دیدارهای عراقچی در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل/ نشست چهارجانبه درباره افغانستان

  وزیر امور خارجه با سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه در حاشیه اجلاس چهارجانبه ایران، روسیه، پاکستان و چین درباره افغانستان دیدار کرد.

بیانیه مشترک چهارمین نشست چهارجانبه وزیران امور خارجه چین، ایران، پاکستان و روسیه درباره افغانستان به شرح زیر است: 

به دعوت فدراسیون روسیه، چهارمین نشست چهارجانبه وزرای امور خارجه جمهوری خلق چین، جمهوری اسلامی ایران، جمهوری اسلامی پاکستان و فدراسیون روسیه درباره افغانستان، در ۲۵ سپتامبر ۲۰۲۵ در حاشیه هشتادمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک برگزار شد.

در جریان این نشست، چهار کشور وضعیت افغانستان را مورد بحث قرار داده و بر موارد زیر توافق کردند:

۱- چهار طرف بر حمایت خود از افغانستان به‌عنوان کشوری مستقل،  یکپارچه و باثبات، عاری از تروریسم، جنگ و مواد مخدر تأکید کردند.

۲- چهار طرف از ابتکارات مؤثر منطقه‌ای با هدف تقویت اقتصاد افغانستان حمایت کردند و بر اهمیت تداوم تعاملات اقتصادی با افغانستان برای بهبود شرایط وخیم مردم این کشور تأکید نمودند. آنان آمادگی خود را برای گسترش همکاری‌های اقتصادی و تجاری و پیوندهای منطقه‌ای با افغانستان ابراز کردند که به ادغام فعال افغانستان در همکاری اقتصادی منطقه‌ای کمک خواهد نمود.

۳- چهار طرف اهمیت کاهش مناسب رژیم تحریمی سال ۱۹۸۸ را با توجه به واقعیات میدانی به منظور کمک به صلح و ثبات در افغانستان مورد شناسایی قرار دادند. آنان بر ضرورت اجتناب از سیاسی‌سازی و معیارهای دوگانه، به‌ویژه در خصوص درخواست‌های معافیت از ممنوعیت سفر افراد موضوع فهرست تحریم طالبان، که برای ترویج رویکردی جامع نسبت به افغانستان حیاتی است، تأکید کردند.

۴- چهار طرف بر اهمیت تداوم حمایت‌های بشردوستانه از افغانستان تأکید کردند و از جامعه بین‌المللی خواستند تا کمک‌های بشردوستانه اضطراری بیشتری به مردم افغانستان ارائه کنند. آنان همچنین بر ضرورت حمایت بشردوستانه از مردم افغانستان به دور از هرگونه ملاحظات سیاسی تأکید کردند.

۵- چهار طرف نگرانی عمیق خود را از وضعیت امنیتی ناشی از تروریسم در افغانستان ابراز داشتند و خاطرنشان کردند که گروه‌های تروریستی همچون داعش، القاعده، جنبش اسلامی ترکستان شرقی (ETIM)، تحریک طالبان پاکستان (TTP)، جیش‌العدل، ارتش آزادی‌بخش بلوچستان (BLA) و دیگر گروه‌های مشابه در منطقه، از جمله تیپ مجید، و سایر گروه‌هایی که در افغانستان مستقر هستند، همچنان تهدیدی جدی علیه امنیت منطقه‌ای و جهانی محسوب می‌شوند.

آنان تأکید کردند که تقویت صلح و ثبات در افغانستان و مقابله با تهدیدهای تروریسم، افراط‌گرایی و جرائم مرتبط با مواد مخدر که از خاک افغانستان نشات می‌گیرند، در راستای منافع مشترک آنان در منطقه است.

چهار طرف از مقامات افغان خواستند تا تدابیر مؤثر، عینی و قابل راستی‌آزمایی در انجام تعهدات بین‌المللی افغانستان در مبارزه با تروریسم اتخاذ نموده و تمامی گروه‌های تروریستی را منحل و نابود سازند، و از جذب نیرو، جمع‌آوری منابع مالی، دستیابی به سلاح، و نیز همکاری با جنگجویان تروریست خارجی جلوگیری نمایند. 

