تاریخ ریل راه آهن خاک می خورد/رها کردن صدها سند در اتاق مخروبه

به گزارش خبرنگار گروه جامعه ،راه آهن میرجاوه را برخی قدیمی‌ترین خط آهن کشور می‌دانند. خط آهنی که در اواخر دوره قاجار و سال‌ها پیش از راه آهن سراسری ایران احداث شده بود. خط آهنی که نقش نظامی برای کشور انگلیس داشت و با تاریخ سیاسی ایران، پاکستان و هند گره خورده است. بنا‌های این خط آهن در حالی می‌تواند در عرصه گردشگری مورد استفاده قرار گیرد و تاریخ این بخش راه آهن را روایت کند که بسیاری از آن‌ها ثبت ملی نشده اند و وضعیت مناسبی ندارد.

کامبیز مشتاق گوهری، مدیر کل میراث فرهنگی استان سیستان و بلوچستان در گفت و گو با  میزان می‌گوید: این بنا‌ها در مالکیت راه آهن است و برای مرمت آن با این نهاد گفت و گو شده است.

وی با اشاره به اینکه راه آهن میرجاوه دارای مجموعه‌ای از بناهاست می‌گوید: بنای ایستگاه راه آهن میرجاوه ثبت ملی شده، اما در فاصله میرجاوه تا زاهدان بنا‌ها و ایستگاه‌های دیگری مربوط به راه آهن وجود دارد. به جز ایستگاه ها، اتاق‌های آب گیری نیز در این بین وجود دارد و این خط راه آهن مجموعه‌ای از بنا‌ها را شامل می‌شود. این بنا‌ها متعلق به اواخر دوره قاجار هستند.

وی در توضیح وضعیت این بنا‌ها می‌گوید: با راه آهن برای مرمت این مجموعه بنا‌ها مذاکره کرده ایم. برخی از این بنا‌ها سست شدند و نگه داری از آن‌ها سخت است مگر آن‌ها را در یک مجموعه قابل استفاده و فعال در حوزه گردشگری ببینیم.

مشتاق گوهری با اشاره به ارزش تاریخی این خط آهن می‌گوید: خط آهن میرجاوه بخش مهمی از تاریخ راه آهن است. این خط آهن نقش نظامی داشته و پیش از راه آهن سراسری ایران کشیده شده است.

مدیر کل میراث فرهنگی استان سیستان و بلوچستان همچنین می‌گوید: ایستگاه راه آهن می‌تواند تبدیل به موزه راه آهن شود و بخشی از ادوات و واگن‌های این ریل در آن به نمایش گذاشته شود و کل مجموعه نیز به عنوان یک مجموعه گردشگری استفاده شود.

اما میرجاوه بناهای تاریخی دیگری نیز دارد که مجموعه این بنا‌ها می‌توان این شهر را تبدیل به مقصد گردشگری کند. مشتاق گوهری در این باره می‌گوید: ساختمان پست، گمرک و شهربانی میرجاوه تاریخی هستند و ثبت ملی شده اند. برخی از این بناهای مرمت شده اند و امیدواریم بناهای راه آهن نیز مرمت شوند.

راه آهن میرجاوه را برخی قدیمی‌ترین خط آهن کشور می‌دانند. این خط پیش از راه آهن سراسری کشور احداث شده است. محمد محسنیان، باستان شناس و پژوهشگر تاریخ راه آهن با استناد به کتاب تاریخ جامع راه آهن ایران درباره خط میرجاوه می‌گوید: راه آهن زاهدان را می‌توان ادامه راه آهن هندوستان داشت. این خط در سالهای ۱۹۱۹ میلادی، در اواخر جنگ جهانی اول احداث شد و کاربرد نظامی داشت. این خط بین هند و ایران کالا جا به جا می‌کرد و انگلیسی‌ها قصد ادامه آن را تا مشهد داشتند که مورد موافقت مقامات ایرانی قرار نگرفت. 

وی با اشاره به تعطیلی چند ساله این خط می‌گوید: همزمان با جنگ جهانی دوم، انگلیسی ها دوباره از این خط بهره برداری کردند. پس از تشکیل کشور پاکستان از حجم استفاده این خط کاشته شد و مدت‌ها قطارهای پاکستانی تا زاهدان رفت و آمد داشتند تا در سال ۱۳۳۷ با موافقت نامه‌ای خط آهن از سر مرز ایران و پاکستان تا زاهدان تحویل دولت ایران شد.

محسنیان درباره ویژگی‌های این خط آهن می‌گوید: راه آهن زاهدان در ابتدا قرار بود به طور موقتی مورد بهره برداری قرار گیرد و زیر ساخت مناسبی برای خط آهن ایجاد نشده بود تا جایی که در فصل بارندگی، عبور و مرور قطار‌ها به دلیل آب گرفتگی ریل با مشکل مواجه می‌شد. 

وی درباره ایستگاه‌های این خط آهن می‌گوید: طول این خط در ایران نزدیک به ۹۲ کیلومتر بود و بین میرجاوه و زاهدان شش ایستگاه قرار داشت. به ترتیب از «میرجاوه»، ایستگاه‌های «بوک»، «خان محمد شاه»، «کجارود»، «لار» و در آخر «زاهدان» قرار دارد.

مرور تاریخ راه آهن ایران به دلیل پیوستگی تاریخ راه آهن با تاریخ اجتماعی و سیاسی ایران شاخه تازه‌ای از گردشگری است که می‌توان خط آهن ارزشمند میرجاوه را نیز در این عرصه فعال کرد و ضمن مرمت و نگهداری بناهای تاریخی آن، جذب گردشگر در استان سیستان و بلوچستان را رونق بخشید.

انتهای پیام/