صاحب نظران سیاسی روند اجرای برجام را چگونه ارزیابی می کنند/ دبه غربی ها در اجرای برجام همراه با ناز و کرشمه

-گروه سیاسی: پس از گذشت یک سال از امضای برجام، کارشناسان و صاحب نظران با توجه به عملکرد ایران و 5+1 موضوعات مختلف و گوناگونی را در رابطه با اجرای برجام بیان می کنند. 

مقام معظم رهبری مهرماه سال گذشته طی نامه‌ای به رئیس جمهور الزامات 9 گانه‌ای را برای اجرای برجام برشمردند که عبارتند از:

 اوّلاً: از آنجا که پذیرش مذاکرات از سوی ایران اساساً با هدف لغو تحریمهای ظالمانه‌ی اقتصادی و مالی صورت گرفته است و اجرائی شدن آن در برجام به بعد از اقدامهای ایران موکول گردیده، لازم است تضمین‌های قوی و کافی برای جلوگیری از تخلّف طرفهای مقابل، تدارک شود، که از جمله‌ی آن اعلام کتبی رئیس‌جمهور آمریکا و اتّحادیه‌ی اروپا مبنی بر لغو تحریمها است. در اعلام اتّحادیه‌ی اروپا و رئیس‌جمهور آمریکا، باید تصریح شود که این تحریمها بکلّی برداشته شده است. هرگونه اظهاری مبنی بر این‌که ساختار تحریمها باقی خواهد ماند، به‌منزله‌ی نقض برجام است.

ثانیاً: در سراسر دوره‌ی هشت‌ساله، وضع هرگونه تحریم در هر سطح و به هر بهانه‌ای (از جمله بهانه‌های تکراری و خودساخته‌ی تروریسم و حقوق بشر) توسّط هر یک از کشورهای طرف مذاکرات، نقض برجام محسوب خواهد شد و دولت موظّف است طبق بند ۳ مصوّبه‌ی مجلس، اقدامهای لازم را انجام دهد و فعّالیّتهای برجام را متوقّف کند.

ثالثاً: اقدامات مربوط به آنچه در دو بند بعدی آمده است، تنها هنگامی آغاز خواهد شد که آژانس، پایان پرونده‌ی موضوعات حال و گذشته (PMD) را اعلام نماید.

رابعاً: اقدام در مورد نوسازی کارخانه‌ی اراک با حفظ هویّت سنگین آن، تنها در صورتی آغاز خواهد شد که قرارداد قطعی و مطمئن درباره‌ی طرح جایگزین و تضمین کافی برای اجرای آن منعقد شده باشد.

خامساً: معامله‌ی اورانیوم غنی‌‌شده‌ی موجود در برابر کیک زرد با دولت خارجی در صورتی آغاز خواهد شد که قرارداد مطمئن دراین‌‌باره همراه با تضمین کافی منعقد شده باشد. معامله و تبادل مزبور، باید بتدریج و در دفعات متعدّد باشد.

سادساً: مطابق مصوّبه‌ی مجلس،‌ طرح و تمهیدات لازم برای توسعه‌ی میان‌مدّت صنعت انرژی اتمی که شامل روش پیشرفت در مقاطع مختلف از هم‌اکنون تا پانزده سال و منتهی به ۱۹۰ هزار سو است،‌ تهیّه و با دقّت در شورای عالی امنیّت ملّی بررسی شود. این طرح باید هرگونه نگرانی ناشی از برخی مطالب در ضمائم برجام را برطرف کند.

سابعاً: سازمان انرژی اتمی، ‌تحقیق و توسعه در ابعاد مختلف را در مقام اجرا به‌گونه‌ای سامان‌دهی کند که در پایان دوره‌ی هشت‌ساله هیچ کمبود فنّاوری برای ایجاد غنی‌سازیِ مورد قبول در برجام وجود نداشته باشد.

ثامناً: توجّه شود که در موارد ابهام سند برجام، ‌تفسیر طرف مقابل مورد قبول نیست و مرجع، متن مذاکرات است.