چهار طرف همچنین از مقامات افغان خواستند تا هرگونه اردوگاه آموزشی تروریستی یا زیرساخت‌های دیگر مرتبط با تروریسم در خاک خود را برچینند.

چهار طرف خواستار تقویت همکاری ضدتروریسم در سطوح دوجانبه و چندجانبه شدند. افغانستان باید در اتخاذ تدابیر جامع برای مبارزه با تروریسم، انحلال و نابودی تمامی گروه‌های تروریستی به صورت برابر و غیرتبعیض‌آمیز، و جلوگیری از استفاده از قلمرو افغانستان علیه همسایگان، منطقه و فراتر از آن مورد حمایت قرار گیرد.

۶- چهار طرف از تلاش‌های مراجع افغان برای کاهش کشت تریاک سنتی را تمجید کردند. آنان به‌ویژه با توجه به افزایش چشمگیر تولید مواد مخدر صنعتی از جمله متامفتامین، خواستار اتخاذ تدابیر جامع برای مبارزه با مواد مخدر شدند، و بر مبارزه مشترک جهت انهدام گروه‌های مجرم سازمان‌یافته فراملی فعال در قاچاق مواد افیونی، و قطع مسیرهای تجارت و ترانزیت مواد مخدر در داخل و خارج از منطقه تأکید کردند.

همچنین بر اهمیت کمک‌های بین‌المللی برای ترویج و توسعه کشاورزی و محصولات جایگزین در جهت ایجاد جامعه‌ای عاری از سوءمصرف مواد مخدر تأکید شد.

۷- چهار طرف از مقامات افغان خواستند شرایطی فراهم آورند که بازگشت پناهندگان افغان به سرزمین مادری را تسهیل کرده، از مهاجرت‌های بیشتر جلوگیری نمایند و تدابیر جدی برای تضمین معیشت بازگشت‌کنندگان و ادغام آنان در فرایندهای سیاسی و اجتماعی جهت دستیابی به راه‌حلی پایدار اتخاذ کنند.

چهار طرف از کشورهای منطقه، به‌ویژه جمهوری اسلامی ایران و جمهوری اسلامی پاکستان، به خاطر میزبانی از میلیون‌ها پناهنده افغان قدردانی کردند.

آنان از جامعه بین‌المللی و اهداکنندگان خواستند تا حمایت مالی کافی، قابل پیش‌بینی، منظم و پایدار و سایر کمک‌های لازم را در راستای اصل مسئولیت بین‌المللی و تقسیم مسئولیت، برای بازگشت پناهندگان به افغانستان در چارچوب زمانی معین و با منابع کافی، و همچنین برای کشورهای میزبان پناهندگان افغان، به‌ویژه جمهوری اسلامی ایران و جمهوری اسلامی پاکستان، فراهم نمایند.

۸- چهار طرف بر اهمیت ایجاد نظام حکمرانی فراگیر و گسترده در افغانستان که منعکس‌کننده منافع و آرمان‌های تمامی اقشار جامعه افغان باشد، تأکید کردند.

۹- چهار طرف بر اهمیت حقوق و نیازهای تمامی جمعیت کشور، از جمله کلیه گروه‌های قومی و مذهبی، تأکید کردند. آنان همچنین تصریح نمودند که دسترسی زنان و دختران به آموزش و فرصت‌های اقتصادی، از جمله دسترسی به اشتغال، مشارکت در زندگی عمومی، آزادی رفت‌وآمد، عدالت و خدمات پایه، به صلح، ثبات و رفاه در کشور کمک خواهد کرد.

۱۰- چهار طرف خاطرنشان کردند که اعضای ناتو باید مسئولیت اصلی وضعیت کنونی در افغانستان را بر عهده گیرند. آنان باید فرصت‌هایی برای بهبود اقتصادی افغانستان و توسعه و رفاه آینده آن ایجاد کنند، فورا تحریم‌های یکجانبه علیه افغانستان را لغو نمایند و دارایی‌های خارجی افغانستان را به سود مردم افغانستان بازگردانند.

