فرآیند وصول مالیات چگونه است؟

به گزارش خبرنگار گروه اقتصاد ، عدم آگاهی مؤدیان از فرآیند وصول مالیات، در بسیاری از موارد موجب محرومیت آنان ازتسهیلات قانونی و معافیت‌های مالیاتی و نیز تعلق جریمه‌های متعدد را فراهم می کند. بر این اساس، ارتقای آگاهی مؤدیان از فرآیند وصول مالیات می‌تواند کمک شایانی برای عمل به تکالیف قانونی می‌کند.

وصول مالیات با صدور و ابلاغ برگ قطعی مالیات به مؤدی آغاز شده و در ادامه مؤدی با مراجعه به واحد مالیاتی نسبت به پرداخت یا ترتیب پرداخت بدهی خود اقدام می‌کند.

دراین شرایط چنانچه بدهی‌های مالیاتی مؤدی تسویه شود، عملیات وصول مالیات پایان می‌پذیرد. اما در غیر این صورت مطالبه مالیات به اداره وصول واجرا محول حواهد شد. 

مطابق ماده 210 قانون مالیات‌های مستقیم هر گاه مؤدی  مالیات قطعی شده خود را در مهلت مقرر 10 روزه ازتاریخ ابلاغ برگ قطعی  پرداخت ننماید، دریافت مالیات به مرحله عملیات اجرایی وارد می‌شود.

این مرحله با صدور برگ اجرایی آغاز شده و این برگ که حاوی اطلاعاتی از قبیل نوع و مبلغ مالیات، مدارک تشخیص قطعی بدهی، سال عملکرد، مبالغ پرداخت شده قبلی و جرائم متعلق است به  مؤدی  ابلاغ می‌شود. در این مرحله مجددا از سوی اداره وصول واجرا فرصتی برای پرداخت یا ترتیب پرداخت تعیین شده واگر توافقات در مهلت مقرر به انجام برسد، بدهی مالیاتی مؤدی  تسویه و عملیات اخذ مالیات خاتمه می‌یابد. در غیر این صورت عملیات اجرایی وارد مرحله جدید می‌شود.

هر گاه مؤدی پس از ابلاغ برگ اجرایی ظرف یک  ماه، مالیات مورد مطالبه را کلاّ پرداخت نکند و یا نسبت به ترتیب پرداخت آن اقدام ننماید، توقیف اموال مؤدی  به میزان بدهی وی که شامل اصل و جرائم متعلق پس از کسر پرداخت های  قبلی به اضافه 10 درصد بدهی و با اولویت اموال نقد ونقد شوندگی سایر دارایی‌های مؤدی  به مورد اجرا گذاشته می شود، ‌بدین صورت که ابتدا از اموال نقدی و منقول وی توقیف شده واگر اموال منقول مؤدی  تکافوی بدهی او را ننماید و یا به اموال منقول وی دسترسی نباشد  از اموال غیر منقول ومطالبات مؤدی  توقیف شده و با فروش اموال توقیفی از طریق مزایده و انتشار آگهی توسط مسئول اجرائیات اداره امول مالیاتی، بدهی مؤدی  و هزینه‌های مربوط تسویه می‌گردد.

همچنین درصورتی که اموال مؤدی  طی عملیات اجرایی متوقف شده باشد و وی تا ده روز از تاریخ  توقیف اموال نسبت به پرداخت و یا تقسیط تمام  بدهی به اضافه 10 درصد آن و هزینه های متعلقه اقدام نماید، از اموال خود رفع توقیف خواهد نمود و اگر سازمان امور مالیاتی قصد فروش اموال توقیفی را داشته باشد و مؤدی درخواست نماید، در شرایط مساوی، اولویت خرید اموال توقیفی با مؤدی می باشد.

ضمناً برای ارزش گذاری اموال توقیفی از کارشناسان ذی صلاح استفاده می‌شود و در این خصوص، ارزیابی توسط کارشناسان ارزیاب اداره امورمالیاتی صورت گرفته و چنانچه مؤدی نسبت به ارزیابی مذکور اعتراضی داشته باشد می‌‌تواند ظرف 10 روز از تاریخ ابلاغ، کتباَ با تودیع حق الزمه ارزیابی طبق مقررات مربوطه، تقاضای ارزیابی توسط کارشناس رسمی دادگستری را نماید مشروط بر اینکه گزارش کارشناس مربوطه ظرف 15 روز از تاریخ تقاضای مؤدی تهیه و به اداره امورمالیاتی ارائه گردد.

ضمناً در مورد فروش اموال غیر منقول در صورتی که مالک از امضای سند استنکاف نماید مسئول اجرائیات به استناد مدارک مربوطه از اداره ثبت تقاضای انتقال ملک را نموده و اداره مذکور مکلف به اجرای آن می‌باشد. 

درحین عملیات اجرایی، توقیف اموال ذیل بر اساس قانون مالیات‌های مستقیم ممنوع است:

- دو سوم حقوق حقوق بگیران و سه چهارم حقوق بازنشستگی ووظیفه

- لباس واشیاء ولوازم درحد حوائج ضروری

- آذوقه موجود و نفقه اشخاص واجب النفقه

- ابزار و آلات کشاورزی و صنعتی و وسایل کسب برای تأمین حداقل معاش

- محل سکونت درحد متعارف 

توقیف واحدهای تولیدی اعم از کشاورزی وصنعتی در مدت عملیات اجرایی نباید موجب تعطیلی واحد تولیدی گردد.

 لازم به ذکر است که عملیات اجرایی با همکاری و پشتیبانی دادستانی انتظامی در خصوص ممنوع الخروجی مؤدی انجام می‌شود که این ممنوع الخروجی ناشی از عدم پرداخت بدهی‌ها و جرائم مالیاتی مودیان می باشد و از ابتدای سال 95 مطابق ماده 202 قانون مالیات‌های مستقیم از خروج بدهکاران مالیاتی که میزان بدهی قطعی آنها برای اشخاص حقوقی تولیدی دارای پروانه بهره برداری از مراجع قانونی ذی ربط از بیست درصد سرمایه ثبت شده و یا مبلغ پنج میلیارد ریال، سایر اشخاص حقوقی و اشخاص حقیقی تولیدی از ده درصد سرمایه ثبت شده و یا دو میلیارد ریال و سایر اشخاص حقیقی از یک صد میلیون ریال بیشتر است از کشور جلوگیری می‌شود مگر در مورد اشخاص عازم سفرواجب با درخواست و تأیید مراجع ذی ربط اعزام کننده مبنی بر میسور نبودن پرداخت بدهی مالیاتی مربوط، آن هم با اخذ تضمین لازم.

ضمنا در صورتی که در مراحل عملیات اجرایی، مؤدی نسبت به آن اعتراضی داشته باشد، مرجع رسیدگی به این گونه شکایات که ناشی از اقدامات اجرایی است ، هیئت حل اختلاف مالیاتی موضوع ماده 216 قانون مالیات‌های مستقیم می‌باشد و این هیئت موظف است به شکایات مزبور به فوریت و خارج از نوبت رسیدگی و رأی صادر نماید. رأی صادره از طرف هیئت مذکور در این خصوص قطعی و لازم الاجرا است.