تاسعاً: وجود پیچیدگی‌ها و ابهام‌ها در متن برجام و نیز گمان نقض عهد و تخلّفات و فریب‌کاری در طرف مقابل بویژه آمریکا، ایجاب میکند که یک هیئت قوی و آگاه و هوشمند، برای رصد پیشرفت کارها و انجام تعهّدات طرف مقابل و تحقق آنچه در بالا بدان تصریح شده است،‌ تشکیل شود. ترکیب و وظایف این هیئت باید در شورای عالی امنیّت ملّی تعیین و تصویب شود.

فواد ایزدی  کارشناس مسائل سیاست خارجی در گفتگو با  خبرنگار سیاسی پیرامون اظهار نظر اخیر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان مبنی براینکه غربی ها در حال زمینه چینی و پخت و پز علیه ایران هستند وتوطئه ای در حال ایجاد است و ما باید گوش به زنگ باشیم، اظهار کرد: تحلیل آقای صالحی مبنی بر این که طرف مقابل دارد پخت و پزی را علیه ایران انجام می دهد کاملا درست است و ما باید نسبت به این موضوع حواسمان را  جمع کنیم.

وی افزود: در داخل آمریکا شاهد هستیم کنگره منتظر پایان دولت اوباما در دی ماه است زیرا زمانی که ریاست جمهوری وی به پایان می رسد اقدامات  جدیدی را علیه ایران انجام دهد.

این کارشناس مسائل سیاست خارجی تأکید کرد: شاهد هستیم که حتی کنگره آمریکا نیز در شرایط فعلی پیش از پایان دولت اوباما به پیشواز رفته و یکسری قوانین ضد ایرانی را تصویب کرده است که موضوع آخر موضوع بوئینگ بود که کنگره تصویب کرد که آمریکا حق فروش حق بوئینگ به ایران را ندارد.

ایزدی با اشاره به اینکه حدود 100قوانین و طرح دیگر نیز علیه ایران در کنگره آمریکا وجود دارد تصریح کرد: این طرح های منتظر هستند تا پروسه خود را در کنگره آمریکا طی کنند و سپس مورد تصویب قرار گیرند.

وی خاطر نشان کرد: اظهارات آقای صالحی در خصوص توطئه  غرب علیه ایران درست است و غربی ها مشغول پخت و پز جدی و گسترده ای علیه ایران هستند که در آینده ای نزدیک باید آن را شاهد آنها باشیم.

این کارشناس مسائل سیاست خارجی گفت: یکسری تحلیل هایی از سوی دوستان دولت قبل از برجام مطرح بود که الان مشخص شده خیلی از این تحلیل ها صحیح نبوده ا ست که یکی از این موارد توجه به این نکته است که دوستان ما دردولت می گفتند که با برجام در نهایت می خواهیم بین آمریکا و اروپا شکاف ایجاد کنیم و با اروپاییها کار کنیم و آمریکاییها را دور بزنیم که این موضوع درحال حاضر هیچ تحقق عینی و عملی نداشته است.

ایزدی با اشاره به اینکه این تحلیل دوستان ما دردولت هیچ نتیجه ای در بر نداشته است، افزود: به طور مشخص مشاهده می کنیم که بعد از برجام تحلیل های دوستانمان در دولت درست از آب در نمی آید به گونه ای که آقای فیشر رئیس جمهور اتریش درباره اینکه چرا مشکلات بانکی با ایران حل نمی شود این موضوع را مطرح می کند که باید در این رابطه با آمریکا مذاکره کنید.

وی تصریح کرد: این صراحت بیان مقامات غربی نشان می دهد که آنها هیچ گونه مسئولیتی را در قبال برجام نمی پذیرند و توپ را به زمین آمریکا می اندازند و ما را هم به آنها ارجاع می دهند.

این کارشناس مسائل سیاست خارجی تأکید کرد: اظهارات چند روز پیش  مرکل صدر اعظم آلمان نیز به خوبی نشان می دهد که متاسفانه معضل ارجاع ایران به آمریکا هنوز در موضوع برجام وجود دارد و متاسفانه بعضی از رهبران کشورهای اروپایی در  حوزه سیاست خارجی با آمریکا هماهنگ هستند که خیلی هم برای آنها فرق نمی کند که آمریکا با آنها چقدر بد برخورد  کند.

