حقوق بشر؛ قربانی بیصدای تهدید آزمایشهای هستهای آمریکا
آزمایشهای هستهای در کنار مخاطرات متعددی که در زمینههای مختلف دارند، به شکلی گسترده میتوانند نقض حقوق بشر را رقم بزنند.
خبرگزاری میزان -
دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا در آستانه انقضای معاهده استارت، مهمترین معاهده خلع سلاح در عرصه بینالمللی از تصمیم واشنگتن برای از سر گرفتن آزمایشهای هستهای خبر داد.
با انقضای معاهده START جدید بدون جانشین و افزایش سرمایهگذاری ۹ بازیگر هستهای (آمریکا، چین، روسیه، فرانسه، انگلیس، هند، پاکستان، کره شمالی و رژیم صهیونیستی) در سلاحهای پیشرفته، ریسک تکثیر و تهدیدهای هستهای در درگیریها افزایش مییابد.
به همین دلیل اظهارات ترامپ نهتنها خطر استفاده مجدد از بمب اتمی را پر رنگتر میکند، بلکه موضوع مخاطرات آزمایشهای هستهای را بهعنوان هشداری جدی پیش چشم جهانیان میآورد.
این هشدار کاملا جدی است، زیرا آمریکا نخستین و تنها کشور استفادهکننده از بمب اتمی است؛ این کشور بیشترین تعداد سلاحهای اتمی را در اختیار دارد و تعداد بالای آزمایشهای اتمی آن پیامدهای مرگباری برای مناطق محل انجام آزمایشها درپی داشته است.
از سر گرفته شدن آزمایشهای هستهای آمریکا پس از توقف در سال ۱۹۹۲ احتمالا شامل آزمایشهای انفجاری زیرزمینی یا حتی جوی است؛ آزمایشهایی که پیامدها و تاثیرهایی فراتر از مرزهای آمریکا دارند و خطرهای جدی جهانی را رقم میزنند.
منتقدان و کارشناسان تاکید دارند که این آزمایشهای غیرضروری خطرهای جدی زیست محیطی، بهداشتی، اخلاقی، ژئوپلتیکی، ... به دنبال دارند؛ سازمانهایی مانند عفو بینالملل، دیدهبان حقوق بشر و کارزار بینالمللی برای لغو سلاحهای هستهای (ICAN) تاکید کردهاند که آزمایشهای هستهای منجر به آلودگی رادیواکتیو، بیماریهای مزمن، و جابجایی اجباری جمعیتها شده است.
بحث از سر گرفته شدن آزمایشهای هستهای در سال ۲۰۲۵، میتواند این خطرها را تشدید کرده و منجر به مسابقه تسلیحاتی شود؛ کمیته بینالمللی صلیب سرخ هشدار داده که آزمایشها سیستمهای موجود را برای پاسخ به رنج انسانی ناکافی میکند و مرزها را نادیده میگیرد.
بررسی ابعاد و وجوه مختلف خطرهای ناشی از ازسرگرفته شدن آزمایشهای هستهای آمریکا در ایستگاه حقوق بشر تکاندهنده است.
تاریخ آزمایشهای هستهای آمریکا
آزمایشهای هستهای آمریکا از سال ۱۹۴۵ با آزمایش ترینیتی در نیومکزیکو آغاز شد؛ این روند که تا سال ۱۹۹۲ ادامه داشت به انجام بیش از هزار آزمایش هستهای منجر شد.
این آزمایشها عمدتا در سایت آزمایش نوادا و جزایر اقیانوس آرام مانند جزایر مارشال انجام شد؛ آزمایشهای هستهای آمریکا، بهویژه ۶۷ مورد در جزایر مارشال بین ۱۹۴۶ تا ۱۹۵۸، تحت نظارت سازمان ملل، اما بدون رضایت آگاهانه جمعیت محلی انجام شد.
براساس گزارش سازمان ملل، این آزمایشها حقوق زندگی، سلامت، محیط زیست و حقوق بومیان را نقض کرد و اثرهای آن تا نسلهای آینده ادامه دارد.
