هنر باید بوی ابدیت بدهد/ نباید عده قلیلی از افراد فاسد در جامعه تبدیل به الگو شوند

وی در ادامه اولین قدم انسان در مسیر هنرمند شدن را شناخت خود عنوان کرد و بیان داشت: اولین قدم در هنرمند شدن این است که انسانِ هنرمند، خود را بشناسد تا بعد بتواند خوابیده‌ها و افراد ساکن را بیدار و پویا کند. هنرمند باید خود را بشناسد که موجودی ابدی است، چرا که دین می‌گوید شما تنها یک دشمن دارید و آن مرگ است که در مصاف با آن پیروز هستید و شما مرگ را می‌میرانید نه اینکه بمیرید.

استاد برجسته حوزه تأکید کرد: بهترین هنر آن است که هنرمند ابتدا خود را بشناسد چرا که اگر خود را نشناسد هنری نخواهد داشت، هنر باید بوی ابدیت بدهد و نشان دهد که انسان ثابت است و نه ساکن! اگر چنین ایمانی در هنرمند بود فکر ابدی و خروجی ابدی نیز خواهد داشت.

وی ادامه داد: دو غده در تفکر غرب وجود دارد؛ یکی انکار معاد و دیگری انکار تجرد روح، غرب انسان را موجودی می‌داند که با مرگ تمام می‌شود و می‌پوسد و معتقد است غیر از این آسمان و زمین خبری نیست و لذا تمام تولیدات غرب از جمله هنر و سینمای آن معطوف به این دو منظر است. ریشه تمام مشکلات در تفکر غرب این است که دنیا را همین چند روز می‌بیند و نمی‌فهمد اعمال انسان همواره همراه اوست و نتایج و آثار آن‌ها به خود او برخواهد گشت.

آیت الله جوادی آملی خاطرنشان کرد: هنر غرب بالاتر از خیال را نمی‌شناسد و تنها بین حس و خیال حرکت می‌کند در حالی که هنر دینی از خیال به وحی می‌رسد و رهاورد ملکوت را در می‌یابد.

وی در ادامه سخنان خود اظهار داشت: حضرت امیر(ع) می‌فرماید ارزش هر انسان به هنر اوست! لذا طبق فرمایش حضرت ارزش هر کس به هنر اوست و نباید خود را مزدور و وابسته به این گروه یا آن گروه کند؛ هنرمند اگر خود را بشناسد می‌فهمد نباید به کسی وابسته و یا مزدور کسی باشد، هنرمند وابسته، هنرمند نیست بلکه کاسب است.

این مفسر قرآن کریم ابراز داشت: لذت از زیبایی در ذات و فطرت انسان نهادینه شده است و از این حیث هنرمند کار آسانی در پیش دارد و تنها کافی است انسان را متوجه فطرت خود کند، هنرمند باید معقول را متخیل و متخیل را محسوس کند تا در نتیجه هنر او، مخاطب عاقل شود و نه خیّال.

آیت الله جوادی آملی ادامه داد: هنری که تنها در محدوده حس به خیال و خیال به حس حرکت می‌کند تنها خیال می‌پروراند، در حالی که هنرمند باید متخیله قوی داشته باشد و متخیله خود را پرورش دهد.

وی در تبیین تفاوت وهم، خیال و متخیله تصریح کرد: بین وهم، خیال و متخیله فرق است؛ ما یک وهم داریم که مسئول درک معانی جزئی است و یک خیال داریم که مسئول بایگانی صور است، اما در کنار آن‌ها یک قوه متخیله هم داریم که اگر ضعیف باشد انسان توان ابداع نخواهد داشت، اما اگر قوه متخیله قوی باشد آنگاه معانی جزئی وهم و صور بایگانی شده در خیال را دوخت و دوز می‌کند، آن‌ها را به هم پیوند و ربط می‌دهد و مفهوم جدید ابداع و ارائه می‌کند لذا هنرمند باید عاقله قوی و متخیله فعال داشته باشد.

این مرجع تقلید افزود: گرچه کار هنرمند در گرو متخیله قوی است اما سرمایه آن را باید از معقولات تأمین کند، هنرمند باید سرمایه و مایه اثر هنری خود را از عقل بگیرد چراکه متخیله هرچند قوی، بدون سرمایه عقل کاری پیش نخواهد برد.

وی درباره تأثیرگذاری سینما نسبت به سایر رسانه‌ها اظهار داشت: در هر عصری ابزار مختلفی جهت انتقال معارف و حقایق الهی در اختیار بشر بوده است، الان ابزار سینما بهترین راه برای جذب مخاطبان و تبلیغ معارف الهی است و ذائقه مردم نیز این را می‌پذیرد، چرا که سینما تمام ابعاد و وجوه ادراکی انسان را تأمین می‌کند و اگر خود هنرمندان به آنچه می‌گویند باور داشته باشند این طعم به ذائقه بیننده منتقل خواهد شد و تأثیر بیشتری خواهد گذاشت.

آیت الله العظمی جوادی آملی رسالت هنر را مورد اشاره قرار داد و بیان داشت: اگر بخواهیم هنری داشته باشیم باید از عاقله به متخیله و از متخیله به حس حرکت کنیم تا هنر معقول تولید شود که همه جهات ادراکی انسان را تأمین کند و بشر بفهمد یک گمشده‌ای دارد و این حداقل تأثیر هنر معقول در جامعه است.

وی افزود: هنر باید انسانیت، کرامت و وجه مشترک انسان با فرشتگان را نشان دهد؛ دنیا تشنه این معارف است.

استاد سطوح عالی حوزه در ادامه توصیه کرد: مناسب است در کنار سایر برنامه‌های خود جلسات قرآنی داشته باشید تا برای شما مشخص شود انسان از منظر قرآن چگونه موجودی است و چه جایگاهی در هستی دارد.

وی با اشاره به موضوع الگوسازی فرهنگی اظهار داشت: برخی تنها نقاط منفی را می‌بینند در حالی که ما خوبان جامعه را ببینم و از آن‌ها الگو سازی کنیم؛ شهدا و جانبازان را به جامعه معرفی کنیم، این‌ها الگوی ما هستند، این کشور را این‌ها زنده کرده‌اند، بنابراین هرگز نباید اجازه بدهیم عده قلیلی از افراد فاسد در جامعه تبدیل به الگو و شاخص شوند و در این راه بحمدالله دست شما پر است، وصیت نامه شهداء نیز می‌تواند در این مسیر کمک و آموزنده باشد.