چهار طرف تأکید کردند که حاکمیت ملی، استقلال و تمامیت ارضی افغانستان باید محترم شمرده شود و با استقرار مجدد پایگاه‌های نظامی در داخل یا اطراف افغانستان توسط کشورهایی که مسئول وضعیت کنونی هستند، که برای صلح و امنیت منطقه‌ای زیان‌بار است، به‌طور قاطع مخالفت ورزیدند.

۱۱- چهار طرف از همه تلاش‌های دیپلماتیک که به حل‌وفصل سیاسی مسئله افغانستان کمک کند، حمایت کردند و از جامعه بین‌المللی، به‌ویژه سازمان ملل متحد، در این مسیر حمایت نمودند. آنان بر نقش مهم چارچوب‌های منطقه‌ای همچون «قالب مسکو»، «نشست وزرای امور خارجه کشورهای همسایه افغانستان» و «سازمان همکاری شانگهای» در ایفای نقشی مثبت برای دستیابی به راه‌حل سیاسی تأکید کردند.

در این چارچوب، آنان از نشست مشترک اخیر نمایندگان ویژه چین، ایران، پاکستان و روسیه در امور افغانستان که در ۱۲ سپتامبر ۲۰۲۵ در دوشنبه، تاجیکستان، برای بحث درباره وضعیت افغانستان برگزار شد، استقبال کرده و بر تداوم این مشورت‌های چهارجانبه تأکید کردند.

نشست چهارجانبه چین، ایران، پاکستان و روسیه درباره افغانستان در نیویورک برگزار شد.

وزیر امور خارجه در این نشست سخنرانی کرد؛ متن سخنرانی عراقچی به شرح زیر است:

بسم الله الرحمن الرحیم

عالیجنابان،
همکاران ارجمند،

اجازه دهید سخنم را با قدردانی صمیمانه از جناب آقای سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه فدراسیون روسیه، و همکاران ایشان در نمایندگی دائم روسیه به خاطر برگزاری و میزبانی این نشست مهم آغاز کنم. 

ما همچنین به برادر عزیزم، جناب آقای محمد اسحاق دار، معاون نخست‌وزیر و وزیر امور خارجه پاکستان، و نیز جناب آقای یو شیا‌یونگ، فرستاده ویژه وزارت امور خارجه چین در امور افغانستان، خوشامد می‌گوییم.

جمهوری اسلامی ایران به‌طور قاطع بر اصل عدم مداخله در امور داخلی کشورها پای می‌فشارد و از حق ذاتی مردم افغانستان برای تعیین آینده سیاسی، اقتصادی و اجتماعی خویش، مطابق با منشور ملل متحد و هنجارهای شناخته‌شده حقوق بین‌الملل، حمایت می‌کند.

در سال‌های اخیر، علیرغم تلاش‌های حکومت موقت برای بهبود اوضاع، افغانستان همچنان با چالش‌های شدید در زمینه امنیت، اوضاع انسانی و ثبات اقتصادی روبرو بوده است. اینها صرفاً مسائل داخلی نیستند؛ بلکه پیامدهای مستقیم و جدی برای کل منطقه دارند. ما به‌عنوان همسایگان نزدیک و شرکای منطقه‌ای، مستقیماً از این تحولات متاثر هستیم و در عین حال ما مسئولیت مشترک برای مشارکت سازنده در تلاش‌ها جهت رسیدگی به این مسائل داریم.

ما عمیقاً نسبت به وخامت اوضاع انسانی نگران هستیم. طرح «نیازها و پاسخ بشردوستانه افغانستان ۲۰۲۵» تنها ۱/۲۷ درصد از بودجه لازم را دریافت کرده است. این کمبود نگران‌کننده تأثیر مستقیمی بر همسایگان افغانستان دارد که هم‌اکنون نیز بار سنگینی را به دوش می‌کشند. ما تأکید می‌کنیم که کمک‌های بشردوستانه باید بی‌طرفانه، غیرسیاسی و بدون مانع ارائه شوند. این کمک‌ها هرگز نباید به ابزاری برای اجبار سیاسی تبدیل گردند. به همین ترتیب، تحریم‌ها نباید به سلاحی برای مانع‌تراشی در مسیر بهبود اقتصادی افغانستان یا تعامل مشروع با مقامات حکومت موقت بدل شوند. ما بار دیگر تصریح می‌کنیم که دارایی‌های افغانستان که در خارج مسدود شده‌اند، باید بدون قید و شرط آزاد گردند تا ثبات اقتصادی افغانستان احیا شود و در خدمت مردم افغانستان قرار گیرد.

