روز جهانی حقوق بشر؛ اعلامیه جهانی حقوق بشر زیر فشار نقض‌های مرگ‌بار

۱۰ دسامبر (۱۹ آذر) به‌عنوان روز جهانی حقوق بشر معرفی شده است تا تصویب اعلامیه جهانی حقوق بشر توسط مجمع عمومی سازمان ملل در سال ۱۹۴۸ گرامی داشته شده و بر اهمیت حقوق و آزادی‌های اساسی هر فرد در هر جایی از جهان تاکید شود.

موضوع روز جهان حقوق بشر در سال ۲۰۲۵ «ضروریات روزمره ما Our Everyday Essentials» تعیین شد تا تاکیدی مجدد بر ارزش‌های حقوق بشر و مشارکت مجدد مردم با حقوق بشر با نشان دادن چگونگی شکل‌گیری زندگی روزمره، است.

انتخاب این شعار همچنین تاکید دارد حقوق بشر نه مفاهیم انتزاعی، بلکه عناصر اساسی زندگی روزمره مانند امنیت، آزادی بیان، دسترسی به غذا، آب و هوای پاک و کرامت انسانی هستند.

ولکر تورک، کمیسر ارشد دفتر حقوق بشر سازمان ملل (OHCHR)، این موضوع را راهی برای ارتباط مجدد با حقوق بشر، توصیف کرد.

موضوع روز جهانی حقوق بشر برای سال ۲۰۲۵ در حالی انتخاب شده است که جهان با چالش‌های عمیقی رو‌به‌رو است: افزایش درگیری‌های مسلحانه، تبعیض، سخنان نفرت محور، نژادپرستی، سیاست‌ها و احساسات ضد مهاجرتی، نقض نظام‌مند حقوق اقلیت‌ها و بی‌اعتنایی به قوانین بین‌المللی.

در عین حال، منابع نشان می‌دهند که سال ۲۰۲۵ سالی پر از حادثه‌های جدی بود که اصول حقوق بشر را به چالش کشیده‌اند؛ بررسی‌های سالانه نهاد‌های حقوق بشری خطر قرار گرفتن جهان در آستانه بحران حقوق بشری را هشدار دادند.

پیام دبیرکل سازمان ملل در روز جهانی حقوق بشر

آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل به مناسبت روز جهانی حقوق بشر بیانیه‌ای منتشر کرد.

وی در این بیانیه گفت: نزدیک به ۸۰ سال پیش، اعلامیه جهانی حقوق بشر آنچه را که هر فرد برای بقا و شکوفایی نیاز دارد، تعریف کرد؛ این یک پیشرفت فلسفی و سیاسی بود و از آن زمان تاکنون سنگ بنای جامعه جهانی ما بوده است.

دبیرکل سازمان ملل با اشاره به اینکه حقوق بشر غیرقابل انکار، غیرقابل تفکیک و به هم وابسته است، اظهار کرد: ما نقض‌های جدی داریم که نشان دهنده بی‌توجهی آشکار به حقوق و بی‌تفاوتی سنگدلانه نسبت به رنج انسان‌ها است؛ با هم، ما قدرت مقابله با این بی‌عدالتی‌ها را داریم: با محافظت از نهاد‌هایی که حقوق بشر را به واقعیتی زنده تبدیل می‌کنند.

وی با بیان اینکه سازمان ملل هر روز، به مردم در سراسر جهان کمک می‌کند تا اساسی‌ترین حقوق خود را محقق کنند، گفت:، اما ما نمی‌توانیم این کار را به تنهایی انجام دهیم؛ این کار به موضع‌گیری همه مردم، در همه جا، بستگی دارد؛ وقتی از آسیب‌پذیرترین افراد محافظت می‌کنیم، وقتی از نادیده گرفتن آنها خودداری می‌کنیم، وقتی از نهاد‌هایی که از ما دفاع می‌کنند دفاع می‌کنیم، حقوق بشر را زنده نگه می‌داریم.

وی تاکید کرد: حقوق ما هرگز نباید در برابر سود یا قدرت در جایگاه دوم قرار گیرد؛ بیایید برای محافظت از آن ها، برای کرامت و آزادی همه، متحد شویم.

