سازمان پزشكی قانونی كشور مرجع صدور مجوزهای قانونی سقط جنین درمانی است

به گزارش گروه حقوقی و قضایی به نقل از اداره کل روابط عمومی و امور بین الملل سازمان پزشکی قانونی کشور، دكتر آسیه جعفری كارشناس امور معاینات بالینی سازمان پزشكی قانونی كشور گفت: سازمان پزشكی قانونی كشور مرجع رسیدگی به درخواست و صدور مجوزهای قانونی سقط جنین درمانی است.

وی افزود:  بر همین اساس در سال 1392 فهرست مصادیق قطعی سقط درمانی برای مراكز پزشكی قانونی استان ها ارسال شد كه استان ها مطابق آن مجوزهای سقط را صادر می كنند. در موارد خارج از این فهرست نیز اگر موضوع حرج مادر به اثبات برسد امكان صدور مجوز سقط جنین درمانی وجود دارد.

ارتقای سطح آگاهی؛ علت افزایش مراجعات

دكتر آسیه جعفری با اشاره به افزایش مراجعین سقط درمانی و افزایش مجوزهای صادر شده اظهار داشت: متقاضیان سقط درمانی برای دریافت مجوز به مراكز پزشكی قانونی استان ها مراجعه می كنند كه در سال های اخیر شاهد افزایش این تعداد بر اساس آمارهای موجود بوده ایم.

وی ادامه داد: این افزایش متقاضیان عمدتا به دلیل افزایش اطلاع رسانی و بالا رفتن سطح آگاهی مردم از راهكارهای قانونی سقط جنین درمانی است كه مطابق آنچه در قانون ذكر شده انجام می شود. مجوز سقط درمانی تنها در صورت داشتن شرایط خاص برای مادر باردار صادر می شود كه مهم ترین آن
سن بارداری كمتر از 19 هفته است.

بر اساس آمارهای موجود در سازمان پزشكی قانونی كشور آمار مراجعین و تعداد مجوزهای صادر شده با افزایش مواجه بوده به نحوی كه در شش ماهه امسال پنج هزار و 720 نفر برای دریافت مجوز سقط درمانی به مراكز پزشكی قانونی مراجعه كردند كه برای چهار هزار و 19 نفر از آنان مجوز صادر شد.

آمار مراجعین سقط درمانی در نیمه نخست امسال(1395) نسبت به مدت مشابه سال قبل با رشد 17.9 درصدی و تعداد مجوزهای صادر شده 14.3 درصد رشد داشته است.

هر ناهنجاری منجر به صدور مجوز نمی شود

این كارشناس پزشكی قانونی تصریح كرد: علاوه بر سن بارداری باید وجود ناهنجاری در جنین كه بعد از تولد موجب حرج مادر شود و یا بیماری مادر به نحوی كه ادامه بارداری برای او خطر جانی به همراه داشته باشد توسط سه پزشك متخصص به تأیید برسد تا پزشكی قانونی نسبت به صدور مجوز اقدام كند بنابراین،  این تصور كه تمام ناهنجاری‌های موجود در جنین و یا هر بیماری مادر به صدور مجوز سقط می انجامد تصوری كاملا نادرست است زیرا تنها ناهنجاری‌های جنینی كه موجب حرج مادر شود و یا بیماری‌هایی كه  در صورت ادامه بارداری برای مادر خطر جانی به همراه داشته باشد به صدور مجوز منجر خواهد شد.

به گفته وی به دلیل اهمیت زمان در رسیدگی به پرونده های سقط درمانی، پزشكی قانونی تلاش كرده در كوتاه ترین زمان ممكن این پرونده ها را بررسی و نتیجه را اعلام كند. مراحل صدور مجوز سقط درمانی در پزشكی قانونی در صورت تكمیل بودن مدارك بسیار تسهیل شده و این پرونده  ها بدون نیاز به معرفی نامه مرجع قضایی و در موارد خاص حتی در ساعات كشیك قابل بررسی  است.

