سند الکترونیکی ازدواج چیست؟

خبرگزاری میزان- به موجب شیوه‌نامه بهره‌برداری از دفتر الکترونیک ازدواج، از مرداد سال ۱۴۰۰، دفاتر سنتی ثبت ازدواج حذف و دفاتر الکترونیک، جایگزین آن شد، اما از آن تاریخ همچنان سند ازدواج به صورت دفترچه‌ای صادر می‌شد تا اینکه، از تاریخ ۲ آبان ماه ۱۴۰۲، مقرر شد، سند دفترچه‌ای ازدواج حذف و سند تک برگ به همراه کد یکتا برای دریافت سند الکترونیکی جایگزین آن شود.

به این ترتیب، زوجین می‌توانند با استفاده از کد ملی و شناسه یکتای سند ازدواج، با مراجعه به سامانه «ثبت من» جزئیات عقدنامه و اطلاعات مربوط به تصدیق اصالت سند خود را مشاهده کنند.

سند ازدواج چیست؟

سند ازدواج که تحت عنوان «عقدنامه»، «سند نکاح»، «نکاح‌نامه» و یا «قباله ازدواج» نیز شناخته می‌شود، سندی است که از سوی دفاتر رسمی ازدواج صادر می‌شود و نشان‌دهنده وقوع عقد ازدواج بین زن و مرد است.

سند ازدواج یا عقدنامه، سندی رسمی است که از سوی دفترخانه ازدواج و در رابطه با عقد نکاح موقت یا دائم تنظیم می‌شود و متعلق به زوجین است. این سند، حاوی اطلاعاتی راجع به هویت طرفین عقد و شرایط توافق شده بین زوجین در زمان ازدواج، مانند: شرط تنصیف (تقسیم) اموال، شرط اشتغال زوجه، شرط تحصیل زوجه، شرط وکالت در طلاق و ... در ضمن عقد ازدواج است.

اهمیت سند ازدواج از این نظر است که علاوه بر این که سندی برای اثبات وقوع عقد نکاح بین زوجین است، تمامی توافقات و شروط طرفین در زمان انعقاد نکاح، در آن آورده می‌شود و به همین دلیل، در صورت بروز اختلاف بین زوجین و طرح دعوی در دادگاه، وجود سند ازدواج، به عنوان یکی از دلایل و مستندات، لازم است.

قوانین الزام به ثبت رسمی سند ازدواج

هرچند عقد ازدواج، نوعی عقد رضاعی است و بدون سند‌های رسمی و متداول هم، جنبه شرعی و دینی دارد، اما از نظر قانونی، طبق ماده ۹۹۳ قانون مدنی و ماده ۲۰ قانون حمایت از خانواده، ثبت ازدواج و طلاق در دفاتر اسناد رسمی الزامی است.

ماده ۲۰ قانون حمایت از خانواده مقرر می‌دارد: ثبت نکاح دائم، فسخ و انفساخ آن، طلاق، رجوع و اعلام بطلان نکاح یا طلاق الزامی است.

همچنین، طبق ماده ۴۹ قانون حمایت خانواده: در صورتی که مردی بدون ثبت در دفاتر رسمی به ازدواج دائم، طلاق یا فسخ نکاح اقدام یا پس از رجوع تا یک ماه از ثبت آن خودداری یا در مواردی که ثبت نکاح موقت الزامی است از ثبت آن امتناع کند، ضمن الزام به ثبت واقعه به پرداخت جزای نقدی درجه پنج و یا حبس تعزیری درجه هفت محکوم می‌شود. این مجازات در مورد مردی که از ثبت انفساخ نکاح و اعلام بطلان نکاح یا طلاق استنکاف کند نیز جاری می‌شود.

الزام دفاتر ازدواج به ثبت الکترونیکی ازدواج

طبق مفاد شیوه‌نامه حذف دفتر سنتی ثبت ازدواج و بهره برداری از دفتر الکترونیک ازدواج، از تاریخ اول مرداد ۱۴۰۰ تمامی دفترخانه‌های رسمی ازدواج، ملزم به استفاده از دفتر الکترونیک ثبت ازدواج و مسدود کردن دفتر سنتی ازدواج شدند.