اعلامیه جهانی حقوق بشر چیست؟

اعلامیه جهانی حقوق بشر (UDHR) به‌عنوان سندی بنیادین با هدف جلوگیری از تکرار فجایع جنگ جهانی دوم در ۱۰ دسامبر ۱۹۴۸ توسط سازمان ملل تصویب شد؛ این اعلامیه که از ۳۰ ماده تشکیل شده است، حقوق و آزادی‌های اساسی همه انسان‌ها را فارغ از هرگونه تبعیض (نژاد، جنسیت، مذهب، ...) به رسمیت می‌شناسد.

اعلامیه یادشده مبنای قوانین بین المللی حقوق بشر قرار گرفته است.

• بیشتر بخوانید:
• حقوق بشر اساس عدالت و صلح جهانی است
• جای خالی حقوق بشر در میانه وقوع بدترین بحران‌های انسانی در جهان

اصلی‌ترین موضوع‌های حقوق بشری در سال ۲۰۲۵ کدامند؟

سال جاری با ویژگی نقض‌های متعدد، مرگ‌بار و مستمر نقض حقوق بشر شناخته می‌شود؛ عمده‌ترین مسائل حقوق بشری در سال ۲۰۲۵، عبارتند از:

درگیری‌های مسلحانه و جنایت‌های جنگی:

جنایت‌های جنگی و جنایت‌های علیه بشریت در سال ۲۰۲۵ به گستردگی رخ دادند؛ در غزه، رژیم صهیونیستی محاصره، حمله‌های غیرقانونی، جابه‌جایی اجباری، محرومیت از آب (که ممکن است نسل‌کشی باشد) و حمله‌ها به غیرنظامیان، بیمارستان‌ها و کارگران امدادی انجام داد.

در سودان، درگیری بین نیرو‌های مسلح سودان و نیرو‌های پشتیبانی سریع شامل کشتار‌های دسته‌جمعی، خشونت جنسی، پاکسازی قومی و جابه‌جایی اجباری بود.

در هائیتی، باند‌های جنایت‌کار و کارتل‌های سازمان‌یافته خشونت را تشدید کردند و ماموریت حمایت امنیتی چندملیتی سازمان ملل با کمبود منابع رو‌به‌رو بود.

مسائل نوظهور مانند استفاده از هوش مصنوعی و نظارت در جنگ، خطر آسیب به غیرنظامیان را افزایش داد.

سرکوب اعتراض‌ها و نقض آزادی بیان:

کشور‌های مختلفی در رعایت حقوق بشر شکست خوردند و کاربرد ناهمگون قوانین بین‌المللی، احساس نامشروعیت ایجاد کرد.

اعتراض‌ها و تجمع‌های مسالمت‌آمیز به‌ویژه در کشور‌های غربی در واکنش به اعتراض به تداوم نسل‌کشی رژیم صهیونیستی در غزه انجام شد.

فرسایش هنجارها و تضعیف قوانین بین‌المللی:

بی‌توجهی، انفعال و فلج جامعه جهانی و نهاد‌های بین‌المللی برای اقدام جهانی در واکنش به درگیری‌ها، نقض‌های قوانین و مقررات بین‌المللی را تشدید کرد.

تامین تسلیحات رژیم صهیونیستی برای جنگ غزه و البته در سودان نقض تعهد‌های بین‌المللی را درپی داشت؛ کشور‌های غربی مدعی حقوق بشر با اجرای استاندارد‌های دوگانه نقش مهمی در فرسایش هنجار‌ها و تضعیف قوانین و مقررات بین‌المللی داشتند.

آوارگی‌های اجباری:

نقض قوانین بین‌المللی به آوارگی بیش از ۱۲۰ میلیون نفر در سراسر جهان منجر شد.

سودان در صدر بحران یادشده قرار دارد؛ این کشور بالاترین جمعیت آواره را در جهان به خود اختصاص داده است.

دنیا در روز جهانی حقوق بشر در سال ۲۰۲۵ با چالش‌های عمیق رو‌به‌رو است؛ با وجود این همچنان امید به بهبود اوضاع وجود دارد؛ حمایت‌های جهانی از حقوق بشر، پایان دادن به تامین تسلیحات ناقضان قوانین بین‌المللی و تقویت مسئولیت‌پذیری دیون بین‌المللی کیفری ICC اقدام‌هایی هستند که باید در دستور کار و مورد توجه جدی قرار بگیرند.

انتهای پیام/