مرمت تاج کیانی فتحعلی‌شاه/سفال‌های نخودی شهر سوخته بومی هستند

به گزارش گروه جامعه ،یاسین صدقی کارشناس ارشد باستان‌شناسی، در نشست علمی «دوازدهمین همایش دوسالانه حفاظت و مرمت اشیای تاریخی‌فرهنگی و تزیینات وابسته به معماری»  به ارائه گوشه‌ای از مقاله «مطالعه ساختارشناختی سفال نخودی شهر سوخته به‌روش پتروگرافی و xrpd» پرداخت و گفت:سفال بیشترین و فراوان‌ترین داده فرهنگی‌تاریخی است که در اکثر محوطه‌های باستانی جنوب شرق ازجمله در شهر سوخته به‌دست آمده است.

این باستان‌شناس، با اشاره به اینکه سفال از اهمیت بالایی در مطالعات باستان‌شناختی برخوردار است افزود: «سفال تنها شیء باستانی است که طی هزاران سال بدون تغییرات عمیق به‌دست ما می‌رسد.»

به گزارش میراث فرهنگی،صدقی با بیان این‌که باستان‌شناسان بر این باورند که بیشتر سفال‌های به‌دست‌آمده در شهر سوخته و در کارگاه‌های محوطه‌های اقماری آن ساخته شده‌اند، گفت: «برای سنجش این فرضیه، پژوهش حاضر براساس مطالعات آزمایشگاهی ــ همچون مطالعه مقاطع نازک پتروگرافی با استفاده از میکروسکوپ پلاریزان (OPM) و پراش پرتو ایکس به‌روش پودری (XRPD) ــ بر روی سه نمونه از سفال‌های نخودی شهر سوخته به‌دست‌آمده از گور شماره 8525 NFB انجام شد.

به‌گفته وی، براساس نتایج آزمایش‌های موجود و تطبیق آن با زمین‌شناسی منطقه موردمطالعه، مشخص شد که سفال‌های نخودی این محوطه بومی هستند.

ویاظهار کرد:همچنین براساس مطالعه ساختارشناختی و وجود دانه‌های کلسیت، می‌توان برای این نمونه‌ها دمای پخت 800 درجه سانتی‌گراد و برای نمونه‌های دیگر دمای حدود 900 درجه سانتی‌گراد را پیشنهاد داد.

میترا اعتضادی، کارشناس رسمی دادگستری اشیای عتیقه و احجار کریمه با درجه یکِ هنری، دیگر سخنران این نشست به ارائه مقاله خود با عنوان «تأکید بر روش‌ها و محاسبات فیزیک‌مکانیک نسبت به روش‌های تجزیه‌گر سنجشی دستگاهی در درمان و مرمت آثار تاریخی، تاج کیانی فتحعلی‌شاه قاجار» پرداخت.

وی گفت: «تاج کیانی متعلق به فتحعلی‌شاه قاجار با ترکیبات آلی و معدنی در ساختار بافت مخمل، ابریشم، ماهوت و مروارید و کانی‌های گوناگون مانند طلا، زمرد، یاقوت، لعل و الماس در گذر زمان دچار آسیب‌های پیدا و پنهان شیمیایی، فیزیکی، مکانیکی و زیستی در بخش‌های گوناگون اثر شده بود که در فرایندهای آلودگی کلی، خشکی الیاف، کرنش بدنه و حمله ریزساختواره‌ها نمود یافته بود.»روش درمان این اثر چندساختاری بر مبنای محاسبه میزان کرنش بدنه برای نگه‌داری جقه انتخاب شد که به جابه‌جایی ساختار درونی نگه‌دارنده بیدزده بدنه به‌همراه بازگرداندن حس مقتدرانه و ارگونومی ناشی از انعطاف‌پذیری درونی تاج انجامید.

محمدامین امامی، استادیار دانشگاه هنر اصفهان، دیگر سخنران این نشست به بیان مطالبی درخصوص «کاربرد میکروسکوپ نوری و الکترونی در تحلیل فرایند تخریب شیشه‌های باستانی» پرداخت و افزود:شیشه‌های باستانی، به‌عنوان یکی از یافته‌های سایت‌های باستان‌شناسی، نمادی ارزشمند از فرهنگ و هنر است که میزان توانمندی و آگاهی نیاکان ما را از شناخت مواد اولیه و کار با کوره‌ها و کارگاه‌های شیشه‌گری در اختیارمان قرار می‌دهد.

وی گفت:در این پژوهش، با بررسی تعدادی از شیشه‌های مکشوفه از شهر استخر که متعلق به دوران صدر اسلام است، به شناخت و تحلیل آسیب‌های سطحی این آثار ــ نظیر هوازدگی، قوس‌وقزحی شدن و... ــ با دو روش میکروسکوپ نوری و میکروسکوپ الکترونی روبشی پرداخته شده است.

مطالعه و بررسی فرسودگی‌های زیستی و بیولوژیک صورت‌گرفته بر روی اسناد و کتاب‌های مرکز اسناد و کتابخانه پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری عنوان سخنرانی پرستو عرفان‌منش کارشناس ارشد پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی‌فرهنگی بود.

او گفت: «اهمیت اسناد و مدارک تاریخی در تبیین زوایای مبهم حیات اجتماعی و سیاسی یک ملت به‌عنوان دست‌مایه اصیل عرصه‌های تحقیق بر هیچ‌کس پوشیده نیست.»

او افزود: «ازاین‌رو، پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی‌فرهنگی، با توجه به مطالعات گسترده سالیان گذشته بر روی مرکز اسناد پژوهشگاه میراث‌فرهنگی، توانسته است به نتایج تأمل‌برانگیزی دست یابد.»

اعظم سهیلی‌پور، کارشناس ارشد حفاظت و مرمت، دیگر سخنران این نشست بود که مقاله خود را با عنوان «بررسی PH نانوذرات استخراج‌شده از کتیرا برای استحکام‌بخشی به اسناد کاغذی تاریخی» ارائه داد.

وی گفت: «طی فرایند ساخت، کاغذ ماشینی با استفاده از خمیر چوب تولید شده است که ماهیتاً اسیدی است و در معرض عوامل نامناسب، زرد و ترد و شکننده شده است.برای جلوگیری از فرسایش بیشتر و نابودی این نوع کاغذها به‌نظر رسید تیمار نانوذرات کتیرا می‌تواند باعث استحکام‌بخشی به اسناد کاغذی تاریخی شود.

سهیلی‌پور هدف از این پژوهش را ارزیابی نانوذرات صمغ کتیرا به‌عنوان استحکام‌بخش برای بازگرداندن قوای مکانیکی به اسناد کاغذی عنوان کرد.

دوازدهمین همایش دوسالانه حفاظت و مرمت اشیای فرهنگی‌تاریخی و تزیینات وابسته به معماری، در قالب 4 نشست و ارائه 20 مقاله به‌مدت دو روز، به‌همت پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار فرهنگی‌تاریخی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری در موزه ملی ایران درحال برگزاری است.

انتهای پیام/