قضات و دست اندرکاران اگر از علم و به هنگام شدن نسبت به دانش جدا شدند، مشکلات جدی ایجاد می‌شود/ علوم انسانی اسلامی باید نسبت به مسئله عدالت و مبارزه با فساد اظهارنظر کند/ قاضی باید جامعه‌شناس باشد
به گزارش خبرنگار گروه حقوقی و قضایی پنجمین کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی در سالن همایش‌های بین المللی صدا و سیما با حضور آیت‌الله رئیسی رئیس قوه قضاییه برگزار شد.
رئیس قوه قضاییه در ابتدای سخنان خود با بیان اینکه انگیزه حضور در این جلسه استفاده از فضای علمی و عملی است، گفت: حضور بنده در این جلسه برای ارائه یک نظریه و بحث نظری در میان علوم انسانی و اسلامی نیست، بلکه در راستای مأموریت‌هایی است که امروز به عهده دستگاه قضایی است و اینکه در این زمینه چگونه جمع فرهیختگان و شرکت کنندگان می‌توانند در حوزه کاربردی برای جامعه و کاهش ناهنجاری‌های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی و ایجاد هنجار‌های آنچه که باید در تراز نظام اسلامی باشد، کمک کنند.
آیت‌الله رئیسی تاکید کرد: بحث حقوقی بیرون از دانشگاه و حوزه خوب پاسخ نمی‌دهد. بحث آسیب‌شناسی و آسیب‌زدایی به هنگام و به روز در این موارد در متن حوزه و دانشگاه قرار دارد و بهترین مراجع در این باب خود حوزه و دانشگاه هستند که باید این بحث را دنبال کنند که البته ورود به این بحث مقداری جسارت می‌طلبد.
رئیس دستگاه قضایی در ادامه سخنان خود بیان کرد: در ابعاد اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و در قضا نیز من می‌گویم هزاران موردی که امروز مورد سوال قضات ماست، باید مبتنی بر اجتهاد تمدن‌ساز نسبت به این مسائل پاسخ آن را محافل علمی بتوانند برای قضات و دست اندرکاران و کسانی که در میدان هستند، بیان کنند.
آیت‌الله رئیسی افزود: در بانکداری، بیمه و مسائل مختلفِ امور مستحدثه چه مسائلی وجود دارد و در مسائل اجتماعی مسئله‌یابی اولویت‌بندی و صورت‌بندی این مسائل اهمیت دارد.
وی با تبیین نقش علوم انسانی اسلامی در زمینه مبارزه با فساد گفت: علوم انسانی اسلامی باید حتما نسبت به مسئله عدالت و مبارزه با فساد اظهارنظر کند؛ چرا که مبارزه با فساد مسئله بسیار عمیقی است. در بحث‌های تربیتی می‌گویید در رابطه با پیشگیری از وقوع جرم چه کنیم تا در جامعه جرم و جنایت کاهش پیدا کند و چه کنیم تا ناهنجاری‌های اقتصادی اجتماعی و فرهنگی در جامعه کاهش پیدا کند. در این مسائل باید علم و دانش به کمک اجرا بیاید.
رئیس دستگاه قضایی ادامه داد: چه کنیم تا انگیزه جرم بوجود نیاید و چه کنیم که اندیشه جرم بوجود نیاید؟ انگیزه جرم از عدم تربیت درست در جامعه می‌آید.
وی با اشاره به نقش دانشگاه‌ها و حوزه‌ها در زمینه مبارزه با فساد اذعان کرد: آقایان در این مباحث وارد شوند؛ چرا که این‌ها مسائل مهم امروز ماست.
رئیس دستگاه قضایی خاطرنشان کرد: مرحوم محقق در "شرایع" و در "آداب القضاء" مطرح می‌کند و می‌گوید یکی از شرایط قاضی که به منطقه رفته این است که بلد را بشناسد. چه ارتباطی بین حقوق و شناخت جامعه است؟ یکی از آداب این است که قاضی باید جامعه‌شناس باشد. تا قاضی بلد را نشناسد مگر هر جایی می‌شود حکم داد.
آیت‌الله رئیسی با تاکید بر اینکه شخصیت افرادی که مرتکب جرم می‌شوند با یکدیگر متفاوت است، تصریح کرد: جامعه شناسی با حقوق و روانشناسی با حقوق ارتباط دارند و این‌ها از مباحثی است که باید دنبال شود.
وی افزود: اخلاق و حقوق، سیاست و حقوق نیز از موارد دیگر است. البته من از موضع کار خودم عرض می‌کنم. این مباحث را شما و این این کنگره باید حل کند و باید دانشگاه و حوزه در این مباحث کاربردی بحث کند. این‌ها مسئله است و رهبر معظم انقلاب تا کنون چندین جلسه در این زمینه داشته‌اند و دانشگاه باید در این مقوله ورود جدی پیدا کند و راهکار‌هایی برای مجریان و دست‌اندرکاران ارائه دهد.
رئیس دستگاه قضایی عنوان کرد: از محوری‌ترین نکات گام دوم، علم و فناوری است. از محور‌های مهم دیگر گام دوم عدالت و مبارزه با فساد است.
آیت‌الله رئیسی با بیان اینکه ما توسعه را در عدالت تعریف می‌کنیم و این یک کار علمی است، اظهار کرد: باید اول در حوزه علوم انسانی اسلامی بحث عدالت و موضوع عدالت مورد توجه و عنایت قرار گیرد و نگاه به آن نگاه کاربردی باشد؛ در این صورت می‌تواند برای مدیران و دست‌اندرکاران در حوزه‌های مختلف منشاء آثار و برکات باشد.
وی با بیان اینکه بنای ما در دستگاه قضایی ارتباط با حوزه‌ها، دانشگاه‌ها و علم است، گفت: معتقدیم قضات و دست اندرکاران ما اگر از علم و به هنگام شدن نسبت به علم و دانش جدا شدند، مشکلات جدی ایجاد می‌شود و همواره معتقدیم این ارتباط یک ارتباط معناداری است و همه بخش‌های اجرایی در نظام به معنی وسیع کلمه باید ارتباط خود را با علم تعریف کنند و از سوی شما نیز این ارتباط تعریف شود؛ چرا که ارتباط میان برنامه‌ریزی و کار امری ضروری و قطعی است.