مرگبارترین بخش روند این آزمایشها، استفاده از بمب اتمی توسط آمریکا علیه ژاپن در پایان جنگ جهانی دوم بود.
برای جلوگیری از تکرار تاریخ رنج و درد ناشی از آزمایشهای هستهای، پیوستن به معاهده ممنوعیت سلاحهای هستهای ضروری است؛ این خطرهای تاریخی با تهدید ازسرگیری آزمایشهای هستهای، جهان را به سمت فاجعه سوق میدهند؛ جامعه بینالمللی باید برای حفاظت از حقوق بشر اقدام کند.
آزمایشهای هستهای و نقض حقوق بشری
در زیر به برخی از مهمترین موارد نقض حقوق بشری درپی انجام چنین آزمایشهایی پرداخته میشود:
خطرهای زیست محیطی
یکی از جدیترین خطرهای ازسرگیری آزمایشهای هستهای آمریکا، آسیبهای زیستمحیطی است؛ انفجارهای هستهای، بهویژه اگر جوی باشند، ذرات رادیواکتیو را به جو پراکنده میکنند؛ این ذرات سبک میتوانند سالها در جو گردش کنند و سپس بهصورت بارش رادیواکتیو (fallout) بر زمین فرود آیند.
حتی آزمایشهای هستهای زیرزمینی نیز ایمن نیستند، زیرا ممکن است منجر به شکاف در زمین و آلودگی آبهای زیرزمینی شوند؛ آزمایشهای زیر دریایی نیز میتوانند آب رادیواکتیو و بخار را پخش کنند و به اکوسیستمهای دریایی آسیب بزنند.
نمونههای مختلفی از چنین آسیبهایی ثبت شدهاند؛ آزمایش هستهای سال ۱۹۵۴ در جزیره بیکینی (Bikini Atoll) جزایر مارشال منجر به فاجعه رادیولوژیکی شد که این جزایر را تا به امروز زخمی نگه داشته است.
یک بررسی انجامشده در سال ۲۰۱۴ نشان داد که آزمایشهای هستهای قرن بیستم عواقب اکولوژیکی بلندمدتی ازجمله آلودگی پایدار خاک، هوا و آب برجای گذاشتهاند.
سایت آزمایش هستهای نوادا آمریکا (Nevada National Security Site) که بیش از ۱۰۴ کیلومتر از لاسوگاس فاصله دارد، با افزایش ۳ برابری جمعیت منطقه از سال ۱۹۹۲، ریسک بالاتری برای آلودگی ایجاد میکند.
در عین حال، آزمایشها میتوانند منجر به «زمستان هستهای» شوند، جایی که ذرات معلق در جو نور خورشید را مسدود کرده و منجر به قحطی هستهای جهانی میشوند.
این آلودگیها با نابود کردن اکوسیستم، زنجیره غذایی را نیز تحت تاثیر قرار میدهند.
- بیشتر بخوانید:
- زخمهای ماندگار از آزمایشهای هستهای آمریکا؛ توافقهای بینالمللی بر لبه پرتگاه نابودی
- آزمایشهای اتمی آمریکا/ تشعشعات هستهای مسئول مرگ ۳۴۰ تا ۶۹۰ هزار آمریکایی
- میراث مخرب آزمایشهای هستهای فرانسه در کشورهای آفریقایی
خطرهای بهداشتی و سلامتی از نظر بهداشتی آزمایشهای هستهای پیامدهای فاجعهباری برای سلامت انسان دارند؛ چراکه قرار گرفتن در معرض مواد رادیواکتیو میتواند منجر به بیماریهای حاد مانند سندرم تشعشعی شود که شامل از دست دادن مو، سوختگی پوست، نارسایی اندامها و ادم مغزی است.
این امر در بلندمدت، ریسک ابتلا به سرطانهایی مانند لوسمی، سرطان سینه، روده، ریه و تیروئید افزایش میدهد.
