"سی تی بی تی" چیست؟

گروه سیاسی: کنوانسیون منع جامع آزمایش‌های اتمی موسوم به "سی تی بی تی" در۲۰ شهریور ۱۳۷۵ مصادف با ۱۰ سپتامبر سال ۱۹۹۶ به عنوان یک معاهده چندجانبه به تصویب مجمع عمومی سازمان ملل رسید و از اواخر سپتامبر همان سال برای امضا در دسترس اعضاء قرار گرفت.

این پیمان، کشورهای عضو را از هرگونه انفجار هسته‌ای در هر مکانی تحت قلمرو یا کنترل دولت عضو منع می‌کند. یکی از مهمترین ملزومات اجرای این پیمان استقرار سامانه‌های نظارت بین‌المللی از جمله ایستگاه‌های لرزه‌نگاری مادون صوت است.

در حال حاضر٣٣٧  ایستگاه  و مركز جمع‌آوری داده‌های اطلاعاتی در ٨٩ كشور جهان مستقر هستند كه به صورت دقیق  معیارهای مدنظر کنوانسیون منع جامع آزمایش‌های اتمی  در مناطق مختلف جهان را جمع‌آوری و به وین(مقر سی تی بی تی) ارسال می کنند تا به صورت دقیق مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد.

تاكنون ١٨٣ كشور كنوانسیون "سی تی بی تی" را به امضا رسانده‌اند و ١٦٤ كشور نیز آن را از تصویب مجالس قانونگذاری خود گذرانده‌اند تا وارد فرآیند اجرایی شود.

یکی از کشورهایی که با وجود برخورداری از زرادخانه‌های هسته‌ای، هنوز پیمان "سی تی بی تی" را برای عملیاتی شدن از تصویب نهادهای قانونگذار خود نگذرانده است، آمریکاست؛ در سال 2008 که باراک اوباما کرسی ریاست کاخ سفید را تصاحب کرد، متعهد شد که با اجرای كنوانسیون منع آزمایش‌های اتمی، صلح بیشتری برای جهان به ارمغان بیاورد.

حالا 8 سال از وعده اوباما در زمینه اجرای كنوانسیون منع آزمایش‌های اتمی می گذرد و او در حال ترک کاخ سفید است اما خبری از تصویب و اجرای پیمان "سی تی بی تی" از سوی آمریکا نیست؛ آنطور که "بن رودز"، معاون مشاور امنیت ملی امریكا در امر كنترل تسلیحات گفته است «با توجه به كنترل جمهوریخواهان بر سنا و مجلس نمایندگان، مسیر تصویب این معاهده هیچ پیشرفتی نداشته است».

اما گویا دولت اوباما از تصویب و اجرای کنوانسیون "سی تی بی تی" مایوس شده است؛ این امر را می‌توان از عدم حضور جان کری وزیر خارجه این کشور در نشست سالیانه کنوانسیون"سی تی بی تی" در روز دوشنبه هفته جاری فهمید؛ کری که در نشست سراسری سال گذشته این کنوانسیون متعهد شده بود تا نمایندگان کنگره کشورش را متقاعد به تصویب کنوانسیون مزبور کند، با توجه به ناکامی‌اش در این زمینه، ترجیح داد در نشست سراسری امسال، معاونش در امور كنترل تسلیحات را به وین اعزام كند.

اما در نشست سراسری کنوانسیون "سی تی بی تی" که روز دوشنبه هفته جاری به مناسبت بیستمین سالگرد انعقاد این پیمان در شهر وین برگزار شد، از کشور جمهوری اسلامی ایران نیز، حمید بعیدی نژاد مدیر کل امور سیاسی و امنیت بین‌المللی وزارت امور خارجه حضور داشت.

وی در حاشیه این نشست طی مصاحبه‌ای گفت: اعتقاد و انتظار ما این است كه به سی‌‌تی‌‌بی‌‌تی واقعا به عنوان یك معاهده برای محدود كردن توسعه سلاح‌های هسته‌ای نگاه شود و نه فقط محدود كردن انفجارات هسته‌ای كه یك هدف بسیار محدودتری است.

بعیدی‌نژاد ادامه داد: جمهوری اسلامی ایران از اعضای اصلی این معاهده بوده كه آن را امضا كرده است و برای همین در این اجلاس شركت كرده تا دیدگاه‌های خود را در قبال این معاهده ٢٠ سال بعد از انعقاد آن با كشورهای دیگر در میان بگذاریم. به اعتقاد جمهوری اسلامی ایران؛ هدف اصلی این معاهده محدود كردن امكان گسترش و توسعه سلاح‌های هسته‌ای از طریق منع تمام انواع آزمایشات هسته‌ای بود كه متاسفانه این هدف محقق نشد.