کودتای خودروهای بی کاتالیست / 24 درصد خودروهای پایتخت کاتالیست ندارند

 محمد طاهریان در گفت وگو با خبرنگار ، با تاکید بر ضرورت کاهش سن معاینه فنی خودروها، افزود: در پی افزایش سن معاینه فنی خودروها نه تنها شاهد افزایش حوادث و سوانح رانندگی به دلیل نقص فنی خودروها بودیم بلکه شاهد افزایش آلودگی شهرها به ویژه در فصل سرد سال هستیم که بنا به آمار مرکز پژوهش‌های مجلس هر روز تعطیلی شهرها بیش از هزار میلیارد دلار هزینه به کشور تحمیل می‌کند.

وی در گفت وگویی تفصیلی با میزان؛ به تشریح اهمیت، موانع و مشکلات مراکز معاینه فنی در کشور پرداخت.

 کودتای خودروهای بی کاتالیست

در تحقیقات انجام پذیرفته مشخص گردیده است حدود 24 درصد از خودروهای در حال تردد فاقد کاتالیست کانورتور هستند و می دانیم که حذف این قطعه یعنی نزول استاندارد آلایندگی خودرو به یورو 1، که این در واقع با اهداف و چشم اندازهای صنعت در ارتقای استاندارد های آلایندگی مغایر است.

آقای طاهریان پیش از طرح سؤال گزارشی از عملکرد و مشکلات مراکز معاینه فنی ارایه نمایید.

معاینه فنی با هدف افزایش ایمنی تردد و کاهش آلودگی هوا در تهران مورد مطالعه قرار گرفت و مرکز مکانیزه معاینه فنی در سال 1379 در مرکز بیهقی افتتاح شد، بعد از این افتتاح و انجام پروژه های آموزشی و فرهنگ سازی در رسانه ها، افزایش مراجعات به مراکز معاینه فنی بسیار خوب بود و با طرح گسترش معاینات فنی در سراسر کشور 500 مرکز راه اندازی شده که در نهایت تا سال 89 افزایش مراجعات مردم به مراکز معاینه فنی را شاهد بودیم.

کاهش مراجعات به مراکز معاینه فنی روزهای ناسالم تهران را به 181 روز افزایش داد

بعد از این حرکت چه چیز باعث پیدایش مشکل در این پروسه شد؟

پس از سال 89 و طبق قانون رسیدگی به جرایم رانندگی، معافیت خودروهای نو از معاینه فنی به 5 سال افزایش پیدا کرد که این قانون پیش از این 2 سال بود، به خاطر این افزایش معافیت، ماهیت و اعتبار معاینه فنی از طرف سازمان ها و دستگاه های زیربط جدی گرفته نشد، به طوریکه از سال 89 به بعد 35 درصد نسبت به قبل کاهش مراجعات داشتیم و این موضوع سبب شد تعداد روزهای ناسالم شهر تهران به لحاظ آلودگی هوا از 54 روز در سال به 181 روز افزایش پیدا کند، از طرف دیگر در تهران بیش از دو میلیون خودروی مشمول معاینه فنی داریم که 500 هزار خودرو در سال 91 برای دریافت معاینه فنی اقدام کردند که از این تعداد 14 درصدشان حداقل شاخص‌های آلایندگی را نداشتند و با این روال در پدیده وارونگی هوا مشکلات بیشتر پیش خواهد آمد، تا جایی که منجر به تعطیلی برخی روزها در پایتخت می‌شود و به گفته مرکز پژوهش‌های مجلس هر روز تعطیلی بیش از هزار میلیارد دلار هزینه به همراه خواهد داشت.

طبق آمار در مراجعات سال گذشته خودروها به مراکز معاینه فنی خودروها 33 درصد از خودروها، دارای عیوب موثر بودند یعنی از هر 3 خودرو یک خودرو باید ایراد را برطرف می‌کرد، 17 درصد خودروها مشکل قابل رویت داشتند مانند مشکل لاستیک، 8 درصد از این خودروها هم راستایی محور داشتند که باعث واژگونی خودرو می‌شود و 5 درصد از خودروها مستقیما از ترمز مردود شدند و در نهایت 3 درصد از خودروها در سیستم تعلیق مشکل داشتند.