با توجه به اهمیت موضوع سقط درمانی و وجود برخی ابهامات و سئوالات در این زمینه، در ادامه به روند بررسی پرونده های سقط‌ جنین درمانی، مدارك مورد نیاز، شرایط صدور و چگونگی ارائه این مجوز در پزشكی قانونی اشاره می شود:

مراجعه به اداره پزشكی قانونی مركز استان

برای دریافت مجوز سقط درمانی فرد متقاضی (مادر باردار) می تواند بدون داشتن معرفی نامه مراجع قضایی و صرفا با ارائه مدارك هویتی معتبر و كلیه مدارك بالینی به مركز پزشكی قانونی استان مراجعه كند چرا كه این مجوز تنها در اداره پزشكی قانونی مراكز استان‌ها صادر می شود و بر خلاف سایر معاینات و خدمات پزشكی قانونی در هر مركزی قابل ارائه نیست.

پركردن فرم درخواست سقط جنین درمانی توسط مادر

مادر باردار پس از مراجعه به اداره پزشكی قانونی مركز استان فرم درخواست سقط جنین درمانی را از پذیرش دریافت و نسبت به تكمیل آن اقدام می كند. برای دریافت مجوز سقط درمانی حضور پدر ضرورتی ندارد و مادر با ارائه مدارك و گزارش آزمایش‌های مربوطه می تواند بدون حضور همسر خود برای اخذ مجوز سقط جنین درمانی به پزشكی قانونی مركز استان مراجعه كند. در صورتی كه مادر باردار قدرت تصمیم‌گیری نداشته (مثلا عقب‌مانده ذهنی باشد) و دارای قیم قانونی باشد فرم درخواست سقط جنین توسط قیم وی تكمیل می شود. در غیر این صورت باید از مرجع قضایی معرفی نامه داشته باشد.

دریافت مدارك مربوط به سن بارداری، ناهنجاری‌های جنین یا بیماری مادر

پس از تكمیل فرم درخواست سقط، مادر باردار باید تمامی مدارك شامل سونوگرافی‌های نشان دهنده سن بارداری و مدارك مربوط به بیماری خود و یا ناهنجاری‌های جنین را به پذیرش ارائه دهد بنابراین در هنگام مراجعه همراه داشتن كلیه سونوگرافی‌های مربوط به دوران بارداری الزامی است. در این مرحله مادر فرم تكمیل شده، سایر مدارك مورد نیاز و تمامی آزمایش‌ها و سونوگرافی‌ها وفتوكپی آنها را به پذیرش تحویل می دهد.

مدارك مورد نیاز و تشكیل پرونده

مدارك مورد نیاز برای تشكیل و بررسی پرونده سقط جنین درمانی شامل مدارك معتبر شناسایی (كارت ملی مادر، شناسنامه و فتوكپی آن)، فرم تكمیل شده درخواست (در محل پزشكی قانونی در اختیار فرد قرار داده می شود)، مدارك و آزمایش‌های مشخص كننده سن بارداری، بیماری مادر و یا ناهنجاری‌های جنینی و فتوكپی آنها است. تنها خدمت از خدمات پزشكی قانونی كه بدون ارائه معرفی نامه از مرجع قضایی مورد رسیدگی قرار می گیرد صدور مجوز سقط درمانی است. پس از دریافت مدارك مورد نیاز توسط همكاران بخش پذیرش، برای فرد متقاضی پرونده تشكیل می شود تا برای بررسی و معاینه در اختیار پزشك قرار گیرد.