از آن تاریخ تنظیم و ثبت رسمی تمام وقایع ازدواج و اقدامات تبعی یا اقدامات حقوقی احتمالی منتسب به آن، با اخذ شناسه یکتای سند، صرفا در دفتر الکترونیک انجام می‌شود و ثبت سند جدید در دفاتر دست‌نویس از مردادماه سال ۱۴۰۰ ممنوع شده است، به این ترتیب دفاتر ازدواج دست‌نویس حذف شده‌اند، اما همچنان سند ازدواج به صورت دفتر‌چه‌ای صادر می‌شد تا اینکه طبق بخشنامه حذف دفترچه‌های ازدواج، از تاریخ ۲ آبان ۱۴۰۲ سند دفترچه‌ای و سنتی ازدواج نیز حذف و سند الکترونیک ازدواج، جایگزین آن شد.

حذف سند ازدواج دفترچه‌ای و صدور سند الکترونیکی ازدواج

بعد از حذف دفاتر دست‌نویس ازدواج از مردادماه سال ۱۴۰۰، از تاریخ دوم آبان ۱۴۰۲، به موجب بخشنامه حذف سند دفترچه‌ای، و با هدف تسهیل خدمات و ارائه خدمات صحیح به مردم، مقرر شد که سند ازدواج سنتی حذف و سند الکترونیکی جایگزین آن شود.

به این ترتیب، بعد از ثبت ازدواج در دفاتر الکترونیک ازدواج، سند ازدواج به صورت تک برگ و در برگه‌هایی به قطع A۴ به همراه کد شناسه یکتا به زوجین تحویل داده می‌شود. هریک از زوجین می‌توانند با استفاده از کد ملی و شناسه یکتای سند، به سامانه «ثبت من» مراجعه کنند و به اطلاعات و جزئیات سند الکترونیک ازدواج خود دسترسی پیدا کنند.

بعد از صدور این بخشنامه، این طرح در ۲۵۰۰ دفتر ازدواج رسمی سراسر کشور به صورت همزمان عملیاتی شد و اولین سند ازدواج الکترونیکی، در تاریخ ۳ آبان ۱۴۰۲، صادر شد.

برای صدور سند الکترونیکی ازدواج از طرفین عقد ازدواج، اثر انگشت دریافت می‌شود و این اثر انگشت به صورت آنلاین از طریق سازمان ثبت احوال بررسی می‌شود تا احراز هویت طرفین کامل شود. 

مراحل دریافت سند ازدواج الکترونیکی

طبق شیوه‌نامه بهره‌برداری از دفتر الکترونیک ازدواج، نحوه ثبت الکترونیکی ازدواج در دفاتر الکترونیک ازدواج و دریافت سند ازدواج الکترونیکی به این ترتیب است:

-مراجعه زوجین به دفتر رسمی ازدواج

-تنظیم سند ازدواج در سامانه ثبت و اخذ شناسه یکتا توسط سردفتر رسمی ازدواج و چاپ نسخه پشتیبان

-اخذ امضای زوجین و شهود واقعه ازدواج (در موارد لزوم اخذ امضای معتمد) توسط سردفتر در نسخه پشتیبان جهت ثبت در دفتر الکترونیک

-اخذ اثر انگشت سبابه دست راست زوجین و شهود، توسط سردفتر و ثبت در دفتر الکترونیک ازدواج، در صورتی که امکان اخذ اثر انگشت سبابه دست راست وجود نداشت، با ذکر علت، اثرانگشت یکی دیگر از انگشتان دو دست شخص، مطابق آنچه در سامانه آمده است.

-در صورتی که امکان اخذ هیچ یک از آثار انگشت دو دوست شخص فراهم نباشد، اثر انگشت پای شخص می‌تواند جایگزین اثر انگشت دست‌ها شود. در صورت عدم امکان این مورد، باید اطلاعات و اثر انگشت فرد معتمدی که توسط شخص معرفی می‌شود، در دفتر الکترونیک، ثبت شود.