در حوزه امنیت، علیرغم برخی پیشرفت‌ها در مقابله با داعش، تداوم حضور دیگر گروه‌های افراطی و تروریستی در افغانستان همچنان مایه نگرانی جدی برای همسایگان و کل منطقه باقی مانده است. ما از مقامات حکومت موقت انتظار داریم تدابیری شفاف، قابل راستی‌آزمایی و قاطع علیه همه این تهدیدها اتخاذ کنند. مبارزه با تروریسم باید جامع، غیرتبعیض‌آمیز و منطبق با حقوق بین‌الملل باشد.

ایران علیرغم تحمل بار سنگین میزبانی از میلیون‌ها تبعه افغان، آن هم غالباً با کمک اندک یا ناکافی بین‌المللی، به مسئولیت‌های انسانی خود عمل کرده است. این وضعیت میلیاردها دلار هزینه بر اقتصاد و امنیت ما تحمیل کرده است، در حالی که خود ایران همچنان با شدیدترین تحریم‌های یکجانبه در نقض حقوق بین‌الملل روبرو است. 
ما تلاش کرده‌ایم بازگشت اتباع افغان با رعایت کرامت انسانی آنها صورت گیرد. با این حال، انتظار نمی‌رود که ایران این بار را به تنهایی به دوش بکشد. جامعه بین‌المللی باید تضمین کند که بحران انسانی در افغانستان به‌طور نامتناسب بر دوش چند کشور همسایه افکنده نشود.

جمهوری اسلامی ایران همچنان متعهد به چشم‌انداز افغانستانی مستقل، یکپارچه و باثبات است که عاری از تروریسم، سلطه خارجی و مواد مخدر باشد. ما قویاً از هر ابتکاری که حاکمیت ملی افغانستان را تقویت کند، با تروریسم مبارزه نماید و از حقوق مردم آن پاسداری کند، حمایت می‌کنیم.

همکاران ارجمند،

مداخله ایالات متحده و دو دهه حضور نظامی آن در افغانستان چیزی جز مصیبت و ناامنی به بار نیاورده است. این حضور، قربانیان بی‌شماری از افغانستان بر جای گذاشته و تروریسم، مواد مخدر، فساد، فقر و آوارگی را دامن زده است.

خروج سال ۲۰۲۱ نه پایان مسئولیت، بلکه عقب‌نشینی‌ای خفت‌بار بود که افغانستان و همسایگانش را با پیامدهای آن تنها گذاشت. واقعیت این است که ایالات متحده و ناتو در قبال بسیاری از چالش‌هایی که افغانستان و منطقه امروز با آن روبرو هستند، مسئولند. در چنین شرایطی، ما به‌طور قاطع هرگونه مداخله سیاسی یا نظامی خارجی، هر تلاشی برای بازگرداندن کسانی که مسئول این بحران هستند، و هرگونه بهره‌برداری از مصائب افغانستان برای مقاصد ژئوپولیتیکی را مردود می‌شماریم. مهم‌تر از همه، استقرار مجدد پایگاه‌های نظامی خارجی در داخل یا پیرامون افغانستان نقض حاکمیت آن، تهدیدی برای صلح و امنیت منطقه‌ای و دامن‌زننده به افراط‌گرایی و بی‌ثباتی خواهد بود. چنین مسیری، پیشرفت شکننده منطقه را نابود می‌سازد و باید به‌شدت مورد مخالفت قرار گیرد.

از این رو امیدواریم نتیجه رایزنی‌های امروز، مسیر را به سوی تدابیری عملی، متوازن و هماهنگ، مبتنی بر حقوق بین‌الملل و احترام متقابل، برای شکل‌دهی به رویکردی واقع‌بینانه و مسئولانه در قبال افغانستان هموار سازد.

از توجه شما سپاسگزارم.

 وزیر امور خارجه با ایوان گیل پینتو، وزیر خارجه ونزوئلا دیدار و رایزنی کرد.