بررسی مدارك و معاینه مراجعه كننده توسط پزشك معاین

با بررسی پرونده سقط درمانی توسط پزشك و به استناد مدارك و مستندات موجود در پرونده یكی از سه حالت زیر برای فرد متقاضی متصور است:
نخست آنكه ممكن است ضمن بررسی مشخص شود سن بارداری بیش از 19 هفته است كه در این صورت حتی با محرز شدن ناهنجاری در جنین و یا وجود بیماری در مادر مجوز سقط جنین درمانی به هیچ وجه برای فرد صادر نخواهد شد. بنابراین بسیار حائز اهمیت است كه مادر باردار در صورت وجود ناهنجاری جنین و یا بیماری مادر تا پیش از 19 هفتگی برای دریافت مجوز به پزشكی قانونی مراجعه كند؛ پزشكان متخصص نیز در مواردی كه وجود نقص جدی در جنین را تشخیص دهند و یا اندیكاسیون‌های جنینی برایشان محرز شود باید مادر باردار را تا قبل از 19 هفتگی برای دریافت مجوز به پزشكی قانونی هدایت كنند.

در حالت دوم ممكن است پرونده فرد دارای نواقصی باشد كه پزشك برای صدور مجوز ، مدارك تكمیلی مورد نیاز را از فرد متقاضی درخواست می كند. این مدارك عمدتا شامل سونوگرافی، آزمایش‌های ژنتیك، اكوكاردیوگرافی قلب جنین و ... می باشد كه گاه بیمار در چندین مرحله تمامی مدارك درخواست شده را كامل كرده و در اختیار پزشك قرار می دهد. در تمامی این مراحل مادر باید موضوع سن بارداری را مورد توجه قرار دهد و برای تكمیل مدارك به نحوی اقدام كند كه سقف زمانی 19 هفته را از دست ندهد.

در حالت سوم، اگر مدارك فرد متقاضی كامل بوده و سن بارداری نیز از 19 هفته بیشتر نباشد پزشك پرونده را به طور دقیق مورد بررسی قرار می دهد و مادر باردار را برای اخذ مشاوره به سه پزشك متخصص مربوط به آن بیماری یا ناهنجاری خاص هدایت می كند.
در صورت تأیید حرج مادر در مورد ناهنجاری جنین و یا وجود خطر جانی برای مادر در صورت ادامه بارداری توسط سه پزشك متخصص نسبت به صدور گواهی برای فرد متقاضی اقدام می شود.

دریافت تعرفه و ارائه مجوز

تعرفه مجوز سقط درمانی در پایان مراحل معاینه و پس از احراز شرایط سقط در مادر باردار دریافت خواهد شد به این معنا كه در حال حاضر اگر ضمن بررسی ها مشخص شود فرد شرایط لازم برای دریافت مجوز سقط درمانی را ندارد تعرفه‌ای را نیز پرداخت نخواهد كرد. در پایان مراحل معاینه و تأیید شرایط دریافت مجوز سقط تعرفه تعیین شده توسط فرد پرداخت و مجوز سقط جنین درمانی در اختیار او قرار می گیرد.  مادر باردار با داشتن این مجوز می تواند به یكی از مراكز درمانی كشور مراجعه و نسبت به سقط جنین خود اقدام كند.

زمان بررسی پرونده سقط

بررسی پرونده‌های سقط جنین درمانی در كوتاه‌ترین زمان ممكن انجام می شود و فرد در صورت تكمیل مدارك می تواند حتی در همان روز مراجعه هم مجوز سقط را دریافت كند. فرد متقاضی در پزشكی قانونی چندان معطل نمی شود ولی ممكن است در مواردی تكمیل مدارك پرونده چند روزی طول بكشد كه البته فرد متقاضی باید با آگاهی از اهمیت زمان در پرونده های سقط درمانی با دقت و اهتمام بیشتری نسبت به تكمیل مدارك مورد نیاز اقدام كند. اهمیت سرعت رسیدگی در پرونده های سقط درمانی برای پزشكی قانونی تا آنجا است كه در ساعات كشیك صبح روزهای تعطیل نیز درخواست‌های سقط درمانی را بررسی می كند.