-اخذ امضاء و اثر انگشت اشخاص، باید در محل دفترخانه انجام شود، اما در مورد افراد زندانی و بیمار، طبق قوانین و مقررات خاص آن‌ها اقدام خواهد شد.

-در صورت وجود نقص‌های مانند: عدم درج اطلاعات اشخاص برای اخذ اثر انگشت و یا لزوم حذف و اضافه در مورد اشخاص مرتبط و یا مفاد سند پس از اخذ شناسه یکتا، سردفتر باید اقدام به بی‌اثر کردن شناسه این سند در سامانه نماید و شناسه جدید دریافت کند.

-بعد از طی مراحل و تکمیل سند ازدواج، به صورت الکترونیکی، سردفتر باید سند تک برگ به همراه شناسه یکتای آن جهت مشاهده سند در «سامانه ثبت من» را به زوجین تحویل دهد.

نسخه پشتیبان دریافت شده سند ازدواج از سامانه، به صورت جلد شده، در دفترخانه نگهداری می‌شود.

در ادامه نمونه سند تک برگی را ملاحظه می‌کنید:

مزایای سند ازدواج الکترونیکی

سازمان ثبت اسناد کشور، در راستای برنامه‌های تحولی قوه قضاییه، سیاست الکترونیکی کردن اسناد و به دلیل مشکلات و ایراداتی که ثبت سنتی ازدواج و صدور سند دفترچه‌ای در پی داشت، طرح الزام به ثبت مشخصات طرفین و ثبت عقد ازدواج یا طلاق در دفاتر الکترونیک و صدور سند ازدواج الکترونیکی را پیگیری و فرآیند ثبت ازدواج را، از حالت سنتی به الکترونیکی تبدیل کرده است.
مزایای ثبت الکترونیکی واقعه ازدواج و صدور سند الکترونیکی ازدواج عبارت است از:

• ثبت دقیق اطلاعات و پیشگیری از خطا‌های انسانی در تنظیم سند مخصوصا در مورد مهریه
• احراز هویت طرفین عقد با استفاده از اثر انگشت به صورت آنلاین از سازمان ثبت احوال
• ارسال برخط (آنلاین) اعلامیه ازدواج به سازمان ثبت احوال
• دسترسی لحظه‌ای زوجین به سند ازدواج و یکسان بودن فرمت‌های سند ازدواج
• تصدیق اصالت سند الکترونیکی
• پیشگیری از انواع جعل سند ازدواج و ایجاد تغییرات در مفاد آن
• رفع مشکلات سرقت، مخدوش شدن، سوء استفاده و مفقودی سند ازدواج برای زوجین
• رفع مشکلات مربوط به خرید کاغذ، چاپ و انتقال دفترچه‌های ازدواج به ۲۵۰۰ دفتر ازدواج در کشور
• پیشگیری از تخلفات انتظامی و احتمالی سردفتران و ارتقای سلامت اداری 
• امنیت نگهداری اطلاعات و جلوگیری از تناقض در تنظیم اطلاعات اسناد 
• سهولت ملاحظه متن سند و احراز اصالت سند ازدواج برای دستگاه‌ها
• سهولت در استعلام سند ازدواج
• صرفه‌جویی در هزینه‌ها

نحوه دریافت تسهیلات بانکی از طریق سند ازدواج الکترونیکی

از تاریخ اجرایی شدن طرح صدور سند ازدواج الکترونیک، طبق گفته مسئولان سازمان ثبت اسناد کشور و مکاتباتی که با بانک مرکزی انجام خواهد شد، ارائه سند ازدواج برای دریافت وام ازدواج ممنوع و بانک‌ها برای احراز اصالت سند ازدواج الکترونیکی، باید به سامانه ثبت من مراجعه کنند و دیگر نیازی به ارائه سند دفترچه‌ای ازدواج وجود ندارد.

انتهای پیام/