زنان و کودکان در برابر این موضوع آسیبپذیرتر هستند؛ کارگران سایتهای آزمایش و جمعیتهای اطراف در معرض خطر مستقیم قرار دارند؛ حتی آزمایشهای زیرزمینی نیز میتوانند محصولات تجزیه رادیواکتیو را آزاد کنند و نسلهای آینده را مسموم کنند.
آزمایشهای گذشته در آمریکا میلیونها مورد سرطان و بیماریهای مزمن ایجاد کردهاند؛ در جزایر مارشال، زنان و کودکان اثرهای نامتناسبی را تجربه کردهاند.
موارد متعددی از مردهزایی و نوزادان ژلهای (بدون استخوان و پوست شفاف)، سقط جنین، ناباروری، ... در این منطقه گزارش شد.
ساکنان اطراف سایت نوادا، با افزایش سرطان تیروئید، لوسمی، و تومورهای جامد روبهرو شدند.
کارکنان نظامی که در آزمایشها شرکت داشتند، بدون حفاظت کافی در معرض تابش قرار گرفتند و نرخ سرطان در میان کهنهسربازان بالاتر از جمعیت عمومی است.
علاوه بر این، هر مرحله از تولید سلاحهای هستهای از استخراج اورانیوم تا نگهداری، سلامت کارگران و جوامع محلی را تهدید میکند، با مواد سمی و فسیلی که آسیبهای جبرانناپذیری وارد میکنند.
خطرها و چالشهای اخلاقی
انتخاب سایتهای آزمایش هستهای در گذشته بیشتر در زمینهای بومی یا مستعمرهای انجام شده که نشاندهنده تعصبات نژادی و استعماری است و به جوامع حاشیهای روستایی آسیب زد.
از سر گرفته شدن آزمایشهای هستهای توهینی آشکار به جوامعی است که از آزمایشهای هستهای مکرر دوران جنگ سرد آسیب دیدهاند؛ این جوامع همچنان برای دسترسی به عدالت تلاش میکنند و در جستوجوی غرامت برای آسیبهایی هستند که به آنها تحمیل شده است.
نقض حقوق بومیان و جوامع محلی
در عین حال، آزمایشهای هستهای آمریکا عمدتا در مناطقی انجام شدند که جوامع حاشیهای و نژادی را هدف قرار دادند.
آزمایشهای یادشده حقوق بومیان آمریکایی را بهشدت نقض کرده است؛ در جزایر مارشال، مردم بیکینی بدون رضایت قبلی و آگاهانه جابجا شدند که منجر به از دست دادن زمینهای اجدادی و فرهنگ سنتی شد.
این جابجاییها حقوق خودمختاری، فرهنگ و مشارکت در زندگی فرهنگی را نقض کرد؛ در استرالیا، آزمایشهای مشترک آمریکا و انگلیس مردم بومی مانند کوکاتا را تحت تاثیر قرار داد و آنها را از زمینهای اجدادی محروم کرد.
آزمایشهای هستهای آمریکا در سایت نوادا بر جوامع بومی تاثیر گذاشت و منجر به مصادره زمین و آلودگی شد؛ گزارش سازمان ملل این اقدامها را به عنوان میراث استعماری توصیف کرده که حقوق بومیان را نقض میکند.
علاوه بر این، عدم جبران کافی و شفافیت، حقوق حقیقت، پاسخگویی و جبران خسارت را نقض میکند؛ غرامتی که آمریکا تاکنون پرداخت کرده است، کافی نیست و مسائل حلنشده باقی مانده است.
اثرهای بلندمدت آزمایشهای هستهای آمریکا شامل افزایش سرطانها در ایالتهایی مانند یوتا و آیداهو است، جایی که دوز تیروئید بیش از ۹۰ میلیگرم بود.
این آزمایشها منجر به آسیبهای بیننسلی شده و حقوق نسلهای آینده را تهدید میکند.
انتهای پیام/
ارسال دیدگاه
دیدگاهتان را بنویسید
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخشهای موردنیاز علامتگذاری شدهاند *