وی با اشاره به اعلام رسمی دولت آلمان پیرامون کنترل تلفن شخصی مرکل در سفارت آمریکا در آلمان اظهار کرد: این موضوع از نظر قواعد بین المللی اهانت است به رئیس یک کشور که تلفن وی از سوی کشور دیگری شنود شود با این حال می بینید حتی با وقوع چنین اتفاقاتی کشورهای اروپایی در حوزه روابط سیاست خارجی خود تغییری را ایجاد نمی کنند به گونه ای که آلمان تا به امروز همراهی خوبی را با آمریکا در بحث برجام داشته است که این موضوع با مقابله با همکاری با ایران بسیار مشهود ا ست.

ایزدی با اشاره به اینکه تحلیل دوستان ما در وزات خارجه پیرامون برجام درست نبود و بعید به نظر می رسد به سمت واقعیت سوق پیدا کند خاطر نشان کرد: اینکه سر نوشت برجام چه می شود بدون شک به خودمان بستگی دارد زیرا اگر ما همین مسیر غلط سیاست خارجی را ادامه دهیم راه به جایی نخواهیم برد.

این کارشناس مسائل سیاست خارجی تأکید کرد: اگر ما بخواهیم همان حرفهای نامربوط را نسبت به برجام بزنیم و کارهای طرف مقابل را توجیه کنیم و نسبت به برجام اغراق کنیم که خیلی متاسفانه در کشور این اقدام را انجام می دهند برجام را به جایی نخواهد برد.

وی گفت: اگر ما متوجه شویم که برجام مسیر غلطی بوده و باز بینی جدی را در سیاست خارجی داشته باشیم و به یک اجماع نسبت به موجودی به نام آمریکا دست پیدا کنیم و بفهمیم سیاست این کشور در قبال ایران به شکلی پیش می رود بدون شک در تعیین سرنوشت برجام نقش مهمی را ایفا خواهیم کرد.

این کارشناس مسائل سیاست خارجی گفت: مسئولان ما باید به این موضوع توجه داشته باشند که چرا رهبری هنوز پس از 37 سال پس از پیروزی انقلاب اسلامی بیان می کند که آمریکا دشمن ماست، از این رو تا زمانی که به این قبیل از موضوعات توجه نشود قطعا کشور با مشکل مواجه می شود و وضعیت خوبی نخواهد داشت.

ایزدی تصریح کرد: با توجه به تغییر دولت در آمریکا و مواضع اخیر کنگره این کشور اگر همین مسیر را در بر جام طی  کنیم با مشکلات دیگری نیز رو به رو خواهیم بود لذا اتخاذ تغییر در رویه فعلی از مهمترین موضوعاتی که مسئولین ما در دولت و وزرات خارجه باید به آن بپردازند.

نوذر شفیعی سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس نهم در گفتگو با خبرنگار گروه سیاسی درباره اینکه پس از گذشت یک سال از برجام این توافق چه دستاوردهایی را برای کشورمان در پی داشته است، اظهار کرد: بدون  شک در آن مقطع زمانی که بحث برجام مطرح شد جمهوری اسلامی ایران با دو مسئله مهم رو به رو بود که برگزاری انتخابات ریاست جمهوری یکی از آنها محسوب می شد.

وی افزود: روحانی در زمان برگزاری تبلیغات انتخابات با شعار تعامل با جامعه بین الملل در  حوزه سیاست خارجی وارد عمل شد از این رو پس از حضور در سمت ریاست جمهوری باید در این راستا اقدامات لازم را انجام می داد. از این رو برجام به طور حتم یکی از برنامه هایی بود که در راستای اهداف روحانی در بعد سیاست خارجی در دولت وی دنبال شد.

سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس نهم تأکید کرد: باید به این نکته اشاره کنم که زمانی که برجام شروع شد یعنی در واقع مذاکرات هسته ای آغاز شد قرار بود که کنگره آمریکا تحریم های سخت و مثلا کمر شکنی را علیه ایران اعمال کند اما با شروع گفتگوها میان ایران و 1+5 از وضع این تحریم ها  جلوگیری شد.

