چرا خواب میبینیم؟
_ جام جم آنلاین به نقل از news-medical نوشت: رویا به مجموعه فعالیتهای ذهنی اشاره میکند که در حین حرکت سریع چشم (REM) در قسمتهایی از خواب رخ میدهد که در آن تخیلات ذهنی، افکار و احساسات «واقعی» تلقی میشوند. مطالعه علمی رویاها در اصطلاح «یکیرولوژی» نامیده میشود.
خواب و رویا
رویاها معمولاً در هنگام «خواب حرکت سریع چشم» (REM) رخ میدهند یعنی بخشی از خواب که بیشتر شبیه بیداری است. حتما این را شنیده اید که فردی بگوید بین حالت خواب و بیداری چیزی را دیده است. البته این بدان معنا نیست که رویاها در سایر قسمتهای خواب مانند خواب موج آهسته (SWS) روی نمیدهند. به هر حال رویا به عنوان خواب غیر REM شناخته میشود.
یکی از ویژگیهای کلیدی خواب REM این است که بدن دچار فلج موقت میشود. در این حالت نورونهای حرکتی تحریک نمیشوند. به این ترتیب رویاها که البته گاهی اوقات میتوان نام کابوس هم روی آن گذاشت معمولا زمانی اتفاق میافتند که فرد به صورت کامل خواب نیست و بین حالت خواب و بیداری به سر میبرد.
منشاء رویاها در مغز پیشانی است؛ این در حالی است که خواب REM خود از ساقه مغز سرچشمه میگیرد. مطالعات دقیقتر نشان داده است که ضایعات یا آسیب به مغز پیشانی منجر به عدم وجود رویا میشود. با این حال ضایعات دیگر در قشر جلویی پیشانی داخلی و قشر سینگولات قدامی میتوانند در واقع فراوانی و شفافیت رویا را افزایش دهند و حتی ممکن است در بیداری ادامه داشته باشند که این مشکل بزرگی است.
در طول خواب REM، سطح استیل کولین و دوپامین افزایش مییابد. استیل کولین مغز را در حالت فعال نگه میدارد (مانند بیداری) و دوپامین در سطوح بالا با توهم ارتباط دارد. مانند توهم فرد تصور میکند که رویاها «واقعی» هستند و تصور میشود که دوپامین در این تجربه نقش دارد. در کنار افزایش استیل کولین و دوپامین، سطح سروتونین، هیستامین و نورآدرنالین کاهش مییابد، زیرا این فرستندهها ما را بیدار نگه میدارد.
تاثیر مشکلات عاطفی بر خواب
انواع دیگر رویاپردازی شامل «خواب روشن» و «کابوس» است. رویای شفاف حالتی بین خواب REM و بیداری است که در آن میتوانید روایت را در رویاهای خود «کنترل» کنید. کابوسها هم خوابهای منفی هستند که ممکن است ناخوشایند باشند و ممکن است هر چند وقت یکبار روی دهند؛ به خصوص اگر استرس دارید، از مشکلات عاطفی رنج میبرید یا از داروهای خاصی استفاده میکنید. کابوسهای مکرر میتواند نشان دهنده یک مسئله روانشناختی باشد و ممکن است منعکس کننده یک رویداد زندگی یا شاید حتی یک بیماری جسمی باشد.
کارکردهای رویاپردازی
ما هنوز به طور کامل نمیدانیم چرا خواب میبینیم، اما این واقعیت که آنها عمدتا (اما نه منحصراً) در طول خواب REM رخ میدهند میتواند مهم باشد. تصور میشود که خواب REM در فیزیولوژی طبیعی بدن مهم است، زیرا از دست دادن خواب REM و یا محرومیت از آن با از دست دادن کیفیت زندگی از نظر جسمی و روانی مرتبط است.
رویا میتواند راهی برای بدن باشد که اجازه میدهد انتقال دهندههای عصبی کلیدی و عملکردهای بدن (مکانیسمهای ترمیم) که هنگام بیدار شدن بدن اتفاق نمیافتد، بازسازی شوند. همچنین ممکن است نقش مهمی در تجمیع خاطرات و و مهارتها ایفا کند.
درست بخوابید
خواب دیدن، رویا و کابوس دیدن همگی نشانههای کیفیت خواب هستند. خواب بد اثرات خاص شامل عدم تمرکز، تنش، اضطراب، نوسانات خلقی و افزایش وزن را نشان میدهد.
محرومیت از خواب همچنین با افزایش خطر ابتلا به بیماری آلزایمر مرتبط است، زیرا در طول خواب مغز میتواند بتا آمیلوئید را از طریق مسیر گلیمفااتیک به طور موثر دفع کند، اما اختلال در خواب (حتی یک شب، به ویژه در دوران میانسالی) میتواند منجر به کاهش ترشح آمیلوئید و افزایش آن شود. خطر ابتلا به بیماری آلزایمر نیز تا حدی میتواند به مشکلات مربوط به خواب مربوط باشد.
به طور خلاصه رویاپردازی عمدتاً در هنگام خواب REM رخ میدهد؛ جایی که مغز با وجود فلج شدن بدن بیشترین شباهت را به "بیداری" دارد. خواب REM به خودی خود در ساقه مغز سرچشمه میگیرد در حالی که خواب دیدن از مغز پیشین سرچشمه میگیرد. عملکردهای دقیق رویاپردازی مورد مناقشه است و به طور کامل مشخص نیست، اما مطالعات مربوط به خواب و محرومیت از خواب با اختلال در تفکر، اضطراب، نوسانات خلقی و افزایش وزن ارتباط دارد.
با پیشرفت فناوری و پیشرفتهای علمی، مکانیسمهای رویاپردازی و عملکرد دقیق آنها در آینده آشکارتر میشود.
