بازار محصولات کشاورزی در انحصار چند نفر خاص است

: صنعت کشاورزی و واردات و صادرات محصولات کشاورزی از سوی برخی از افراد خاص قبضه شده که این موضوع سبب شده تا دست رنج کشاورزان به تاراج رود یا واردات بی رویه باعث انبار شدن محصولات کشاورزی و باغی شود.

به گزارش خبرنگار اقتصادی میزان، وقتی که همه شرایط برای دلالی مهیا است، با دلالی نه مامور بیمه، مالیات، آب، برق، گاز و تلفن به سراغت می آید و نه هزینه برای کارگر و اجاره باید بپردازد. دلالی سطح های مختلف دارد، در حال حاضر دلالی محصولات کشاورزی در دستان چند نفر قرار دارد که این افراد با رانت و انحصاری که دارند به صورت حرفه ای و برنامه ریزی شده، سودهایی کلانی به جیب می زنند و اما دلالان رده پایین همان افرادی هستند که محصول را به قیمت ارزان از کشور می خرند و در بازار چندبرابر قیمت اولیه به فروش می رسانند.

اعتقاد رئیس سازمان بسیج مهندسین کشاورزی و منابع طبیعی بر این است که کشاورزان به دلیل کمبود نقدینگی و ناتوانی در گذران امور زندگی و نبود سیستم حمایتی و اعتباری کارساز در اکثر مواقع چاره‌ای جز فروش محصولات تولیدی خود به واسطه‌ها ندارند.

محمدرضا جهانسوز می‌گوید: «با نظامند کردن سیستم فرآیند خرید و فروش می توان از حضور دلالان و واسطه گرها جلوگیری کرد و همچنین برای مبارزه با حضور واسطه‌ها و دلال‌ها لازم است که حجم و میزان تولید مشخص باشد. باید حذف 100 درصدی واسطه‌ها قابل اجرا نیست و باید این حقیقت را پذیرفت که دلال‌ها جزئی از بازار کشورمان هستند، ولی می‌توان این مسئله را به طور نسبی کنترل کرد.»

وجود واسطه‌های فراوان در بازار محصولات کشاورزی یکی از معضلاتی است که سبب نابسامانی بازار محصولات کشاورزی، بی انگیزگی و ضرر کشاورزان شده است به دلیل اینکه یکی از علت های افزایش قیمت محصولات کشاورزی وجود واسطه و دست های فراوان است که هر فردی قصد سود بردن از این محصول را دارد.

امروزه دلالان با شگردهای مختلف محصولات را از کشاورزان با قمیت ارزان خریداری می کنند و بعد از خرید و فروش چندباره آن و افزایش قیمت محصول به دست مصرف کننده می رسانند. سرانجام شهروندان باید هزینه این اختلاف قیمت زیاد محصول که چندین بار در بازار خرید و فروش شده را بپردازد، نتیجه این کار افزایش قیمت محصول و کاهش فروش آن در بازار و سپس ماندن محصول بر روی دست کشاورزان است. اگر دست واسطه گران از بخش کشاورزی قطع شود، محصولات کشاورزی و مرکبات به قیمت بسیار ارزان تری به دست مصرف کننده خواهد رسید.

خصوصی سازی معنادار
قائم مقام خانه کشاورزی در گفت وگو با خبرنگار میزان با انتقاد از اینکه برخی از خصوصی سازی ها معنادار است، اضافه کرد: به عنوان مثال کارخانه پتروشیمی که تامین کننده کود و سموم بخش کشاورزی است و از سوی دیگر این صنعت با پول و عرق کشاورزان ساخته شده است، اکنون به خش خصوصی واگذار شده است.

عنایت الله بیابانی ادامه داد: کارخانه های پتروشیمی در زمان دولت احمدی نژاد فروخته شد که سبب انحصارگری و دلالی برخی از افراد شد، چرا باید خصوصی سازی برای کارخانه های سودده انجام شود، خصوصی سازی کارخانه ای که با پول کشاورز ساخته شده است؟

وی با بیان اینکه خصوصی سازی در این بخش به ضرر تولیدکننده و کشاورز تمام شده است، افزود: در حال حاضر نیز برخی ها محصولاتی را صادر می کنند که در داخل به آن نیاز داریم و تولید این محصولات به دلیل ارزآور بودن انجام می شود چرا که ارز را در داخل به راحتی با نرخ آزاد به فروش می رسانند.