شفیعی تصریح کرد: گاهی اوقات متاسفانه ما در تحلیل هایمان این نکته را نادیده می گیریم که قرار بود پیش از شروع برجام تحریم ها علیه ایران تشدید شود اما ما شاهد بودیم که پس از آغاز گفتگو ها میان ایران و کشورهای غربی تحریم ها لغو شد و آثار آن را مشاهده کردیم از این رو باید بگوییم که برجام در آن مقطع از وضع تحریم  های جدید علیه ایران جلوگیری کرد.

وی خاطر نشان کرد: بنده معتقدم با برجام ایران به لحاظ زیر ساختی و یا بر روی کاغذ تحریم های سازمان یافته علیه ایران از سوی اتحادیه اروپا متوقف شد و تحریم های جدید کنگره آمریکا نیز با این توافق از دستور کار خارج شد اما باید به این نکته نیز اشاره کنم که درست است در عمل این تحریم ها لغو شد اما بدون شک متناسب با لغو این تحریم ها باید اقدامات عملی را نیز در این زمینه در جامعه مشاهده کنیم.

سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس نهم با اشاره به اینکه در اجرای لغو تحریمها تا به امروز موانعی وجود دارد تصریح کرد: به هر حال واقعیت این است که ما با موانع جدی در مسیر برجام رو به رو هستیم از این رو برای اینکه بتوانیم لغو تحریم ها را به صورت عملی درک کنیم باید نسبت به این موضوع با طرف غربی وارد گفتگو شویم.

شفیعی با اشاره به اینکه وقتی تحریم ها لغو شده است هیچ کس حق اعمال تحریم های جدید را ندارد تأکید کرد: متاسفانه در روابط بین الملل در دنیای امروز بد عهدی زیاد اتفاق می افتد روندی که ما در حوزه اجرای برجام با آن رو به رو هستیم.

وی تصریح کرد: در اجرای برجام هیچ اشکال و ایرادی در رفتار جمهوری اسلامی ایران وجود ندارد و ایراد اصلی به رفتار غربی ها و بخصوص آمریکایی ها است زیرا حرکت در مسیر درست برجام به نفع ایران ، کشورهای عضو 1+5 و جهان است اما برخی کشورها در صددند از ابزارهای سیاسی خود در راستای عدم اجرای برجام استفاده کنند از این رو در این مسیر از هیچ تلاشی دریغ نمی کنند.

سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس نهم خاطر نشان کرد: عده ای از کشورها نیز در صددند با توجه به منافع ایران در برجام از راههای دیگر محدودیت هایی را علیه ایران به کار ببندند تا برجام منفعتی را نصیب ایران نکند.

شفیعی با اشاره به اینکه مجموعه فشارهای غرب علیه ایران اگر به صورت ناقص برداشته شود کمبودی را که در شرایط فعلی در روابط ایران و کشورهای 1+5 در موضوع برجام وجود دارد باقی خواهد گذاشت، گفت: ما شاهد هستیم که در شرایط فعلی در نتیجه رفع تحریم های هسته ای مسائل و مشکلات ما در عرصه سیاست خارجی حل نشده است چون بخشی از این تحریم ها در حوزه حقوق بشری، تروریسم و روابط بانکی و جود دارد.

وی با اشاره به اینکه غربی ها در ایجاد روابط بانکی با ایران معتقدند که باید کشورمان به صورت شفاف منابع مالی خود را در اختیار مقامات این کشورها قرار دهد تصریح کرد: اروپائیان از این روند تبادل اطلاعات به عنوان شفافیت نام می برند و معتقدند که ما باید با هر کشوری که رابطه بانکی برقرار می کنیم بر منابع آنها نیز نظارت داشته باشیم روندی که تحقق آن برای جمهوری اسلامی ایران کار دشواری است و ما نمی توانیم کنترل مراودات بانکی خود را در اختیار دیگران قرار دهیم.

سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس نهم اظهار کرد: خیلی روشن است که بگوییم مسائل و موانعی در حال حاضر در قضیه برجام وجود دارد که عملی شدن آن را به صورت کامل متوقف کرده است از این رو تلاش در راستای حل موانع در این زمینه امری جدی است.