زیروبم سردردهای تنشی

دکتر سمیه باقی‌زاده  می‌گوید: سردرد‌های تنشی در میان زنان شیوع بیشتری دارد که معمولاً به‌صورت درد فشارنده و کمی مبهم، دو طرفه و باشدت کم تا متوسط احساس می‌شود. این نوع سردرد می‌تواند به چشم‌ها یا به ناحیه پس سر و گردن نیز منتشر شود. گاهی افراد درد را به صورت فشار نواری دور سر یا حالت انفجاری در سر یا قرار گرفتن سر لای منگنه توصیف می‌کنند.

این متخصص بیماری‌های مغز و اعصاب می‌افزاید: این نوع سردرد به دو صورت دوره‌ای و مزمن بروز می‌کند. منظور از سردرد دوره ای، سردردی است که کمتر از نیمی از روزهای ماه نمایان می‌شود. اما اگر بیش از ۱۵ روز در ماه سردرد ادامه داشته باشد، سردرد مزمن تلقی می‌شود. وی در مقایسه سردرد تنشی و میگرنی می‌گوید: حملات سردرد‌های تنشی در مقایسه با میگرن معمولاً خفیف تر هستند. همچنین سردرد تنشی معمولاً با فعالیت فیزیکی مثل حرکات سر و… تشدید نمی‌شود در حالی‌که فرد مبتلا به میگرن، در طی حملات سردرد برای جلوگیری از تشدید درد، معمولاً به بی‌حرکتی تمایل خواهد داشت. اگرچه بسیاری از محرک‌های سردرد‌های میگرنی و تنشی مشابهند، اما تغییرات آب و هوا، دوران قاعدگی، گرسنگی و نوشیدنی‌های الکلی معمولاً فقط محرک سردرد‌های میگرنی هستند. نکته مهم دیگرمسأله همراهی این دو نوع سردرد است. برخی افراد مبتلا به سردردهای ترکیبی هستند، بدین معنا که هم سردردهای میگرنی را تجربه می‌کنند و هم سردردهایی با ماهیت تنشی.

دکتر باقی‌زاده در مورد علت سردرد تنشی می‌گوید: با وجود اینکه سردردهای تنشی بسیار شایع هستند هنوز علت اصلی ایجاد آنها به‌طور کامل شناخته نشده است اما عوامل متعددی به‌عنوان محرک‌های شروع سردرد شناخته شده‌اند که از میان آنها می‌توان به استرس، اختلال در بهداشت خواب (خواب نامنظم و کم یا زیاد)، خوردن و نوشیدن زیاد، اضطراب، افسردگی،خستگیچشمی، فرم نامناسب بدنی هنگام نشستن، ایستادن و راه رفتن اشاره کرد.

وی با تأکید بر اینکه استرس‌ها مهمترین عامل آغاز کننده و تشدید کننده سردرد‌های تنشی هستند،‌ تصریح می‌کند: گاهی منشأ اصلی استرس برای بیمار و پزشک کاملاً مشخص است، مثل استرس ناشی از مشکلات خانوادگی، تغییر محل کار یا زندگی، از دست دادن یکی از نزدیکان، آمادگی برای امتحانات، داشتن شخصیت ایده‌آل گرا، مسافرت، از دست دادن شغل. اما گاهی به دلیل مزمن و طولانی شدن مشکل، منشأ استرس اولیه حتی برای خود فرد بیمار نیز قابل شناسایی نیست. همان طور که در ادامه تأکید خواهد شد، اغلب مشاوره، در شناختن این استرس‌های مخفی و غلبه بر آنها کمک کننده است. به گفته این متخصص بیماری‌های مغز و اعصاب، سردرد‌های تنشی بویژه وقتی به‌صورت مزمن دربیاید، منجر به افت عملکرد فرد در محیط کار و خانواده شده ضمن تشدید استرس‌ها و حالات اضطرابی و افسردگی، باعث افت راندمان کاری و بازده اقتصادی فرد می‌شود.

او در خصوص روش‌های تشخیص و درمان می‌گوید: در بیشتر مواقع پزشک با شنیدن ویژگی‌های سردرد بیمار و با انجام معاینات لازم و مرتبط، علت سردرد را مشخص می‌کند و معمولاً نیازی به انجام تست‌های آزمایشگاهی و نوار مغزی یا تصویربرداری مغزی نخواهد بود. البته گاهی به دلیل وجود برخی علائم هشدار، بررسی‌های بیشتر بویژه انجام تصویر برداری مغزی لازم می‌شود.

درمان این نوع سردرد شامل روش‌های دارویی و غیر دارویی است که معمولاً همیشه باید در کنار هم و به موازات هم انجام شود تا بهترین نتیجه درمانی گرفته شود. از میان اقدامات درمانی غیر دارویی می‌توان به کنترل استرس، آموزش روش‌های relaxation، مشاوره، بیوفیدبک و خودمراقبتی اشاره کرد.

برای درمان علامتی سردرد می‌توان از مسکن هایی که بدون نسخه پزشک از داروخانه قابل تهیه است استفاده کرد ولی حتماً قبل از مصرف این داروها که شامل استامینوفن، ایبوپروفن، آسپرین، ناپروکسن و دیکلوفناک هستند باید با پزشک مشورت کرد. البته به یاد داشته باشید که فقط در مواقع لزوم(سردرد شدید) و با حداقل دوز مؤثر این داروها را مصرف کنید. مصرف زیاد داروهای ضد درد و مسکن می‌تواند منجر به عارضه مهم «سردرد ناشی از دارو» شود.

این متخصص توصیه می‌کند: از مصرف داروهایی که منجر به عادت می‌شود، مثل مسکن‌های حاوی کدئین و یا داروهای بنزودیازپینی (دیازپام، کلونازپام، آلپرازولام، لورازپام، کلرودیازپوکساید) اجتناب کرده و هنگام سردرد، سعی کنید دست از کار کشیده و کمی استراحت کنید. در این شرایط ماساژ ناحیه گردن و شانه‌ها و همچنین دوش آب گرم یا استفاده از کمپرس گرم یا سرد روی ناحیه دردناک سر و گردن می‌تواند در کاهش درد مؤثر باشد.

او با تأکید بر تغذیه سالم و انجام ورزش منظم می‌گوید: در صورت بهبود نیافتن درد با روش‌های ذکر شده یا در صورت وجود تب، استفراغ، اختلال بینایی و سایر علائم هشدار سردرد با پزشک خود مشورت کنید.

دکتر باقی‌زاده در خاتمه تصریح می‌کند: صبحانه نخوردن، سیگار کشیدن یا در معرض دود سیگار قرار گرفتن، مصرف غذاهای حاوی نیترات مثل انواع گوشت‌های فرآوری شده و غذاهای حاوی سوسیس و کالباس، مصرف بیش از حد مسکن‌ها و داروهای بدون تجویز پزشک می‌تواند این درد را افزایش دهد.