دلال همان هایی هستند که توزیع و عرضه را قبضه کردند
قائم مقام خانه کشاورزی ادامه داد: دلال همان کسانی هستند که توزیع و عرضه را در اختیار کسانی گذاشته است که تولیدکننده را بیچاره کرده است.

بیابانی با تاکید بر وجود مدیریت جامع در بخش تولید به ویژه بخش کشاورزی، اضافه کرد: در حال حاضر بخش کشاورزی با چالش های بسیار زیادی روبرو است که نمونه آن وجود دلالان و واسطه گرها در این حوزه است.

وی با اشاره به اینکه مسائل کشاورزی همیشه تحت تاثیر جریان های مختلف مورد سوء استفاده قرار گرفته است، اضافه کرد: اگر یک تولید کننده تصمیم گیر بگیرد در بخش ذخیره سازی اقداماتی انجام دهد دلالی به حساب نمی آید، دلالی به معنای انحصارگری در زمان و موقعیت های مختلف است.

انحصارگرانی که با بازار و قیمت ها بازی می کنند
قائم مقام خانه کشاورزی افزود: به عنوان مثال، دلالان با انحصارگری در حوزه خوراک دام و طیور، به راحتی نوسان قیمت ایجاد می کنند و به دلیل انحصاری که دارند با بازار و قیمت ها بازی می کنند، چرا قیمت مرکبات کشاورزان و باغداران مازندرانی در عید و بعد از عید بیش از هزار و 200 تومان بالاتر نرفت و از سوی دیگر قیمت سیب زمینی در بازار 5 هزار تومان شد؟ این سئوالی است که دلالان انحصارگر خاص جواب آن را به خوبی می دانند.

بیابانی گفت: کشاورزان به خوبی حلقه انحصارگری دلالان را درک می کنند اما توانایی مقاومت یا برخورد با آن را ندارند و از سوی دیگر متولیان بخش کشاورزی نیز برخورد یا ساماندهی جدی در این بخش ندارند.
خودمان عامل خیلی از گرانی ها هستیم

قائم مقام خانه کشاورزی انتقاد کرد: اصل سیاست گذاری بازار را نه می خواهیم درست شود نه تا کنون درست شده است چرا که خودمان عامل خیلی از گرانی ها هستیم.

کشاورز زمان، هزینه و زحمات زیادی برای به بار نشستن محصول خود می کشد تا درآمدی داشته باشد ولی سود این زحمات برای دلالان است، واسطه ها با خرید و فروش محصول چندین برابر کشاورز سود می کنند. دلالی آسیب بزرگی در بخش کشاورزی است، دلالی به ذات خود مشکلی ندارد و این امر در دیگر کشورها به عنوان شغل محسوب می شود. اما متاسفانه دلالی در کشور ما شناخته شده نیست و از سوی دیگر تعداد دلالان در کشور ما مشخص نیست.

می توان دلالان را ساماندهی کرد و نام آنها را ثبت و شناسنامه صادر کرد و حق و حقوق و مالیات برای آنها مشخص کرد. در حال حاضر کارها به صورت سنتی پیش می رود و شبکه توزیع معیوب است و این شبکه باید اصلاح شود.

اکنون دلالی همه بخش های اقتصادی را تحت تاثیر قرار داده است، این در حالی است که دلالی شغلی آسان با سود فراوان و بی خطر است.

اقتصاد کشاورزان و جمعیت وابسته به کشاورزی، به فروش به موقع و قیمت مناسب محصولات کشاورزی وابسته است، در حالی که تفاوت قیمت محصولات در مزرعه و بازار، مهمترین چالش این بخش است.

در حال حاضر کشاورزی مکانیزه پیشرفته ای نداریم و در حال گذر از یک کشاورزی سنتی به کشاورزی نیمه صنعتی و در برخی نقاط صنعتی هستیم. انتظار کشاورزان از دولت و متولیان بخش کشاورزی ساماندهی دلالان و سودجویان این بخش است.