤدی مالیاتی می‌تواند یک نفر نماینده از اتاق بازرگانی و صنایع ومعادن یا اتاق تعاون یا جامعه حسابداران رسمی یا مجامع حرفه‌ای یا تشکل‌های صنفی یا شورای شهر برای حضور در هیئت حل اختلاف مالیاتی انتخاب نماید.

پس از رسیدگی پرونده در هیئت حل اختلاف مالیاتی وصدور رأی، مؤدی می‌تواند رأی صادره را قبول یا با پرداخت میزان مالیات مورد قبول ظرف مدت 20 روز نسبت به مازاد مالیات کتبا اعتراض نماید که در این صورت پرونده به هیئت حل اختلاف تجدید نظر احاله خواهد شد. رأی صادره در هیئت تجدید نظر قطعی و لازم الاجراست ولی مؤدی در صورت اعتراض، می تواند به استناد ماده 251 ق. م. م ، ظرف مدت 30 روز از تاریخ ابلاغ رأی، تقاضای رسیدگی مجدد در شورای عالی مالیاتی نماید.

طبق قانون، مؤدی می تواند درمورد مالیات‌های قطعی که در مرجع دیگری قابل طرح نباشد و ادعای غیر عادلانه بودن مالیات را به استناد مدارک ودلایل کافی داشته باشد، شکایت و تقاضای تجدید نظر کند.

وزیر اقتصادی ودارایی می‌تواند پرونده را به هیئتی مرکب از سه نفر به انتخاب خود ارجاع نماید. رأی هیئت با اکثریت آرا قطعی و لازم الاجرا است.

 همچنین مؤدی می‌تواند درصورت اضافه پرداخت مالیات درخواست استرداد نماید. اداره امور مالیاتی موظف است در هر مورد که به علت اشتباه درمحاسبه، مالیات اضافی دریافت شده است و درمواردی که مالیات طبق مقررات این قانون قابل استرداد می باشد وجه قابل استرداد را از محل وصولی جاری ظرف یک ماه به مؤدی پرداخت کند. در صورت تأخیر در استرداد، مؤدی مستحق دریافت خسارتی به نرخ 1.5% درماه ازتاریخ دریافت تا زمان استرداد است، در صورتی که درخواست استرداد مؤدی از سوی اداره امورمالیاتی رد شود، مؤدی می تواند ظرف مدت 30 روز از تاریخ اعلام اداره مالیاتی ، از هیئت حل اختلاف مالیاتی درخواست رسیدگی کند.

مؤدی مالیاتی در صورت پرداخت علی الحساب بابت مالیات عملکرد هر سال مالی، قبل از سررسید مقرر در قانون مالیات‌های مستقیم، مستحق دریافت جایزه‌ای معادل یک درصد مبلغ پرداختی به ازای هر ماه تا سررسید مقرر خواهد بود که ازمالیات متعلق همان عملکرد کسر خواهد شد.

مؤدیانی که قادربه پرداخت بدهی مالیاتی خود اعم ازاصل و جریمه به طور یکجا نیستند می توانند درخواست تقسیط بدهی مالیاتی کنند.

همچنین تمام یا قسمتی ازجرائم مالیاتی بنای به درخواست مؤدی با توجه به دلایل ابرازی مبنی بر خارج از اختیار بودن عدم انجام تکالیف مقررو درنظر گرفتن سوابق مالیاتی وخوش حسابی مؤدی به تشخیص و موافقت سازمان امور مالیاتی قابل بخشوده شدن است.