شما به عنوان یک متخصص و عضو تدوینگر استاندارد ملی ایران در رابطه با زمان درست انجام معاینه فنی خودروها چه نظری دارید؟

خودروهای نو باید بیش از اتمام ضمانت شرکت خودروساز یعنی 2 سال، به مراکز معاینه فنی مراجعه کنند تا مورد پایش فنی قرار گیرند و علاقمندم این نکته را به نمایندگان مجلس شورای اسلامی به عنوان مسئولان قانونگذاری کشور یادآوری کنم که معاینه فنی تنها اهرم نظارتی و حاکمیتی است که از سوی دولت و مجلس تعیین شده تا خودروهای کار کرده مورد پایش و بازرسی قرار گیرند، چرا که تنها در مراکز معاینه فنی می توان یورو 2، یورو 3 یا یورو 4 بودن خودروها را تعیین کرد، اگر این مراکز نباشند کدام نهاد می تواند خودروها را در رعایت استانداردها مورد بررسی قرار دهد.

در مراکز معاینه فنی هم مانند سایر مراکز مشکلاتی وجود دارد، عده ای عنوان کرده اند که این مراکز با ازدحام جمعیت همراه است، حال اینکه آیا نوانوایی ها در ایام ماه رمضان شلوغ نیست؟ یا اینکه آیا در نانوایی ها خلافی صورت نمی گیرد؟ آیا راه حل بر طرف کردن این مشکلات تعطیل کردن مرکز معاینه فنی است؟

بیشترین چالش در مراکز معاینه فنی چیست؟ و راه حل برطرف شدن آن وابسته به کدام نهاد است؟

چالش‌های موجود در مراکز فنی تنها به دست نمایندگان مجلس قابل برطرف شدن است که این چالش‌ها عبارتند از فقدان یک ستاد کشوری منسجم برای تصمیم سازی یکپارچه و دارای اختیار لازم برای صدور مجوز احداث مراکز معاینه فنی خودرو و نظارت بر آنان، افزایش مدت معافیت خودروهای نو برای مراجعه به مراکز معاینه فنی از 2 به 5 سال، عدم الزام سازمان ها، مثل تعویض پلاک و غیره به کنترل معاینه فنی خودرو در زمان ارائه خدمات و فقدان قانون جهت اعمال جریمه براساس تطبیق اطلاعات الکترونیکی خودرو در سامانه پلیس و مراکز معاینه فنی، که در خصوص رفع این موانع راهکارهایی را همچون ایجاد یک ستاد مقتدر کشوری جهت نظارت و یکپارچه سازی معاینه فنی دارم تا براساس استاندارد ملی ایران عمل شود، از طرف دیگر خواستار این هستم که عبارت 5 سال در ماده 9 مصوب 8 اسفند 89 به عبارت 2 سال اصلاح گردد و همچنین قانون الزام به کنترل معاینه فنی خودرو زمان ارائه خدمات توسط سازمان هایی چون تعویض پلاک و بیمه تصویب شود و پلیس خودروهای فاقد معاینه فنی را اعمال قانون کند که این راهکارها با کمک نمایندگان مجلس قابل پیگیری است.

