میراث فرهنگی تنها در مورد بنا‌های دارای ارزش مسوولیت دارد

محمدرضا کارگر مدیرکل موزه‌ها و اموال منقول وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی درخصوص طرح انتقاد‌ها درباره متولی گری خانه-موزه‌ها به دست نهاد‌های مجزا و نبود مدیریت یکپارچه در این حوزه به میزان گفت: خانه-موزه‌ها در اختیار نهاد‌های مجزا قرار ندارند و چنین تصوری نادرست است. این هم که در برخی محافل چنین بحثی مطرح شود که در اداره بنا‌های تاریخی یک دستی و یکپارچگی وجود ندارد و شاهد هرج و مرج و چندپارگی مدیریتی هستیم باور اشتباهی است. باید به این نکته توجه شود که یک خانه-موزه تا زمانی که در اختیار وراث باشد که تکلیفش روشن است. اما آن زمانی که آن بنا خریداری شود مثلا شهرداری، میراث فرهنگی، وزارت مسکن و شهرسازی یا هر نهاد دیگری آن خانه-موزه را خریداری کند متولی آن خواهد بود. یعنی هر نهادی که خانه-موزه‌ای را خریداری کند صاحب و مالک آنجا خواهد بود و مسوولیت نگهداری و حفاظت و مرمت از آن بنا را برعهده خواهد داشت.

وی در پاسخ به اینکه آیا میراث فرهنگی نسبت به خانه-موزه‌هایی که در اختیار دیگر نهاد‌ها هستند نظارتی را اعمال می‌کند گفت: اینکه مساله نظارت بر بنا‌های تاریخی و خانه-موزه‌ها مطرح می‌شود اصلا به چه معناست؟ اگر خود وزارت میراث فرهنگی مالک خانه-موزه‌ای باشد در این صورت اداره آن مکان تاریخی هم زیر نظر خود میراث فرهنگی خواهد بود. اگر هم مالکیت خانه-موزه‌ای که به ثبت ملی رسیده با نهاد دیگری باشد میراث فرهنگی باز بر روی نحوه اداره و نگهداری از آنجا نظارت هایش را اعمال می‌کند. اگر هم خانه‌هایی باشند که دارای ارزش‌های معماری باشند، اما به ثبت ملی نرسیده اند درباره آن‌ها هم باز میراث فرهنگی موظف به نظارت و ارائه مشاوره در جهت چگونگی مرمت، حفاظت و نگهداری از آنهاست.

 

کارگر در واکنش به اینکه برای بازسازی، احیا یا استفاده از ظرفیت مجموعه‌های تاریخی، میراث فرهنگی چه نوع اقداماتی را باید انجام بدهد گفت: در صورتی که شالوده بنا و ارزش‌های معماری آن به هم نخورد و از ارزش بنا کاسته نشود میراث فرهنگی وظیفه خواهد داشت تا نسبت به مرمت، نگهداری و بهره برداری از این نوع بنا‌ها دست به اقدام بزند. درواقع آنچه در اینجا اهمیت پیدا می‌کند ارزش‌های تاریخی و فرهنگی یک بنا یا مجموعه است.

مدیرکل موزه‌ها و اموال منقول وزارت میراث فرهنگی درباره اینکه بعضی پژوهشگران معتقدند نبود دسته بندی مشخص برای خانه-موزه‌ها باعث شده تا وضع آن‌ها روشن نباشد و از داشتن یک اساسنامه جامع بی بهره بمانند گفت: در مورد این موضوع بحث مالکیت دارای اهمیت است. ما در این زمینه یک قانون کلی داریم که طبق آن هر اثر معماری که دارای ارزش‌های فرهنگی و تاریخی باشد فارغ از اینکه در مالکیت اشخاص حقیقی یا حقوقی باشد باید به ثبت ملی برسد. پس اگر بنایی از نظر معماری دارای ارزش باشد میراث فرهنگی موظف به ثبت آن خواهد بود. ولی درباره هویت آن شخصیتی که در یک خانه‌ای زندگی می‌کرده تاریخی بودن ملاک خواهد بود. برای مثال شاعری تا یک سال پیش در خانه‌ای زندگی می‌کرده و سال گذشته از دنیا رفته که این دیگر یک موضوعی مربوط به دوره معاصر به شمار می‌رود. یعنی حفاظت از خانه متعلق به این شخصیت و معرفی کردنش موضوعی مربوط به یک صد سال اخیر است و ارتباطی با حوزه میراث فرهنگی پیدا نمی‌کند.