وزیر امور خارجه با وزیر خارجه اسلوونی در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل دیدار کرد.

در این دیدار درباره روابط دوجانبه تهران-لوبلیانا و تحولات بین‌المللی گفت‌وگو شد.

وزیر امور خارجه با تمجید از موضع اصولی اسلوونی در رابطه با نسل‌کشی در غزه و جنگ‌افروزی رژیم صهیونیستی در منطقه، بر ضرورت اقدام جمعی بین‌المللی برای توقف جنایات این رژیم در فلسطین اشغالی و محاکمه و مجازات جنایتکاران تاکید کرد.

عراقچی، همچنین با اشاره به تلاش همه‌جانبه ایران برای ممانعت از تشدید تنش در رابطه با موضوع هسته‌ای ایران، اقدام سه کشور اروپایی برای بازگرداندن قطعنامه‌های لغوشده شورای امنیت علیه ایران را عملی ناموجه و غیرمسئولانه توصیف کرد که در راستای رویکرد تقابلی و غیرقانونی آمریکا طراحی شده و به منزله اخلال جدی در دیپلماسی محسوب می‌شود.

وزیر امور خارجه مسئولیت همه دولت‌های عضو شورای امنیت در صیانت از دیپلماسی و حاکمیت قانون را یادآور شد و ابراز امیدواری کرد که کشورهای عضو شورای امنیت با آگاهی از سابقه موضوع هسته‌ای ایران و عملکرد ظالمانه آمریکا و شرکای غربی آن طی دو دهه گذشته، به پیش‎نویس قطعنامه پیشنهادی چین و روسیه به‌عنوان ابتکاری جهت جلوگیری از بازگرداندن قطعنامه‌های لغوشده شورای امنیت رای مثبت بدهند.

وزیر امور خارجه ایران و چو هیون، وزیر خارجه کره جنوبی در حاشیه هشتادمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل دیدار و رایزنی کردند.

در این دیدار درباره روابط دوجانبه و تحولات بین‌المللی گفت‌وگو شد.

وزیر امور خارجه با اشاره به اقدام ناموجه و غیرقانونی سه کشور اروپایی برای بازگرداندن قطعنامه‌های لغوشده شورای امنیت، مسئولیت مهم کره جنوبی به‌عنوان رئیس دوره‌ای شورای امنیت را یادآور شد و خواستار مسئولیت‌پذیری همه اعضای شورای امنیت برای جلوگیری از تخریب روندهای دیپلماتیک به واسطه سوءاستفاده از شورای امنیت شد.

عراقچی، همچنین با تبیین ابتکارها و پیشنهادهای مطرح‌شده طی چند هفته گذشته، از جمله تفاهم منعقده بین ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی جهت تسهیل تعاملات بین ایران و آژانس در شرایط جدید، کارشکنی سه کشور اروپایی و آمریکا در پیشبرد دیپلماسی را ادامه رویکرد غیرقانونی و زیاده‌خواهانه آنها طی دو دهه گذشته ارزیابی کرد و تاکید کرد: بازگرداندن قطعنامه‌های لغوشده شورای امنیت به منزله ضربه‌ای مهلک علیه دیپلماسی و رژیم منع اشاعه خواهد بود که پیامدهای غیرقابل پیش‌بینی به دنبال خواهد داشت و مسئولیت آن بر عهده بانیان آن خواهد بود.

وی ابراز امیدواری کرد که رئیس دوره‌ای شورای امنیت و کلیه اعضای این نهاد با درک مسئولیت تاریخی خود در قبال دیپلماسی، مانع از اقدام غیرقانونی و ناموجه چند کشور عضو برای بازگرداندن قطعنامه‌های خاتمه‌یافته شورا در سال ۲۰۱۵ علیه ایران شوند. 

وزیر خارجه کره جنوبی با تاکید بر سیاست این کشور در حمایت از دیپلماسی و با اشاره به رای ممتنع به قطعنامه پیشنهادی سه کشور اروپایی در تمدید لغو تحریم‌های ایران، تصریح کرد که کره جنوبی به وظایف خود در جایگاه ریاست شورای امنیت با رویکردی حرفه‌ای و بی‌طرفانه ادامه خواهد داد.