11 هزار تومان هزینه معاینه فنی در ایران برای یک سال

عده‌ای بر این باورند که کاهش سن معاینه فنی تنها بار مالی بر دوش خانواده‌ها تحمیل کرده و درآدی را به جیب مراکز معاینه فنی سرریز می‌کند، نظر شما چیست ؟

هزینه معاینه فنی در ایران برای یک سال 11 هزار تومان است که به هیچ وجه فکرنمی‌کنم قابل توجه باشد، از طرف دیگر با وجود تجهیزات پیشرفته معاینه فنی که بسیار گران هم هست نمی توان ایجاد مراکز فنی را برای انتفاع شخصی اعلام کرد. شهرداری تهران در این راستا مراکز زیادی را برای معاینه فنی اختصاص داده که  برای این خدمات بالغ بر 5 میلیارد تومان سوبسید پرداخت می‌کند در صورتی که می تواند با کاربری غیر از مراکز معاینه فنی منافع بیشتری را به دست آورد، بنابراین در این خصوص نمی توان قایل به نگاه انتفاعی بود.

 هزینه بیمه خودروهای پرریسک 25 درصد افزایش پیدا کند

در حال حاضر با توجه به کاهش مراجعات به مراکز معاینه فنی آیا این موضوع به نعطیلی مراکز معاینه فنی انجامیده؟ چه تصمیماتی در خصوص تعطیلی مراکز معاینه فنی اتخاذ شده است؟

متأسفانه با سیر نزولی مراجعات به مراکز معاینه فنی، مدیران این مراکز درخواست تعطیلی مرکزشان را دارند، به طور قطع در این شرایط مراکز معاینه فنی نمی‌توانند به فعالیت ادامه دهند، دراغلب کشورها، شرکت‌های بیمه‌گر قبل انجام بیمه معاینات فنی را انجام می دهند تا از کم ریسک بودن خودرو مطلع باشند، در این زمینه ما در قانون بیمه این موضوع را پیشنهاد دادیم تا خودروها قبل از بیمه حتما معاینه فنی داشته باشند.

واقعیت آن است که هر کشته تصادفات در ایران 700 میلیون تومان هزینه برای اجتماع تولید می کند که در همین تصادف اخیر بیش از 30 میلیارد تومان خسارت به جامعه وارد شده است، ما پیشنهاد دادیم هزینه بیمه خودروهای پرریسک 25 درصد افزایش پیدا کند تا تفاوت خودروی پر ریسک و کم ریسک مشخص شود.

معاینه فنی خودرو مانند گزارش حسابرسی برای شرکت‌هاست، اما این قدرت اجرایی در مراکز معاینه فنی ایران وجود ندارد آیا به دنبال ایجاد قدرت اجرایی برای مراکز معاینه فنی بوده اید تا در صورت لزوم با کسانی که در خودرو تغییر ایجاد می کنند برخورد شود؟

اولین استاندارد معاینه فنی در سال 86 تدوین و در سال 90 مورد بازنگری قرار گرفت تا در نهایت استاندارد معاینه فنی ملی ایران با بازنگری‌های لازم تدوین شد، براساس آن، خودرو باید لوازم استاندارد داشته باشد که اگر مالک می خواهد تغییراتی در آن ایجاد کند باید حتما مورد تأیید شرکت‌های سازنده باشد.

در خصوص خودروهای عمومی آیا تفاوت هایی در قوانین معاینه فنی وجود دارد؟

طبق استاندارد ملی ایران هر نوع خودرو زمان معاینه فنی ادواری خاصی دارد برای خودروهای عمومی که بیش از 8 سرنشین دارند، مانند ون ها هر 6 ماه باید مراجعه وجود داشته باشد، اتوبوس ها هر 6 ماه و تاکسی‌ها هر 3 ماه مراجعه کنند، معاینه فنی در ایران استاندارد ملی دارد که نباید در آن تغییر ایجاد کنند و در صورت لزوم منتقدان درخواست بازنگری در این رابطه بدهند.

آیا خودروسازان تعاملی با مراکز معاینه فنی دارند یا خیر؟

متأسفانه تعامل خودروسازان با مراکز معاینه فنی بسیار پایین است و می توان گفت اصلا تعاملی ندارند در صورتی که مراکز معاینه فنی می توانند به عنوان مراکز پژوهشی خودروسازان عمل کنند و در عیب یابی خودروها برای خودروسازان مؤثر باشند.